نقش ویژگی های بافتی و کانی شناسی رسوب ها در منشاء یابی تپه های ماسه ای (مطالعه موردی: غرب ایرانشهر)

محدوده مورد بررسی در غرب ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. دراین مقاله ویژگی های دانه بندی، کانی شناسی و شکل شناسی دانه های رسوب تپه ماسه های این منطقه با هدف تحلیل ارتباط ژنتیکی بین تپه ماسه ها و مناطق منشاء آن ها ارائه می شود. روش بررسی شامل تهیه نقشه ژئومورفولوژی اجمالی منطقه، بررسی و تحلیل داده های باد سنجی، بررسی پرسشنامه های مردمی در ارتباط با باد های منطقه، نمونه برداری از تپه ماسه ها و رخساره های مختلف اراضی منشاء ماسه ها، دانه بندی رسوب ها، تهیه منحنی های دانه بندی و تعیین شاخص های مهم رسوب شناسی، بررسی ترکیب کانی شناسی و شکل شناسی دانه ها می باشد. نتایج نشان می دهد که جهت باد غالب منطقه شمال غربی است. تپه های ماسه ای بیشتر از نوع برخان می باشند که جهت وزش باد شمال غربی را نشان می دهند. مقایسه شاخص های رسوب شناسی، ترکیب کانی شناسی و شکل شناسی دانه های رسوب های تپه ماسه ای با رسوب های رخساره های ژئومورفولوژی مختلف مناطق برداشت نشان داد که شباهت های زیادی بین رسوب های تپه ماسه ها و رخساره های ژئومورفولوژی مخروط افکنه ها، دشت های سیلابی و مسیل های رودخانه های غرب تا شمال محدوده ی تپه ماسه ها وجود دارد. گسترش انواع سنگ های نئوژن در حوضه بالادست(حوضه آبخیز کاسکین) و حساسیت زیاد آن ها به فرسایش، توان تولید زیاد دانه های ماسه در این منطقه را نشان می دهد. بنابراین منشاء اولیه دانه های تپه ماسه ها را ماسه سنگ ها و دیگر سنگ های رسوبی این حوضه تشکیل می دهند. این سنگ ها فرسایش یافته و سپس به صورت آبرفت منتقل شده و تشکیل مخروط افکنه ها، پادگانه ها و مسیل هایی را داده اند که اکنون ماسه های بادی از این رخساره ها با باد برداشته می شوند. نتایج بدست آمده از مورفوسکوپی، کانی شناسی و دانه بندی، نزدیک بودن مناطق برداشت ماسه ها را نسبت به محل رسوبگذاری آن ها نشان می دهند.