مطالعه اثرات تسکینی و ضد اضطرابی عصاره سنبل الطیب (Nardostachys jatamansi) در مقایسه با دیازپام در موش صحرایی

گیاه سنبل الطیب به واسطه اثرات آرام بخشی، ضدتشنجی و ضد دردی از دیرباز در طب سنتی چین، هند و ایران جایگاه خاصی داشته است. این گیاه با توجه به داشتن آلکالوییدها- استراسیدهای آلی – اسید والریک و ایزووالریک ها همواره در جهت کاهش فشارهای عصبی، درمان افسردگی و بی خوابی مزمن مورد استفاده قرار گرفته است.
با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم که اثرات ضداضطرابی و پیش بیهوشی عصاره این گیاه را با داروی شیمیایی به صورت مقایسه ای مورد مطالعه قرار دهیم.
در این مطالعه ابتدا ریزوم گیاه سنبل الطیب Nardostachys jatamansi توسط کلروفرم: متانول (30: 70) عصاره گیری و سپس به منظور تهیه عصاره تام، فراکسیون n هگزان آن تهیه و مورد بررسی فیتوشیمیایی به وسیله دستگاه GC-MS قرار گرفت. به منظور مطالعه اثرات تسکینی و ضد اضطرابی عصاره سنبل الطیب در مقایسه با دیازپام در گروه های مختلف موش های ماده نژاد ویستار، عصاره سنبل الطیب با دوزهای 400، 200 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم و دیازپام با دوز 2/1 میلی گرم بر کیلوگرم و دی متیل سولفوکساید با همان حجم 30 دقیقه قبل از ارزیابی اثرات تسکینی/خواب آوری (مدت خواب القا شده با کتامین با دوز 40 میلی گرم بر کیلوگرم) و ارزیابی اثرات ضد اضطرابی با استفاده از مازصلیبی شکل با دوزهای فوق الذکر به صورت داخل صفاقی تزریق شد.
نتایج آنالیز فیتوشیمیایی نشان داد که مواد محلول در n هگزان عصاره حاوی بیش از 15 جزء می باشد که از عمده ترین آنها می توان به ترکیبات 9-Aristolen-1-alpha-ol(1/31 درصد)، Valerenic acid (5/26 درصد) و Valernal (13درصد) اشاره نمود. بررسی های فارماکولوژیکی نشان داد که عصاره سنبل الطیب با بیشترین پاسخ در دوز 200 میلی گرم بر کیلوگرم اثرات تسکینی و ضداضطرابی بهتری دارد.
نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره سنبل الطیب دارای اثرات تسکینی و ضد اضطرابی معنی داری در مقایسه با دیازپام می باشد.