ماهنامه گستره انرژی
پیاپی 116 (آذر 1395)

کشور های صادرکننده نفت (اوپک) از دهه 1970 میلادی در بازار نفت جهان تاثیرگذار بوده اند. در آن زمان اوپک تقریبا نیمی از عرضه نفت جهان را در دست داشت، اما این سهم در حال حاضر به کمتر از 40 درصد رسیده است. هم اکنون تولید کنندگان شیل نفتی، در قیمت فروش نفت تاثیرگذار است، اما تضاد منافع بین اعضای اوپک، تصمیم گیری مشترک و به نفع همه اعضای این سازمان را با چالش همراه ساخته است...

در نشست 171 اعضای اوپک به توافق رسیدند تا تولید روزانه نفت این سازمان را یک میلیون و دویست هزار بشکه کاهش دهند و در سطح 5/32 میلیون نگاه دارند. در چارچوب این توافق، ضمن تصمیم جمعی اعضا برای کاهش میزان تولید با هدف افزایش بهای نفت، ایران در زمره کشورهای معاف از الزام کاهش تولید قرار گرفت و همین مسئله سبب شد تا بسیاری ایران را برنده نشست اخیر به شمار آورند...

همه ما به خاطر داریم که در عصر انحصار تولیدکنندگان نفت متعارف، دولت ها خود را برای نفت بیش از 100 دلار آماده نموده بودند و سازمان اوپک به رهبری عربستان سعودی، تعیین کننده قیمت نفت در چند دهه اخیر بوده است؛ اما هم اینک، تولیدکنندگان ماجراجوی شیل، قیمت فروش نفت را بر روی تابلوهای بازار مشخص می کنند. تضاد منافع ژئوپلیتیک میان اعضای کارتل اوپک به همراه فقدان اعتماد متقابل در سال های گذشته، تصمیم گیری مشترک و به نفع همه اعضای اوپک را دشوارتر از همیشه نموده است...

برای ترسیم تصویری همه جانبه از شرایط کنونی صنعت نفت دنیا، کافی است تا به تصمیم گیری های شرکت های عملیاتی در مورد سرمایه گذاری در پروژه های آتی آنان بنگرید. به ویژه، باید به این نکته توجه نمود که این پروژه ها تا چه اندازه سودآور بوده و در منحنی هزینه عرضه، آینده نفت از چه جایگاهی برخوردار است. مثلا می دانیم که جایگاه نفت فشرده در منحنی هزینه در سایه سقوط قیمت نفت، تقویت شده است. در مقابل، تعداد اندکی از پروژه های نفت متعارف در شرایط کنونی، اقتصادی محسوب می شود...

در سال جاری چهاردهمین نمایشگاه حفاری همچون سال های گذشته در اهواز برگزار می شود. شرکت های سازنده و تامین کننده به مانند سال های قبل، اکنون در پساتحریم در این نمایشگاه حضور می یابند. در حال حاضر صحبت از تفاهم نامه های جدید برای توسعه میادین نفت کشور است و پس از عقد قرارداد و نهایی شدن مطالعات میدان و ارائه برنامه اکتشاف و تولید، صنعت حفاری با توجه به توانمندی های به دست آمده در سال های اخیر توان آن را دارد که نقش ارزنده ای در پروژه ها به عهده گیرد...
آمادگی شرکت ملی حفاری ایران برای تامین دستگاه های حفاری در سال آینده...ص26
صنعت حفاری اصلی ترین رکن اکتشاف و تولید نفت و گاز است و تحقق اهداف تولید نفت و گاز کشور بدون برنامه ریزی جهت سازماندهی و توسعه این صنعت کلیدی امکان پذیر نخواهد بود. اهمیت حفاری در صنعت نفت، امروز این صنعت را به عنوان یکی از شاخص های رتبه بندی کشوری در سازمان ها و نهادهای بین المللی تخصصی انرژی تبدیل کرده است. در میان کشورهای نفت خیز جهان، ایران یکی از باسابقه ترین کشورهای استخراج کننده نفت و گاز است...

هشتمین نمایشگاه ساخت تجهیزات صنعت نفت خوزستان در روزهای 17 تا20 آبان ماه امسال همچون سال های گذشته در اهواز برگزار شد. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در پیامی خطاب به هشتمین نمایشگاه تخصصی ساخت تجهیزات صنعت نفت گفت، انرژی به عنوان نیروی محرکه اکثر فعالیت های اقتصادی جایگاه ویژه ای در توسعه دارد. روند شتابان توسعه اقتصادی و صنعتی در کشورهای جهان تا حدود بسیار زیادی به سطح مصرف انرژی ارتباط می یابد...

وزیر نیرو در سی و یکمین همایش بین المللی برق ایران در محل پژوهشگاه نیرو، دستاوردهای این وزارتخانه را در دوره سه ساله گذشته تشریح کرد و خواستار همکاری مردم در مصرف بهینه آب و برق شد. مهندس چیت چیان افزود، امسال کاهش 990 مگاوات مصرف برق از کارهایی بود در قالب طرح ذخیره عملیاتی در زمان اوج مصرف برق صورت گرفت. به گفته وزیر نیرو، بر اساس تلاش های انجام شده برای مدیریت بار، سه هزار مگاوات بار شبکه در زمان اوج مصرف کاهش یافت و چنانچه این اقدامات انجام نشده بود، تابستان امسال، ناگزیر از اجرای برنامه خاموشی در شبکه برق بودیم...

پس از سقوط قیمت نفت در بازار از تابستان سال 2014 میلادی، تعداد دکل های حفاری در مناطق مختلف دنیا به استثنای یک منطقه، کاهش چشمگیری یافته است. گزارش شرکت بیکر هوگز نشان می دهد تنها در عربستان و خاورمیانه، فعالیت های حفاری با سرعت به پیش می رود. عملیات اکتشاف و تولید کشورهای خاورمیانه، با دارا بودن ذخایر بی پایان متعارف قرار گرفته در مناطق خشکی، حتی در قیمت های کمتر از 20 دلار نیز می تواند سودآور باشد...

در یک دهه اخیر، رشد چشمگیر تولید ناخالص داخلی و اجرای اصلاحات اقتصادی، کشور پهناور هند را به یکی از پرچمداران افزایش تقاضای انرژی دنیای امروز تبدیل نموده است. هندی ها به عنوان اصلی ترین رقیب چینی ها در بخش افزایش مصرف انرژی، با رشد پرشتاب کنونی اقتصاد داخلی، یکی از واردکنندگان بزرگ نفت و گاز طبیعی در چند دهه آینده محسوب می شوند. اینک این کشور، سومین واردکننده بزرگ نفت خام دنیا بوده و به بازاری جذاب و در حال رشد برای واردات ال.ان.جی تبدیل شده است...

در دهه های اخیر، کشور امارات متحده عربی همواره در فهرست 10 دارنده بیشترین ذخایر نفت خام دنیا قرار داشته است. حدود 10 درصد ذخایر طلای سیاه جهان در این کشور کوچک قرار دارد، هرچند با سقوط قیمت نفت، این شیخ نشین نیز با چالش های اقتصادی دور از انتظاری روبرو شده است. گفته می شود تغییر کابینه این کشور و مدیرعامل شرکت ملی نفت ابوظبی ادنوک نیز با هدف عبور از این دوره پرفرازونشیب انجام شده است. پیش بینی های کارشناسان نشان می دهد ذخایر نفت کشور امارات متحده عربی 50 سال دیگر پایان خواهد یافت...

با افزایش نگرانی ها در مورد ایمنی غواصان در آب های عمیق، شرکت های فعال در صنعت فراساحلی به دنبال یافتن راهکارهایی جدید هستند تا در محیط زیر دریا به فعالیت بپردازند. بدین ترتیب روبات های خودکار زیردریایی به سرعت در حال توسعه کاربردهای خویش در صنعت نفت و گاز هستند. روبات های زیردریایی‎ ‎به دلیل عدم نیاز به اتصال یک شناور پشتیبان، از امکان فعالیت در فاصله های بسیار دور از شناور خود را دارا هستند. این روبات های خودکار از مزایای چشمگیر متعددی نسبت به آر.او.وی های رایج در بازار صنعت فراساحلی برخوردار هستند...

رهبران سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) امیدوارند در سایه رویدادهای پرفرازونشیب اخیر، سازوکار مستقلی برای تامین امنیت انرژی اعضای اروپایی خویش ایجاد نمایند. در این برنامه، علاوه بر حفظ زیرساخت های تولید و انتقال انرژی، بهبود امنیت عرضه به ویژه از سوی روسیه و دولت های خاورمیانه، مورد توجه قرار گرفته است. به هر حال امنیت انرژی همواره از دغدغه های رهبران دولت های عضو ناتو بوده است؛ اما آنان هیچ گاه در این بخش به اتفاق نظر و یا همکاری مشترک، دست نزده اند...

در بیستمین کنفرانس و نمایشگاه فراساحلی غرب آفریقا که در شهر لاگوس نیجریه برگزار گردید، حاضران در نشست سهم ساخت داخل به بررسی دستاوردها و چالش های فرارو پرداختند. با تداوم سقوط قیمت نفت، بهبود همکاری های محلی منطقه ای و بین المللی برای افزایش سهم ساخت داخل در قاره آفریقا، یک ضرورت است. رهبران کشورهای آفریقایی دریافته اند که باید بازتعریف توانمندی های اقتصادی و مزیت های رقابتی خود در زنجیره عرضه‎ ‎را در دستور کار خویش قرار دهند...

بیست و سومین کنگره جهانی انرژی با هدف ایجاد ارتباط میان فعالان حوزه انرژی، سرمایه گذاری در بازارهای جدید، بررسی برنامه های پیش روی صنعت انرژی، فناوری و منابع انرژی در جهان، تامین منابع مالی و توسعه زیرساخت های انرژی 18 تا 22 مهرماه در استانبول ترکیه برگزار شد. در این کنگره 266 سخنران ابعاد گوناگون دشواری های انرژی جهان را مورد بررسی قرار دادند. شعار امسال این کنگره «استقبال از افق های جدید» بود و شرکت کنندگان درباره مسائلی ازجمله امنیت انرژی، محیط زیست و رشد پایدار انرژی گفتگو کردند. محمود خاقانی کارشناس انرژی و مشاور موسسه آموزشی و پژوهشی اتاق بازرگانی ایران در گفت وگویی به تشریح وضعیت بازار انرژی جهانی و مسائل مطرح شده در این کنگره پرداخت که توجه شما را به این گفت و گو جلب می کنیم...
سرعت گرفتن توسعه فناوری میادین دیجیتال در سایه ادغام جنرال الکتریک و بیکرهوگز...ص46
دو شرکت جنرال الکتریک و بیکرهوگز با قراردادی به ارزش 32 میلیارد دلار توافق کردند تا با ادغام بخش نفت و گاز جنرال الکتریک و بیکرهوگز، یک کسب وکار تجاری جدید ایجاد کنند که دومین شرکت بزرگ خدمات حفاری دنیا را ایجاد خواهند نمود...

انستیتوی کوهستان راکی در گزارش اخیر خود پیش بینی نموده که تعداد خودروها در سال 2020 میلادی، به نقطه اوج خود خواهد رسید. به علاوه، پیشرفت های فناوری نظیر خودروهای بدون راننده، در حال دگرگونی صنعت حمل ونقل است. همچنین در سال های اخیر، نوآوری های فناوری به کاهش هزینه تمام شده منجر شده است. نشریه اکونومیست نیز در گزارشی از پیش بینی تبدیل چهره آینده صنعت حمل ونقل به یک بخش خدماتی خبر داده است...

صنعت نفت و گاز در سال های اخیر با تهدیدهای گسترده سایبری و بسیار فراتر از رویدادهایی نظیر سرقت اطلاعات و نادیده گرفتن حقوق مالکیت معنوی روبرو شده است مثلا عملیات حفاری و یا فعالیت های بهره برداری از سکوهای فراساحلی با ریسک توقف و یا نابودی تاسیسات و تجهیزات و پدید آمدن آسیب های چشمگیر روبرو هستند...