فهرست مطالب
نشریه پژوهش های مکانی فضایی
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 18، بهار 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/08/18
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 5-22
تغییرات کاربری زمین و توسعه ی شهری از مباحث اساسی در برنامه ریزی ها و طرح های توسعه شهری به شمار می آیند. مطالعه ی میزان تغییرات در گذشته و پیش بینی این تغییرات در آینده نقشی بسزا در ساماندهی فضاهای شهری دارد. در اثر تغییرات کاربری زمین شهری الگوهای کاربری زمین گوناگونی شکل می گیرد که این الگوها نیروهای پیشران گوناگونی در مناطق مختلف دارد. بنابراین هدف این تحقیق شناسایی و تحلیل نیروهای پیشران تغییرات کاربری زمین شهری و تحلیل مکانیزم روابط این نیروها با روش تحلیل اثرات متقاطع (آینده پژوهی) در شهر سنندج می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی - تحلیلی است و روش جمع آوری داده ها اسنادی و پیمایشی از طریق پرسش نامه است. جامعه ی آماری این پژوهش کارشناسان مسایل شهری شامل اساتید دانشگاه، دانشجویان مرتبط با موضوع، کارشناسان امور شهری، مسیولین شهری و... است. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل اثرات متقاطع با بهره گیری از نرم افزار MICMAC استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سیستم شهری سنندج در وضعیت ناپایداری قرار دارد. همچنین از لحاظ تاثیرگذاری به ترتیب با میانگین وزنی و ستونی پیشران ها، عوامل سیاست ها و قوانین (5/68)، محیطی (5/65)، فرهنگی (12/65)، اجتماعی / جمعیتی (66/63)، امکانات زیرساختی (63)، اقتصادی (78/61)، نهادی (75/61) و فضایی - کالبدی (2/59) در تغییرات کاربری زمین شهری سنندج بیشترین تاثیر را دارند. همچنین سه عامل مهاجرت، منزلت اجتماعی و توزیع عادلانه خدمات شهری بعنوان پیشران های استراتژیک مشخص شدند.
کلیدواژگان: پیشران های استراتژیک، کاربری زمین شهری، رویکرد آینده نگاری، شهر سنندج -
صفحات 23-40
زنان به عنوان نیمی از جمعیت تهران یکی از اقشار تاثیرگذار در بروز بحران آب و در عین حال حل مسایل مرتبط با آن هستند. بر مبنای فرایند اجتماعی مطرح شده در این پژوهش در دوران جدید نوعی روانشناسی خاص در زنان بروز کرده است که آن ها را نسبت به هر دوره تاریخی دیگری متمایز می سازد به نحوی که آن ها را به مثالی بی مانند در میان اسلاف هم جنس خود از یک سو و مردان از سوی دیگر بدل ساخته است. در این پژوهش از روش کیفی مردم نگاری برای انجام عملیات پژوهش و کلیه مراحل کار میدانی استفاده شده است. یافته-های این پژوهش برآمده از تجربه زیسته زندگی پژوهشگران در تهران، مشاهدات و مصاحبه های با طبقات مختلف شهری است. این مطالعه نشان می دهد زنان به واسطه تغییرات ساختاری و تکنولوژیک سال های اخیر از یک سو و انتظار نقش ناشی از ایدیولوژی نقش جنسی از سوی دیگر، به کارگزاران اخلاق متمدنانه در تامین بهداشت عمومی و مصرف افراطی آب مبدل شده-اند. شستشوی مداوم فضاها (توالت، حمام، آشپزخانه، حیاط)، وسایل منزل (ظروف، البسه، فرش، پرده) و تمرکز بر بهداشت خود و سایر اعضای خانواده از تغییراتی است که به واسطه این فرایند بیش از هر دوره تاریخی دیگری در زنان امروز قابل مشاهده است.
کلیدواژگان: زنان، ایدئولوژی نقش جنسی، مصرف آب، جابجایی کارکردی، روش مردم نگاری -
صفحات 41-49
امروزه بیشتر محققان در بررسی مخاطرات طبیعی و شناسایی تغییرات دوره ای آن از فنون سنجش از دور استفاده می کنند و استفاده از این فنون به دلیل دقت و سهولت کاربرد آن همواره ابزار مفیدی برای محققان بوده است. در این میان، بررسی سیل به عنوان یک مخاطره طبیعی اغلب به عنوان یک پهنه آبی در تصاویر ماهواره ای به کمک شاخص های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق به پهنه بندی نواحی روستایی آسیب دیده در سیل شهرستان هویزه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و به کمک فن سنجش از دور و شاخص اختلاف آب نرمال شده (NDWI) پرداخت. بدین ترتیب بعد از تهیه تصاویر ماهواره ای لندست 8 برای سال های 2018 و 2019، خطای هندسی و رادیومتریک به عنوان پیش پردازش این نوع از داده ها در Envi 5.3 برروی آن ها انجام، شاخص اختلاف آب نرمال شده محاسبه و مناطق سیل زده با تفاضل پهنه آبی آن در سال پایه (2018) مشخص شد و در نهایت با خروجی آن در Arc Gis نواحی روستایی آسیب دیده در سیلاب شهرستان هویزه شناسایی شدند. نتایج تحقیق نشان داد، از میان 137 نقطه روستایی در این شهرستان، 10 روستا در سیلاب فروردین 1398، آسیب جدی دیده است. این تعداد از روستا، 19 درصد از جمعیت کل نواحی روستایی شهرستان هویزه که 38 درصد کل جمعیت شهرستان مورد مطالعه بوده در برداشته که جمعیت بالایی محسوب می گردد. بدین تریب با مشخص شدن نواحی روستایی آسیب دیده در شهرستان مورد مطالعه، برنامه ریزی برای بهبود وضعیت این نواحی برای برنامه ریزان ضرورت دارد.
کلیدواژگان: تغییر اقلیم، سیل، شاخص اختلاف آب نرمال شده (NDWI)، شهرستان هویزه -
صفحات 50-67
عوارض و مشکلات نواحی فرسوده و ناکارآمد شهری، چندوجهی هستند و به شکل خاصی بروز می نماید. افت منزلت اجتماعی و اقتصادی و نابسامانی های کارکردی و کالبدی این بافت ها به همراه افت شدید کیفی محیط شهری از جمله دلایلی است که سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری را مجاب به ارایه راهبردهای نوینی در مواجهه با مسایل و مشکلات آن کرده است. در همین راستا هدف این پژوهش واکاوی پیشران های کلیدی موثر بر ارتقاء بافت های ناکارآمد شهری با رویکرد آینده پژوهی در شهر کرمانشاه می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به مولفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی - تحلیلی می باشد و از تکنیک پویش محیطی و دلفی برای شناسایی شاخص ها استفاده شده است. سپس پرسشنامه ی نیمه ساختاریافته بین 45 کارشناس متخصص و خبره در حوزه ی مسایل شهری توزیع شد. و داده های بدست آمده از طریق نرم افزار MICMAC تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که سیستم شهری بخصوص در بخش بافت فرسوده ی شهر کرمانشاه شرایط ناپایداری را سپری می کند. همچنین بر اساس تحلیل های انجام گرفته، 19 عامل به عنوان پیشران های کلیدی مانند روش های آمرانه مدیریتی به منظور نوسازی بافت فرسوده، تمرکزگرایی، تزریق به موقع اعتبارات هنگام نوسازی بافت فرسوده ناحیه به صورت مستقیم و متغیرهای توجه به بهسازی و نوسازی در طرح های جامع و تفصیلی، حق مداخله شهروندان در ساخت و سازه، بسترسازی جهت ورود بخش خصوصی و تعادل بخشی و تحقق عدالت اجتماعی به صورت غیرمستقیم برای ارتقای کیفیت و عملکرد بافت های فرسوده معرفی شدند.
کلیدواژگان: بافت فرسوده، آینده پژوهی، برنامه ریزی شهری، پیشران های کلیدی، شهر کرمانشاه -
صفحات 68-82
افزایش شهرنشینی دردنیای جدید وتمرکز بزه کاری در این مناطق به دلیل ویژگی های خاص جوامع شهری مانند تراکم جمعیت وکاهش نظارت، شیوه های معماری وشهرسازی وسیاست مسکن، معضل حاشیه نشینی و... پدیده هایی همچون آلودگی های هوایی و صوتی ، میزان آسیب پذیری شهروندان در برابر عوامل محیطی را افزایش داده است.در توسل به خشونت و اعمال مجازات به منظور مهار و مقابله با ناهنجاری های تهدیدگر امنیت شهری ،بیم آن می رود علت بروز فراموش شده ومبارزه با معلول جایگزین مبارزه با علت شودبه همین دلیل باید بیش از فعل ضد اجتماع ،به انسان فاعل آن و عوامل وعلل موثر بر او که سبب رفتارضداجتماعی می گردد،توجه شود.این نوشتار بر آن است تا با مفروض انگاشتن تاثیر رو یکردهای نوین در برنامه ریزی و طراحی محیط شهری بر ارتقای ضریب آسایش و ایمنی شهروندان،راه های عینیت یابی رویکردهای مذکور در کاهش اثرات زیانبار بر ساختار محیطی کالبدی شهر و سلامت جسمی -روانی شهروندان را مورد واکاوی قرار دهد.
کلیدواژگان: شهر امن، پیشگیری، تغییرات اجتماعی، بافت شهری -
صفحات 83-96
جهانی شدن، یکی از مهمترین پدیده های تاریخی است که پیامدهای آن بر ساختارهای تولید و توزیع اقتصادی، تشکیلات دولتی و روابط بین المللی، الگوهای فرهنگی، شیوه های زندگی و شیوه تولید دانش و تبادل اطلاعات اثرگذار بوده است. کشورها یا به حفظ هویت فرهنگی میپردازند و در مقابل اثرات جهانی شدن مقاومت می کنند و یا به تدریج به تبدیل هویت فرهنگی بومی خود می پردازند و تلاش می کنند به یک فرهنگ جدید جهانی دست یابند. از این رو در بسیاری از کشورها الگوهای فرهنگ های محلی از بین رفته اند و یا با یک نوع فرهنگی جدید جایگزین شده اند که توسط رسانه های جمعی و با استفاده از الگوهای جهانی به دست آمده است. از این رو هدف این پژوهش پاسخ به این سوال است که جهانی شدن چه تاثیری بر هویت فرهنگی دارد و جهت این تغییر به کدام سمت است. روش پژوهش از نظرهدف کاربردی است. روش تجزیه تحلیل کیفی- توصیفی با رویکرد توصیفی تحلیلی است. نتیجه حاصله این است که فرهنگ به عنوان ذخیره کننده میراث تاریخی یک ملت، عامل مهمی در شکل دادن به هویت آن ملت دارد ومی تواند انتخاب بین حفظ هویت فرهنگی یا تبدیل هویت فرهنگی را جهت دهی کند؛ اما نیاز به برنامه دارد. از این رو حفظ هویت و مظاهر فرهنگی در رابطه با مکان خاص و موقعیت های جغرافیایی خاص هر بوم به حفظ هویت در عصر جهانی شدن کمک شایانی خواهد کرد.
کلیدواژگان: جهانی شدن، فرهنگ، هویت فرهنگی، همگرایی و واگرایی، هویت ملی
-
Pages 5-22
Land use change and urban development are key issues in urban development plans and schemes. Studying the extent of changes in the past and predicting these changes in the future has a significant role in organizing urban spaces. As a result of urban land use changes, various land use patterns are formed, which have different driving forces in different areas. Therefore, the purpose of this study is to identify and analyze the drivers of urban land use change and to analyze the mechanism of relationships between these forces by the method of cross-impact analysis (futures research) in Sanandaj. The method of the present research is descriptive-analytical and the method of data collection is documentary and survey through a questionnaire. The statistical population of this research is urban issues experts including university professors, related students, urban affairs experts, city officials, etc. In order to analyze the data, the cross-impact analysis method was used using MICMAC software. The results show that the urban system of Sanandaj is in a state of instability. Also in terms of impact, respectively, with the average weight and column of propulsion, policy and regulatory factors (68.5), environmental (65.5), cultural (65.12), social / demographic (63.66), infrastructure facilities (63), Economic (61.78), institutional (61.75) and spatial-physical (59.2) have the most impact on urban land use changes in Sanandaj. Also, three factors of migration, social status and fair distribution of urban services were identified as strategic drivers.
-
Pages 23-40
Women, as half of the population of Tehran, are one of the influential groups in the occurrence of water crisis and at the same time solving the problems related to it. Based on the social process presented in this study, in the new era, a special kind of psychology has emerged in women that distinguishes them from any other historical period in such a way that they are like an example among their homosexual ancestors on the one hand and men on the other. Has made another exchange.In this research, the qualitative method of ethnography has been used to perform research operations and all stages of field work. The findings of this study are based on the lived experience of researchers in Tehran, observations and interviews with different urban classes. This study shows that women have become agents of civilized ethics in ensuring public health and extreme water consumption due to the structural and technological changes of recent years, on the one hand, and the expectation of the role resulting from the ideology of sexual role, on the other. Continuous washing of spaces (toilets, bathrooms, kitchens, courtyards), household items (dishes, clothes, carpets, curtains) and focusing on the health of oneself and other family members are the changes that make this process more than any other historical period in women today. Is visible.
-
Pages 41-49
Today, most researchers use remote sensing techniques to study natural hazards and identify periodic changes, and the use of these techniques has always been a useful tool for researchers due to its accuracy and ease of use. Meanwhile, the study of floods as a natural hazard is often considered as a blue zone in satellite images with the help of various indicators. This study zoned the flood-affected rural areas in Hoveyzeh city using satellite imagery and remote sensing and normalized water difference index (NDWI). Thus, after preparing Landsat 8 satellite images for 2018 and 2019, geometric and radiometric errors were performed on them in Envi 5.3 as a preprocessing of this type of data. Base (2018) was identified and finally with its output in Arc Gis, rural areas affected by floods in Hoveyzeh city were identified. The results showed that out of 137 rural points in this city, 10 villages were seriously damaged in the flood of April 2017. This number of villages includes 19% of the total population of rural areas of Hoveyzeh city, which is 38% of the total population of the studied city, which is considered a high population. Thus, with the identification of affected rural areas in the study city, planning to improve the situation of these areas is necessary for planners.
-
Pages 50-67
Complications and problems of worn-out urban areas are multifaceted and manifest in a special way. The decline of social and economic status and functional and physical disorders of these contexts along with the sharp decline in the quality of the urban environment are among the reasons that have persuaded urban policymakers and planners to provide new strategies to address its issues and problems. In this regard, the purpose of this study is to investigate the key drivers affecting the promotion of dysfunctional urban contexts with a future research approach in the city of Kermanshah. This research is applied in terms of purpose and according to the studied components, the approach is descriptive-analytical method and environmental and Delphi scanning technique has been used to identify the indicators. Then, a semi-structured questionnaire was distributed among 45 experts in the field of urban issues. The obtained data were analyzed using MICMAC software. The results showed that the urban system, especially in the worn-out tissue of Kermanshah, is going through unstable conditions. Also, according to the analysis, 19 factors as key drivers such as authoritative management methods to renovate worn-out tissue, centralism, timely injection of funds when renovating worn-out tissue directly and variables to pay attention to improvement and renovation in comprehensive and detailed plans. The right of citizens to intervene in construction, pave the way for the entry of the private sector and balance and the realization of social justice were indirectly introduced to improve the quality and performance of worn-out tissues.
-
Pages 68-82
Increasing the urbanization of the new world and the concentration of delinquency in these areas due to the specific features of urban communities such as population density and the reduction of supervision, architectural and urbanization methods of housing, marginalization and ... phenomena such as air and noise pollution, the degree of vulnerability of citizens Has increased the environmental factors.In resorting to violence and punishing in order to contain and cope with urban security threats, it is feared that the cause of forgottenness and the struggle with disabilities is to replace the fight against the cause. For this reason, more than the anti-social act, the subject matter of it, and the factors and reasons Being affected by social behavior is important.This paper tries to assume the impact of new parts in planning and designing the urban environment on improving the safety and comfort of citizens, ways to objectify these approaches to reduce the harmful effects on the physical environment of the city and the physical and social health of citizens to be examined.
-
Pages 83-96
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.