فراز و نشیب روابط خارجی کریم خان زند با انگلستان

افتتاح تجارتخانه در بوشهر به سال 1763م. توسط کمپانی هند شرقی انگلیس، مقدمه ایجاد روابط ایران و انگلستان در دوره زندیه است. در این مقطع تاریخی، گذشته از عامل تجارت، لزوم ایجاد امنیت در سواحل جنوبی و منطقه خلیج فارس و فقدان نیروی دریایی مناسب برای نیل به این مقصود، دولتمردان ایران را به ایجاد روابط با قدرت های حاضر در منطقه با هدف بهره مندی از نیروی دریایی آنها ترغیب می کرد. عدم همکاری موثر انگلیسی ها و نیز حمایت کریم خان زند از قبیله بنی کعب که کمپانی انگلیسی آن را تهدیدی علیه منافع تجاری خود در منطقه می دانست؛ موجب بروز تنش هایی در روابط دو طرف گردید، تا آنجا که انگلیسی ها در سال 1769م. بوشهر را ترک کردند. اگرچه اهمیتی که کریم خان برای تجارت قائل بود و نیز از رونق افتادن بصره به عنوان مهم ترین مرکز تجاری انگلستان در خلیج فارس و فتح آن توسط ایران، زمینه ساز روابط مجدد دو کشور شد، اما مرگ کریم خان و درگیری های داخلی پس از آن، روابط دو کشور را جز در موارد محدود و معدودی به رکود کشانید.