بررسی تنوع و روند زوال بذر نمونه های گونه مرتعی علف گندمی بلند (Agropyron elongatum) موجود در بانک ژن منابع طبیعی

به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذر نمونه های موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گراس ها، گونهAgropyron elongatum انتخاب و 11 نمونه از بذرهای آن با منشا داخلی و خارجی در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار آزمایش شدند. در آزمایش ژرمیناتور، صفات قوه نامیه، سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و در آزمایش گلخانه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در چهل روزگی اندازه گیری شد. در ضمن قوه نامیه و وزن هزاردانه بذرها در بدو ورود به سردخانه اندازه گیری شده بود. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی، اختلاف معنی داری را بین نمونه های مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر و طول ریشه نمونه ها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که بیانگر تنوع بین نمونه ها است. ضرایب همبستگی نتایج به دست آمده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه همبستگی نزدیکی نشان داد. همچنین بین سرعت جوانه زنی و بنیه بذر در ژرمیناتور همبستگی زیادی وجود داشت. این همبستگی به وسیله مدل رگرسیونی گام به گام تایید شد. بنابراین سرعت جوانه زنی برآورد خوبی از بنیه بذر به دست می دهد. کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانه زنی در گلخانه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر و طول ریشه همبستگی منفی معنی داری نشان داد. بنابراین در پدیده زوال بذر نه تنها قوه نامیه کاهش می یابد، بلکه سرعت جوانه زنی، بنیه بذر و رشد اولیه ریشه گیاه‎ در گلخانه نیز کاهش می یابد. در این تحقیق کاهش قوه نامیه به شدت تحت تاثیر منشا بذر قرار داشت و در شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه از اثر منشا بذر، ناممکن بود. بنابراین نمی توان به طور دقیقی پیشنهاد کرد که بذرهای این گونه را پس از چند سال تکثیر و احیا کرد و باید برنامه ریزی احیا، برای هر نمونه به طور منفرد صورت گیرد.