بررسی مزیت نسبی تولید سویای بهاره در ایران

کیومرث نوری و فهیمه جهان نما، اعضاء هیات علمی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی چکیده:روغن نباتی در ایران عمد تا از طریق وارد ات روغن خام و استخراج روغن از د انه های روغنی تولید داخلی تامین می شود. عمد ه منابع داخلی تولید روغن نباتی شامل پنبه د انه، سویا، آفتابگرد ان و گلرنگ بود ه که در سال های اخیر کلزا نیز به آنها افزود ه شده است. در حال حاضر، ایران یکی از بزرگترین وارد کنند گان روغن نباتی به شمار می رود. در این راستا طرح تامین منابع روغن نباتی کشور 93-1384د ر وزارت جهاد کشاورزی به اجرا گذاشته شده است تا با افزایش تولید د انه های روغنی در کشور، درصد خود اتکایی به تولید داخلی این محصول افزایش یابد. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت مزیت نسبی و حمایت از تولید سویای بهاره (آبی و دیم) به عنوان یکی از د انه های روغنی مهم در کشور به اجرا درآمد. با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی و همچنین شاخص های حمایتی، تلاش گردیده است وضعیت سویا در کشور بر اساس آمار و اطلاعات هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی طی سال های 83-1377 تجزیه و تحلیل گردد. بررسی وضعیت حمایتی سویای بهاره نشان می دهد که علی رغم وجود مزیت نسبی در تولید این محصول در استان های عمد ه تولید کنند ه، به طور کلی سیاست های دولت جنبه حمایتی لازم را ند اشته است. برای رسیدن به اهداف برنامه اولا؛ می بایست حمایت موثر از تولید د انه های روغنی در کشور به اجرا د رآید. ثانیا؛ نیازمند د ید گاه سیستمی است تا مجموعه محصولات کشاورزی در یک چارچوب مد نظر قرار گیرند، زیرا برنامه ریزی محصولی به طور مجزا برای هر یک از محصولات کشاورزی و تقریبا منفک از یکد یگر، در نهایت منجر به تضاد ی جد ی تر در ساختار تولید محصولات کشاورزی می شود.