طراز در تمدن اسلامی (از تاسیس تا عصر ممالیک)

تمدن اسلامی در دوره شکوفایی و پویایی خویش مؤسسات اجتماعی و اقتصادی متنوعی داشته که یک مورد برجسته آن صنعت نساجی بوده است. فعالیت در بخش قابل توجهی از این صنعت تحت نام طراز و تشکیلات مرتبط با آن انجام می گرفته که تقریبا بر اغلب جنبه های زندگی مسلمانان تاثیر داشته است. از آن جمله تولیدات طراز علاوه بر این که تاثیرهای اقتصادی عمده بر جامعه اسلامی می نهاده، به لحاظ اجتماعی وسیاسی نیز جایگاه ممتازی داشته تا جایی که هدایا و خلعت هایی که از سوی حکمرانان و بزرگان به دیگران اعطاء می شده، عمدتا رداها و پارچه های طراز بوده است. همچنین در این پارچه ها نوشته هایی به صورت زیبا و هنرمندانه نقش می شده که کارکرد رسانه ای- تبلیغی داشته است.
در بحث طراز موضوعات دیگری از قبیل جنبه زیبایی شناختی آن نیز مطرح است. مقاله حاضر پس از بیان مفهوم و منشا طراز فقط به جایگاه اجتماعی-سیاسی، اقتصادی، و رسانه ای-تبلیغی آن در جامعه اسلامی می پردازد.