نشریه دانش انتظامی ایلام
پیاپی 9 (بهار 1393)

جرم از جمله تهدیدکننده‌های سلامت اجتماعی جامعه هستند، در سبب‌شناسی علل ارتکاب جرم و سایر آسیب‌های اجتماعی از دیرباز به رابطه جرم و محل سکونت و تبیین جغرافیای اجتماعی جرم توجهی ویژه شده است. این تحقیق با هدف کلی تحلیل جامعه شناختی جرم با تاکید بر نقش حاشیه‌نشینی در شهر ایلام در پی آن بوده تا از نظر تجربی عوامل مرتبط با ارتکاب به جرم را در مناطق حاشیه نشین و عادی را با هم مقایسه نماید. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات علی- مقایسه ای است که با استفاده از روش پیمایشی به مقایسه مناطق حاشیه ای و عادی شهر ایلام پرداخته است. جامعه آماری یعنی مناطق حاشیه نشین با جمعیت 35000 و مناطق عادی 175000 در شهر ایلام انجام گرفته است. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و از طریق فرمول کوکران تعداد 450 نمونه جمعا برای هر دو منطقه ذکر شده بدست آمده است. یافته‌های تحقیق نشان می دهند که بین مناطق عادی و حاشیه نشین از حیث متغیر های مستقل تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود. نتایج حاصل از بررسی همبستگی پیرسون بین متغیر مستقل و وابسته (گرایش به کجروی) نشان می‌دهد با افزایش سن و انزوای اجتماعی افراد گرایش به کجروی آنها کاهش می‌یابد در حالیکه بین میزان آنومی فردی، جمعی، بی‌قدرتی، پیوند افتراقی، احساس محرومیت نسبی رابطه مستقیمی وجود دارد.

هدف این مقاله بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی (اعتماد و همیاری) و سطح توسعه مناطق شهری شهر ایلام است؛ جهت تبیین این رابطه ضمن پرداختن به دیدگاه های صاحب نظران مکاتب شیکاگو، کنش متقابل نمادین، کارکردگرایی و...، تلفیقی از تیوری آنومی دورکیم ، زیست جهان هابرماس و برزخ اجتماعی، بعنوان تیوری مبنایی معرفی گردیده است.روش تحقیق بر مبنای روش پیمایش اجتماعی است. جامعه آماری کلیه سرپرستان خانوار در شهر ایلام می باشد که به دلیل گستردگی جامعه آماری از روش نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شده است. متغیر وابسته در این تحقیق سطح توسعه مناطق شهر ایلام است که بر اساس درجه توسعه یافتگی به 3 منطقه توسعه یافته ، کم توسعه و توسعه نیافته تقسیم بندی شده است.یافته های تحقیق نشان می دهد که ؛ بین سرمایه اجتماعی و سطح توسعه مناطق شهر ایلام رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین بین میزان همیاری و اعتماد نهادی با سطح توسعه مناطق شهر رابطه وجود ندارد. میزان اعتماد بین فردی در نمونه آماری بالاتر از اعتماد عمومی و نهادی است. در نتیجه می توان گفت که جامعه ایلام با وجود اینکه از نظر کالبدی در حال گسترش است ، اما بواسطه وضعیت آنومیک جامعه از یکسو و تخریب زیست جهان اجتماعی از سوی دیگر ، که هر دو از پیامدهای تجربه مدرنیزاسیون است. رابطه توسعه مناطق شهری و سطح سرمایه اجتماعی را دچار آشفتگی کرده است.

قرایت های افراطی و خوارجی از اسلام، گسترش فقر اقتصادی وفرهنگی و حاکمیت استعمار در دنیای اسلام سبب گردیده است تا شاهد گسترش اندیشه های سلفی باشیم. سلفی های که همه مسلمین جهان، جز خود را تکفیر کرده و مشرک می شمارند و خون و اموال آنان را مباح می دانند؛ جمود در اندیشه و خشونت در سخن و عمل از بارزترین ویژگی های آنهاست. از بحث های منطقی و عقلی گریزانند، در افغانستان، سوریه، عراق، پاکستان و دیگر جاها اقداماتی را مرتکب شدند که روی بسیاری از ستمگران تاریخ را سپید کردند. این مقاله در صدد تحلیل و بررسی علل وانگیزه‌های پیدایش جریان انحرافی تفکرات تکفیری بوده و سه مولفه سطحی نگری در آیات وروایات، دوری و مخالفت با اندیشه مترقی اهل بیت رسول خدا (ص)، و دشمنی دنیای استکبار با دین مبین اسلام را اصلی ترین عوامل پیدایش این جریان شناخته است؛ تنها راه برون رفت از این مصیبت را وحدت کلمه وتمسک به اهل بیت (ع) می‌داند. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای است.

این تحقیق به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مصرف مواد مخدر (مطالعه تطبیقی دو گروه معتاد و غیر معتاد) در شهر ایلام سال 1389 می‌پردازد. نظریه کنترل اجتماعی به عنوان نظریه غالب جهت بررسی مصرف مواد در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت و از نظریات دیگر در تکمیل آن استفاده شده است. روش مطالعه در این تحقیق، پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می‌باشد و از نرم‌افزار SPSS برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماری مردان 15-34 ساله شهر ایلام و حجم نمونه 368 نفر تعیین شده است که برای انتخاب آنها از روش نمونه‌گیری خوشه ای و تصادفی ساده استفاده کرده‌ایم. متغیرهای مستقل این تحقیق که به عنوان عوامل اجتماعی موثر بر مصرف مواد در نظر گرفته شده‌اند عبارتند از: سن، تحصیلات، وضعیت تاهل، اعتقادات، تعهد، تعلق خاطر و مشارکت، متغیر وابسته هم مصرف مواد می‌باشد. در بررسی رابطه بین متغیرهای مستقل فوق‌الذکر با مصرف مواد به این نتیجه رسیدیم که هفت متغیر سن، تحصیلات، وضعیت تاهل، اعتقادات، تعهد، تعلق خاطر و مشارکت با مصرف مواد رابطه معنی‌داری دارند .

مطالعه حاضر از نوع توصیفی تحلیلی و به روش پرسشنامه‌ای بوده و جامعه آماری آن را افراد 16 تا 34 ساله واقع در شهرستان دره شهر از توابع استان ایلام تشکیل می دهد. حجم نمونه مورد استفاده در این پژوهش نیز 380 نفر بوده است. متغیرهای بکارگرفته شده در این تحقیق اعم از وضعیت سکونت (شهر وروستا) ،پایگاه اجتماعی اقتصادی، ساختار قدرت، میزان اعتماد، میزان دینداری، میزان تقدیرگرایی، متغیرهای زمینه ای و الگوهای تطابقی (همنوایی،نوآوری، مناسک گرایی، و واپس گرایی/طغیان گری) بوده و برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از تعارض و ناهماهنگی بین ساختار فرهنگی و اجتماعی می باشد. بدین معنی که مجموعه نهادهای اجتماعی که بعنوان مکانیزم‌ها و عوامل دستیابی افراد به اهداف و آرمان‌ها محسوب می‌شوند نسبت به ساختار ارزشی و فرهنگی دچار پس افتادگی می باشند. به صورتیکه الگوی تطابق غالب را نوآورانه(از نوع ناهمنوایانه و آنومیک) با 25/52 درصد از بین دیگر الگوهای تطابق تشکیل می دهد. با استفاده از رگرسیون لجستیک مشخص شد که الگوهای تطابق (همنوا / ناهمنوا) با متغیرهای سکونت ومیزان اعتماد رابطه داشته و در حد معناداری می باشند.بدین معنا که شهرنشینان بیشتر از روستا نشینان ناهمنوا بوده و نیز افرادیکه میزان اعتماد بالایی داشته اند تمایل بیشتری به کنش تطابق همنوایی داشته اند.

مقاله‌ حاضر درصدد است نقش کمیته انقلاب اسلامی استان ایلام را در هشت سال دفاع مقدس بررسی و تجزیه و تحلیل نماید. بر اساس منابع و اسناد، کمیته انقلاب اسلامی در کنار سایر رزمندگان و دوشادوش آنان در هشت سال دفاع مقدس نقش‌آفرینی کرده و با کم‌ترین تجهیزات نظامی اما با ایثار و ازخودگذشتگی با دشمن مهاجم ارتش بعث عراق به مقابله و مقاومت پرداخته و در پایگاه‌های خود در نوار مرزی و در خطوط جنگی با دشمن جنگیده و در برخی از عملیات‌های مهم شرکت‌نموده‌اند. تعداد زیادی از پرسنل کمیته انقلاب اسلامی در دفاع مقدس به‌شهادت‌رسیده‌اند. همچنین تعدادی از آنان به درجه جانبازی نایل‌گشته و تعدادی از این عزیزان جزو آزادگان هستند. کمیته‌ انقلاب اسلامی استان ایلام با اعزام پرسنل خود به جبهه‌ها از ایران اسلامی دفاع‌نموده و ازخودگذشتگی نشان‌داده‌اند.