مقایسه اثر درآمد و امکانات و تسهیلات عمومی بر مهاجرت به استان تهران طی دوره 1375-1365: روش معادلات هم زمان

بیش از یک قرن است که پژوهشگران به پدیده مهاجرت پرداخته اند. در این مدت، همواره این پرسش مطرح بوده است که آیا مهاجرت پدیده مطلوبی است؟ در ایران نیز به واسطه حرکات جمعیتی گسترده به سوی استان تهران، طی چند دهه گذشته، همین پرسش مطرح بوده است. برای پاسخ دادن به این پرسش، بررسی علل بروز این پدیده ضرورت دارد. برخی ازپژوهشگران، عامل مسلط در ایجاد مهاجرت ها به استان تهران را به طور مستقیم یا غیرمستقیم، سطح امکانات و تسهیلات عمومی در این استان دانسته اند. برخی دیگر، عامل مسلط در این زمینه را درآمد و اشتغال می دانند. این مقاله، با استفاده از روش معادلات هم زمان، به این نتیجه رسیده است که عامل عمده مهاجرت های صورت گرفته در دوره 1375-1365 به استان تهران، درآمد و اشتغال بوده و امکانات و تسهیلات عمومی عامل مهمی در این زمینه نبوده است. براساس الگوی اقتصادسنجی مطالعه حاضر، عوامل سیاستی مؤثر بر ایجاد تفاوت در سطح اشتغال و درآمد بین استان ها، هزینه های جاری و عمرانی واقعی دولت می باشد که از میان آنهاهزینه های جاری واقعی عامل مؤثرتری است. بنابراین، برای مهار مهاجرت ها به استان تهران (با فرض اثر کاهشی این پدیده بر رفاه اجتماعی کشور) پیشنهاد می شود که رشد تقاضای دولت برای کالاها و خدمات، به ویژه کالاها و خدمات غیرسرمایه ای در استان تهران نسبت به استان های مهاجرفرست به آن، کاهش یابد.