تاثیر آهن درمانی بر وضعیت سرمی مس در زنان مبتلا به کم خونی فقرآهن، مراجعه کننده به بیمارستانهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران

دریافت نامتعادل مواد مغذی بین ریز مغذی ها از جمله مس و آهن تداخل ایجاد می کند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر آهن درمانی بر وضعیت سرمی مس در زنان مبتلا به کم خونی فقر آهن، مراجعه کننده به بیمارستان های شهید اکبرآبادی، لولاگر، فیروزگر، مرکز درمانی حضرت رسول اکرم (ص) از بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران، در سال 1382 انجام شد.
در این کارآزمایی بالینی که به روش قبل و بعد انجام شد 37 زن غیر باردار که در دامنه سنی 18 تا 49 سال قرار داشتند و طبق معیارهای سازمان جهانی بهداشت (هموگلوبین کمتر از 12g/dl، هماتوکریت کمتر از (MCV<82fl، MCH<26 pg، MCHC<32 g/L، %36 موارد شناخته شده کم خونی فقر آهن بودند، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. کلیه بیماران به مدت 8 هفته تحت درمان با قرص سولفات آهن دوبار در روز (100 میلی گرم آهن عنصری) قرار گرفتند. شاخص های کم خونی و وضعیت آهن و مس در ابتدا و پایان مطالعه اندازه گیری شدند. میزان دریافت رژیمی مس و آهن با استفاده از پرسشنامه یاد آمد 24 ساعت غذایی سه بار اندازه گیری شد. اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار SPSS 11.5 و با استفاده از آزمون -t مزدوج، آزمون ویلکاکسون و همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.
پس از پایان دوره آن درمانی، شاخص های هماتولوژیکی تعیین کم خونی فقر آهن (هموگلوبین، هماتوکریت، MCV، MCH و (MCHC به میزان طبیعی رسیدند (p<0.001). علاوه بر این، سایر شاخص های وضعیت آهن شامل آهن سرم، فریتین، TIBC و %TC هم افزایش معنی داری یافتند (p<0.001). در اثر آهن درمانی، در غلظت مس سرم بیماران تغییر معنی داری پیدا نشد، اما سرولوپلاسمین از 33.76±10.27 به 39.56±9.08 میلی گرم در دسی لیتر و همچنین فعالیت ESOD از 371.62±72.52 به 401.86±67.39 واحد در میلی لیتر افزایش یافت (p<0.05). میانگین دریافت آهن رژیمی در این افراد 24.9±11.2 میلی گرم در روز و میزان دریافت مس 1.18±0.55 میلی گرم در روز بود که طی دوره درمان، تغییر معنی داری در دریافت این دو ریز مغذی ایجاد نشد.
یافته های این مطالعه نشان داد که با استفاده از دوز تجویز شده آهن، به مدت 8 هفته، کم خونی فقر آهن در این بیماران، رفع شده و ذخایر بدن افراد نیز تا حد طبیعی افزایش یافتند. همچنین به نظر می رسد که احتمالا استفاده از این مقدار آهن در مدت زمان ارزیابی شده، تاثیر سوئی بر وضعیت مس در این گروه که دریافت مس رژیمی آنها، پایین تر از مقدار توصیه شده بود، ندارد. به این ترتیب، با توجه به استفاده از مکمل آهن به عنوان یکی از سیاست های کشوری پیشگیری و درمان کم خونی فقر آهن، جهت استفاده بهینه بدن از مواد مغذی، توجه به تغییرات سایر ریز مغذی ها در طی دوره درمان، ضروری به نظر می رسد.