بررسی درصد PSA آزاد سرم در موارد پروستاتکتومی

مقدمه سرطان پروستات یکی از شایع ترین انواع سرطان در مردان و چهارمین سرطان شایع در ایران می باشد. آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) قابل استفاده ترین نشانگر تومور در دسترس برای تشخیص زودرس سرطان پروستات می باشد. حساسیت و ویژگی این تست با اندازه گیری مقادیر PSA آزاد سرم و محاسبه ی به نحو مطلوبی افزایش می یابد.
هدف هدف از این مطالعه تعیین مقادیر PSA توتال، آزاد و درصد PSA آزاد در بیماران پروستاتکتومی و مقایسه با رفرنس ها بوده است.
مواد و روش ها این پژوهش یک مطالعه ی توصیفی تحلیلی است که بر روی 125 بیماری که تحت پروستاتکتومی قرار گرفته بودند انجام شده است. بیماران از نظر سن به 4 گروه کمتر از 60، 69-60، 79-70 وبیشتر یا مساوی 80 سال، از نظر PSA توتال به 3 گروه نرمال (ng/ml9/3-0)، بوردرلاین (ng/ml9/9-4) و افزایش یافته (ng/ml9/19-10 و بیشتر یا مساوی20)، از نظر درصد PSA آزاد به 3 گروه کمتر از 18 درصد، 25-18 درصد و بیشتر از 25 درصد و از نظر نتیجه بیوپسی به 2 گروه BPH و سرطان تقسیم شدند. سپس با استفاده از آزمون های آماری حساسیت و ویژگی PSA توتال و درصد PSA آزاد در تشخیص سرطان پروستات مورد مقایسه قرار گرفت.
نتیجه گیری با افزایش آستانه درصد PSA آزاد به بالای 25 درصد از احتمال ابتلا به سرطان کاسته شد، به خصوص در محدوده PSAتوتالng/ml 9/9-4 که2/18 درصد موارد BPH تشخیص داده شد، ولی هیچ موردی از سرطان شناسایی نشد (0001/0P=). PSAتوتال در محدوده ng/ml9/9-4 توانست 1/7 درصد موارد سرطان را شناسایی کند وحساسیت و ویژگی آن در کشف سرطان به ترتیب 20 درصد و39/77 درصد بود. ولی در ترکیب با درصد PSA آزاد با آستانهی 25-18 درصد حساسیت به 5/53 درصد و ویژگی به 6/86 درصد افزایش یافت (001/0=P).
در مطالعه ی ما درصد PSA آزاد در ترکیب با PSA توتال توانست حساسیت و ویژگی تست PSA توتال را افزایش دهد. به ویژه با آستانه ی درصد PSA آزاد 25-18 درصد در محدوده PSA توتال بوردرلاین ng/ml9/9-4، علاوه بر افزایش حساسیت و ویژگی توانست بیشترین میزان سرطان را در این گروه شناسایی کند. بنابراین توصیه می شود که از درصد PSA آزاد به عنوان تست کمکی PSA توتال به خصوص در مقادیر پایین و بوردرلاین PSA توتال که بیانگر احتمال وجود سرطان در مراحل اولیه است، جهت افزایش دقت تشخیصی سرطان پروستات و کاهش هزینه های ناشی از آن استفاده شود.