ارزیابی روش های اندازه گیری زبری با زبری سنج میله ای، زنجیر و برآورد زاویه باد پناهی در بررسی های فرسایش بادی (مطالعه موردی: اراضی آیش دشت یزد - اردکان)

زبری بستر یکی ازمشخصه های مهم در مهار فرسایش آبی و بادی است. هدف از این ارزیابی بررسی و مقایسه روش های مختلف اندازه گیری زبری و تشریح مشخصه زاویه بادپناهی و توزیع تجمعی زاویه بادپناهی است. زبری سنج میله ای و زنجیر ابزارهای ساده اندازه گیری زبری هستند که کاربرد گسترده ای در پروژه های پژوهشی کاربردی دارند. زاویه باد پناهی و توزیع تجمعی زاویه بادپناهی یکی دیگر از شاخص های زبری است. این مفهوم نشان دهنده تاثیر زبری سطح بر فرسایش بادی است. بنا به تعریف زاویه باد پناهی، بیشینه زاویه نسبت به افق در بین نقطه های ارتفاعی اندازه گیری شده در ترانسکتی از زبری به طول 35 سانتیمتر می باشد. توزیع تجمعی زاویه بادپناهی شاخصی مبتنی بر ویژگی های فیزیکی است که در برآورد سطح نسبی مستعد برای جهش ذرات و جا به جایی آن کاربرد دارد. این بررسی در بخشی از اراضی آیش دشت یزد اردکان در کرت یک متر مربعی (1*1) انجام گرفت. مقایسه شاخص نیمرخ زبری در دو روش اندازه گیری زنجیر و زبری سنج میله ای نشان داد، این دو روش دارای همبستگی آماری مناسبی در سطح (1%) است. مقایسه زمان لازم برای اندازه گیری زبری در این بررسی نشان داد، روش زنجیر به مراتب مدت زمان کمتری برای اندازه گیری نیاز دارد. در حالی که دقت اندازه گیری روش زنجیر به طورکامل مشخص نیست و بستگی به فاصله اتصال های زنجیر غلطک دار دارد. توزیع منحنی تجمعی زاویه بادپناهی از توزیع ویبول تبعیت می کند. بنابراین با برازش مدل بر توزیع تجمعی، امکان تعیین ضریب های شکل و مقیاس آن فراهم شد. تجزیه و تحلیل منحنی تجمعی زاویه بادپناهی، مستعد بودن سطح خاک برای بروز فرسایش را به خوبی بیان می کند. نتایج بدست آمده از اندازه گیری زبری در پلات مورد بررسی نشان داد که وسعت 88% کرت دارای زاویه بادپناهی کوچکتر از 15 درجه است و لذا امکان جهش ذرات در فاصله های 35 سانتیمتر طول ترانسکت وجود دارد و مستعد انتقال ذرات بادرفت می باشد.