بررسی ترکیب های موجود در اسانس گیاه مورخوش (Zhuneria majdae Rech. f. & Wendelbo) در زمان گل دهی در مناطق مختلف رویشی استان هرمزگان

گونه دارویی مورخوش از خانواده نعناعیان از گونه های انحصاری ایران است که فقط در استان هرمزگان پراکنش دارد و در درمان ناراحتی های گوارشی چون اسهال، نفخ، دل درد و ترشی معده، سوزش معده، سرماخوردگی، سردرد، التیام زخم، رفع گرمای بدن و به عنوان خنکی مصرف می شود.
ترکیب های اسانس برگ گیاه مورخوش در مرحله گل دهی که از مناطق کوه گنو، کوه سرچاهان و کوه تنگ زاغ جمع آوری شده بود مورد بررسی قرار گرفت.
از سه رویشگاه اصلی گیاه نمونه های برگ در مرحله گلدهی جمع آوری گردید و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر اسانس گیری شد. اسانس به دست آمده با دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت.
در اسانس برگ این گیاه در منطقه کوه گنو 17 ترکیب، در منطقه کوه سرچاهان 22 ترکیب و در منطقه کوه تنگ زاغ 14 ترکیب وجود دارد که به ترتیب 97.4، 98.7 و 98.6 درصد وزن اسانس را تشکیل می دهند. بازده اسانس در این سه منطقه به ترتیب 6.5، 6.1 و 5.3 درصد بود. دو ترکیب لینالول و کامفور بیشترین میزان را دارا بودند. ترکیبات گاما ترپینن، اکتا - 3– کارن، اکتان – 3– وان، میرسن، بتا بیزابولن، تیمول و ترپینولن در منطقه کوه گنو، ترکیبات سیس و ترانس لینالول اکسید، لینالول، بتا المن، بتا کاریوفیلن، نرال، ژرانیول، ژرانیال، کامفور و آلفا ترپینئول در منطقه کوه سرچاهان و ترکیبات آلفا پینن، کامفن، ارتو سیمن، لیمونن، برنئول، نرول و سیس جاسمن در منطقه کوه تنگ زاغ دارای بیشترین مقدار بودند.
میزان و تعداد ترکیبات اسانس برگ گیاه مورخوش در مناطق رویشی مختلف متفاوت است.