بررسی قواعد و روش معرفت تاریخی در قرآن «با تکیه بر تاریخ پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در قرآن»

هدف این مقاله، بیان تاریخ پیامبراسلام صلی الله علیه و آله نیست، هدف بیان قواعد روش معرفت تاریخی در قرآن کریم است. از این رو ابتدا چهار قاعده زیر بیان شده است:1 از نظر قرآن کریم همه حوادث گذشته بشر، حادثه تاریخی نیست (نظر شهید صدر)؛2 معیار تشخیص حادثه تاریخی، حاکمیت سنت های تاریخی بر آن حادثه است (استدلال شهید صدر)؛3 برخلاف نظریه فیلسوفان جدید تاریخ غرب (هیوم، پروفسور کار و دیگران) که عقیده به نقش خدا در تاریخ نداشته و همه تاریخ را ملک بشر می دانند (نظریه تفویض در تاریخ) از نظر قرآن کریم خداوند برای هدایت بشر و پیروزی پیامبران الهی در مرحله ابلاغ رسالت، حوادث تاریخی خاصی به وجود می آورد (مانند گلستان شدن آتش بر ابراهیم و غرق شدن فرعون در دریا و نجات حضرت موسی و بنی اسرائیل)؛4 عدم تضاد قوانین تاریخی، مشروط به اراده و اختیار انسان ها در تاریخ.
غزوه بدر در تاریخ پیامبراسلام صلی الله علیه و آله به عنوان نمونه ای برای تطبیق این قواعد ذکر شده و هدف، بیان تاریخ غزوه بدر نیست. ضمنا در جریان بررسی غزوه بدر در قرآن، دیدگاه مورخان اسلامی درباره این حادثه مطرح و تضاد آن دیدگاه با نظریه قرآن بیان شده است.