فهرست مطالب
نشریه حسابداری و منافع اجتماعی
سال سیزدهم شماره 4 (پیاپی 51، زمستان 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/12/01
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-24
هدف مقاله:
هدف از این پژوهش ارزیابی نقش حسابداری مدیریت در ارتقای شفافیت و جلوگیری از فساد در بخش عمومی میباشد.
روش پژوهش:
در این پژوهش از روش کیفی و پیمایشی برای گردآوری دادهها و تجزیه و تحلیل آنها استفاده شده است. دادههای لازم در سال 1400 و از طریق مصاحبه با 13 نفر از خبرگان و توزیع پرسشنامه بین 114 نفر از خبرگان در زمینه حسابداری مدیریت در شرکتها و سازمانهای بخش عمومی جمعآوری گردیده است. برای پاسخ به سوالات پژوهش از روش تحلیل محتوا و آزمون میانگین تک جامعه استفاده شده است.
یافته های پژوهش:
نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که حسابداری مدیریت از طریق بهایابی اجزای بهای تمام شده را شفاف میسازد و این کار مخصوصا در قراردادهای دولتی که امکان فساد و تبانی در آنها زیاد است، کاربرد زیادی خواهد داشت.
نتیجه گیری و افزوده آن به دانش:
حسابداری مدیریت کارایی و اثربخشی و صرفه اقتصادی(ارزش آفرینی برای پول) افزایش می دهد. بهای واقعی و بهای استاندارد مورد مقایسه قرار گرفته، تعرفه خدمات عمومی تعیین شده و جریان منابع را بین فعالیت ها مشخص می سازد و زمانی می توان هزینه ها را مدیریت کرد که بتوان از جریان منابع اطلاع پیدا کرد و آگاه شد. جریان هزینه ها در ساختار سازمانی می تواند بر حسب بهایابی مراکز هزینه و در فرآیندها و فعالیت ها روشن شود و شناخت جریان هزینه ها به مدیریت هزینه کمک خواهد کرد و از فساد جلوگیری خواهد کرد.
کلیدواژگان: حسابداری مدیریت، ارزش آفرینی برای پول، فساد در بخش عمومی، کارایی، اثربخشی -
صفحات 25-62هدفابعاد سه گانه نظریه سرمایه فکری، می توانند بر مسئولیت پذیری اجتماعی حسابرسان تاثیر داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نقش ابعاد مختلف نظریه سرمایه فکری از دیدگاه انسانی، ساختاری و ارتباطی در تبیین نگرش حسابرسان نسبت به ایفای مسئولیت پذیری اجتماعی انجام گرفته است.روشاین پژوهش از جهت هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه حسابرسان شاغل در کشور ایران طی سال 1400 است که طبق فرمول کوکران تعداد 319 نفر به روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد، دارای طیف لیکرت 5 سطحی، استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده و همچنین، آزمون فرضیه ها، به صورت تحلیل توصیفی و آمار استنباطی با بکارگیری نسل جدید مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) به روش حداقل مربعات جزئی (PLS) صورت گرفت.یافته هانتایج حاصل نشان داد میانگین متغیرهای سرمایه فکری و مسئولیت پذیری اجتماعی بالاتر از میانگین نظری بود و تاثیر سرمایه انسانی و سرمایه ارتباطی بر مسئولیت پذیری اجتماعی حسابرسان مثبت و معنادار بود، اما بین سرمایه ساختاری و مسئولیت پذیری اجتماعی حسابرسان ارتباط معناداری مشاهده نشد.نتیجه گیریسرمایه فکری و ابعاد آن (انسانی، ساختاری و ارتباطی)، تاثیر مثبت و معناداری در تبیین نگرش حسابرسان نسبت به ایفای مسئولیت پذیری اجتماعی در حرفه حسابرسی دارد.دانش افزایی: نتایج این پژوهش ضمن غنای ادبیات پژوهشی موجود، می تواند نقطه عطفی بدیع و شروعی مناسب برای جلب توجه به توسعه روزافزون ابعاد سرمایه فکری در حرفه حسابرسی باشد که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و در نهایت، منجر به افزایش سطح مسئولیت پذیری اجتماعی حسابرسان گردد.کلیدواژگان: سرمایه فکری، مسئولیت پذیری اجتماعی، سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی
-
صفحات 63-92هدف
نظریه های نمایندگی و علامت دهی از مهم ترین محرک های مدیریت برای افشای ریسک است. با توجه به تاثیر حسابرسی بر کاهش تضاد نمایندگی، پژوهش حاضر به مطالعه رابطه افشای ریسک با بندهای گزارش حسابرسی می پردازد.
روشداده های 169 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 تا 1399 با استفاده از رگرسیون لجستیک و رگرسیون پواسون مورد مطالعه قرار گرفت. برای محاسبه سطح افشای ریسک از دو سنجه لگاریتم طبیعی تعداد جملات و تعداد بندهای مربوط از طریق روش تحلیل محتوای یادداشت های توضیحی صورت های مالی، گزارش تفسیری مدیریت و گزارش فعالیت هیئت مدیره استفاده شد.
یافته هایافته ها نشان می دهد با افزایش سطح افشای ریسک در گزارش های مالی، احتمال صدور گزارش غیرمقبول حسابرسی کاهش می یابد. متناسب با این امر، بین افزایش سطح افشای ریسک و تعداد بندهای گزارش حسابرسی رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. بررسی سطح افشای ریسک و نوع بندهای گزارش حسابرسی نشان می دهد با افزایش سطح افشا بر اساس سنجه تعداد بند، احتمال صدور گزارش حسابرس حاوی بندهای عدم کفایت ذخایر مالیاتی، عدم وصول مطالبات، تاییدیه های حسابرسی و بند فقدان اسناد و مدارک کاهش می یابد. استفاده از سنجه تعداد جملات در بررسی این رابطه نشان می دهد افزایش سطح افشا، منجر به کاهش احتمال صدور گزارش حسابرس حاوی بند فقدان اسناد و مدارک خواهد شد.
دانش افزایی:
اثر افشای ریسک بر گزارش حسابرسی پیش از این بررسی نشده است. یافته های پژوهش ضمن تاکید بر اهمیت گزارش افشای ریسک، ضرورت تصویب دستورالعمل گزارش گری افشای ریسک را جهت بهبود تصمیم گیری استفاده کنندگان روشن می سازد.
کلیدواژگان: افشای ریسک، بندهای گزارش حسابرسی، نظریه نمایندگی، نظریه علامت دهی، نظریه مشروعیت -
صفحات 93-124هدف
قابلیت مقایسه صورت های مالی، افزایش کیفیت گزارشگری مالی و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی را در پی خواهد داشت. این عامل ممکن است تحت تاثیر عوامل کلان اقتصادی و سیاسی قرار گیرد. در این شرایط میزان توانمندی و درایت مدیران شرکت ها می تواند بر موازنه تاثیر عدم قطعیت سیاست اقتصادی در قابلیت مقایسه صورت های مالی اثربخش باشد. بر این اساس پژوهش حاضر، به دنبال بررسی تاثیر عدم قطعیت سیاست های اقتصادی بر قابلیت مقایسه صورت های مالی با تاکید بر نقش تعدیل کنندگی توانایی مدیریت می باشد.روش پژوهش: دوره زمانی پژوهش طی سال های 1392 تا 1401 و نمونه آماری پژوهش 124 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون حداقل مربعات استفاده شد.
یافته هاعدم قطعیت سیاست اقتصادی تاثیر منفی و معناداری بر قابلیت مقایسه صورت های مالی دارد. از طرفی، توانایی مدیران تاثیر رابطه منفی میان عدم قطعیت سیاست های اقتصادی و قابلیت مقایسه صورت های مالی را کاهش می دهد.
نتیجه گیریقابلیت مقایسه صورت های مالی یکی از عواملی است که باعث افزایش سودمندی اطلاعات مالی ارائه شده در صورت های مالی می گردد. این عامل با افزایش عدم قطعیت سیاست اقتصادی، کاهش می یابد، اما مدیران کارآمد، در تلاش برای حفظ شهرت خود و با در نظر داشتن ریسک دعاوی حقوقی در شرایط عدم قطعیت سیاست اقتصادی با پرهیز از رفتار فرصت طلبانه، اطلاعات با کیفیت و گسترده تری را در اختیار ذی نفعان قرار داده و بدین ترتیب اثر منفی عدم قطعیت سیاست اقتصادی بر قابلیت مقایسه صورت های مالی را تضعیف می کنند.
دانش افزایی:
پژوهش حاضر شواهدی مبنی بر مدیریت اطلاعات حسابداری در راستای کاهش قابلیت مقایسه صورت های مالی در شرایط عدم قطعیت سیاست اقتصادی توسط مدیران ناکارا و فرصت طلب را نشان می دهد
کلیدواژگان: توانایی مدیریت، عدم قطعیت سیاست اقتصادی، قابلیت مقایسه صورت های مالی -
صفحات 125-152هدف
ویژگی های رفتاری و اخلاقی در اجرای اثربخش کنترل های داخلی عاملی برای پیشگیری از تقلب و متضمن کیفیت گزارشگری مالی هستند. از طرفی خودکنترلی می تواند محرک رفتارهای اخلاقی و فشار اجتماعی محرک رفتارهای متقلبانه شوند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر خودکنترلی و فشار اجتماعی به عنوان محرک های رفتاری بر اثربخشی کنترل های داخلی است.
روشپژوهش حاضر از لحاظ شیوه اجرا کمی است. داده های جمع آوری شده با روش معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش در قلمرو زمانی سال 1401 شامل حسابداران و مدیران مالی شرکت های عضو بورس اوراق بهادار است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد است.
یافته هایافته های پژوهش نشان داد فشار اجتماعی بر اثربخشی کنترل داخلی تاثیر مستقیم و منفی دارد، خودکنترلی بر اثربخشی کنترل داخلی تاثیر مستقیم و مثبت دارد، همچنین خودکنترلی بر اثربخشی کنترل داخلی در شرایط فشار اجتماعی تاثیر غیرمستقیم و مثبت دارد.
نتیجه گیرینتایج پژوهش نشان داد که فشار اجتماعی مانعی موثر و خودکنترلی عاملی موثر برای اثربخشی کنترل های داخلی خواهند بود، در تقابل این دو عامل و تقویت خودکنترلی، پیامدهای مثبت آن بر پیامدهای منفی فشار اجتماعی فزونی خواهد یافت. در چنین شرایطی در سایه خودکنترلی، سلامت رفتاری مدیران و حسابداران متضمن اجرای اثربخش کنترل های داخلی خواهد شد.
دانش افزایی:
یافته های پژوهش ضمن توسعه ادبیات مربوط به فشار اجتماعی و خودکنترلی و بررسی تاثیرات آنها بر اثربخشی کنترل های داخلی، می تواند بهبود عملکرد مالی و اداری را برای سازمان ها به ارمغان آورد.
کلیدواژگان: خودکنترلی، فشار اجتماعی، اثربخشی کنترل داخلی -
صفحات 153-176هدف
بر اساس نظریه چشم انداز، قرار گرفتن در موقعیت سودآوری یا زیان ده بودن منجر به برانگیختن احساسات مختلف می گردد و افراد با استفاده از فرایند عدم مشارکت اخلاقی سعی می کنند تصمیماتی را اتخاذ کنند تا به نتایج موردنظر خود دست یابند، در حالی که کمترین آسیب درونی را داشته باشند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر نظریه چشم انداز بر عدم تمکین مالیاتی افراد با در نظر گرفتن نقش میانجی احساسات و عدم مشارکت اخلاقی آنان می باشد.
روشنمونه آماری پژوهش، 48 نفر از دانشجویان حسابداری می باشند که حداقل 20 سال سن و دارای حداقل 3 سال سابقه کار حرفه ای در حسابداری و حداقل 3 اظهارنامه مالیاتی را پرکرده باشند. داده های لازم با استفاده از روش آزمایشی و سناریو آستین و همکاران (2021) جمع آوری شد و با استفاده از آزمون t دو نمونه مستقل و به کمک مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته هانتایج کسب شده نشان دهنده عدم وجود رابطه مابین احساسات و قرار گرفتن در منطقه سود و زیان با عدم تمکین مالیاتی بوده درحالی که نقش میانجی عدم مشارکت اخلاقی مورد تایید قرارگرفته است.
نتیجه گیریاحساسات توصیف شده از طریق نظریه چشم انداز به خودی خود بر تصمیمات تمکین مالیاتی اثرگذار نیستند، بلکه عدم مشارکت اخلاقی پیش درآمدی برای تصمیمات مالیاتی مخاطره آمیز است.دانش افزایی: نتایج کسب شده علاوه برافزودن به مبانی نظری در رشته حسابداری، برای قانون گذاران مالیاتی نیز مفید می باشد.
کلیدواژگان: نظریه چشم انداز، عدم تمکین مالیاتی، احساسات، عدم مشارکت اخلاقی
-
Pages 1-24
Evaluating the Role of Management Accounting in Promoting Transparency and Preventing Corruption in the Public SectorSubject and Purpose of the Article. The purpose of this study is to assess the role of management accounting in promoting transparency and preventing corruption in the public sector.
Research MethodIn this study, a qualitative and survey-based method was to collect data and analyze them. Necessary data were collected in the year 2022 through interviewing 13 experts and the distribution of questionnaires among 114 experts in the field of management accounting in companies and public sector organizations.
Research FindingsThe results of the research show that management accounting makes the cost transparent through the costing of the components and this will especially have manyapplications in state contracts where the possibility of corruption and collusion is high, and in this way.
ConclusionOriginality, and its Contribution to the Knowledge: Management accounting will increase effectiveness and economic efficiency (value creation for money). The actual costs and the standard costs are compared, the public service tariff is set, and costs can be better managed when the flow of resources between activities is determined. Cost flow in the organizational structure can be clarified in terms of cost centers costing as well as processes and activities, and knowing the cost flow will help cost management and prevent corruption.
Keywords: Management accounting, value for money, corruption in public sector, Efficiency, Effectiveness -
Pages 25-62PurposeThe three dimensions of intellectual capital theory can have an impact on the social responsibility of auditors. The current research has been conducted with the aim of studying the role of different aspects of the theory of intellectual capital in explaining the attitude of auditors towards fulfilling social responsibility.MethodologyThis research is applied in terms of purpose and descriptive survey in terms of data collection method. The statistical population of the research includes all auditors working in audit firms and audit organization in Iran during the year 2021, and based on Cochran's formula, 319 people were randomly selected as a sample. To collect data, standard questionnaires with a 5-level Likert scale were used. The analysis of the collected data as well as testing of hypotheses was done using the new generation of (SEM) by (PLS) method.ResultsThe results showed that the average of the variables of intellectual capital and social responsibility was higher than the theoretical average, and in addition, human capital and communication capital have a positive and significant effect on social responsibility of auditors.ConclusionIntellectual capital and its dimensions (human, structural and communicational) have a positive and significant effect in explaining the attitude of auditors towards fulfilling social responsibility in the auditing profession.Contribution: The results of this research, in addition to enriching the existing research literature, can be a novel turning point and a suitable start to draw attention to the growing development of intellectual capital dimensions in the auditing profession, which have received less attention so far and ultimately lead to an increase in the level of social responsibility of auditors.Keywords: Communication Capital, Human Capital, intellectual capital, Social responsibility, Structural capital
-
Pages 63-92Purpose
Agency and signaling theories are one of the most important management drivers for risk disclosure. Considering the impact of auditing on reducing the agency conflict, the present study investigates the relationship between risk disclosure with audit report clauses.
MethodThe data of 169 firms listed in Tehran Stock Exchange have been used during the years 2013 to 2020. The models were fitted using logistic and poisson regressions. To measure the level of risk disclosure, the number of relevant sentences and relevant paragraph in the board activity reports, management interpretive reports and the notes to the financial statements has been used.
ResultsThe findings show that with the increase in the level of risk disclosure, the probability of issuing a modified audit report decrease. According to this, there is a negative relationship between the increase in risk disclosure and the number of clauses in the audit report. Examining the level of risk disclosure and the type of clauses in the audit report shows that by increasing the level of disclosure based on the number of paragraphs, the probability of issuing an auditor's report containing the clauses of the lack of sufficient reserve for performance taxes, the lack of sufficient reserve for suspecting claims, audit confirmations, and the clause of lack of documents decreases.
Contribution:
The effect of risk disclosure on audit report has not been investigated. Findings, while emphasizing the importance of risk disclosure reporting, clarify the necessity of approving risk disclosure reporting framework to improve users' decision making.
Keywords: Risk Disclosure, Audit Report Clauses, agency theory, Signaling theory, Legitimacy theory -
Pages 93-124Purpose
The Effect of Financial Statement Comparability will increase the financial reporting quality and reduce information asymmetry. This component may be influenced by macroeconomic and political factors; In this situation, the ability and tact of company managers can be effective in balancing the effect of economic policy uncertainty on the comparability of financial statements. From this point of view, the current research aims to investigate the effect of uncertainty of economic policies on the comparability of financial statements, emphasizing the moderating role of management ability.
MethodThe paper covers the period from 2013 to 2022, with a statistical sample of 124 companies admitted to the Tehran Stock Exchange. The research hypotheses were tested using the regression least squares method.
ResultsEconomic policy uncertainty has a negative and significant effect on the comparability of financial statements. On the other hand, the ability of managers reduces the effect of the negative relationship between the uncertainty of economic policies and the comparability of financial statements..
ConclusionComparability of Financial Statements is one of the factors that increase the usefulness of financial information provided in financial statements; This component decreases with the increase of economic policy uncertainty. But efficient managers, in an effort to maintain their reputation and considering the risk of lawsuits in the conditions of economic policy uncertainty by avoiding opportunistic behavior, have provided more quality and extensive information to the stakeholders and thus efficient managers weaken the negative effect of economic policy uncertainty on the comparability of financial statements.
Contribution:
The present paper shows the evidence of accounting information management in order to reduce the comparability of financial statements in the conditions of economic policy uncertainty by inefficient and opportunistic managers.
Keywords: Economic Policy Uncertainty, Financial Statement Comparability, managerial ability -
Pages 125-152
Behavioral and ethical characteristics in the effective implementation of internal controls are a factor to prevent fraud and imply the quality of financial reporting. On the other hand, self-control can stimulate moral behavior and social pressure can stimulate fraudulent behavior. Based on this, the aim of the current research is to investigate the effect of self-control and social pressure as behavioral stimuli on the effectiveness of internal controls.The current research is quantitative in terms of implementation method. The collected data has been analyzed by the method of structural equations. The statistical population of the research in the time domain of 1401 includes accountants and financial managers of stock exchange member companies, 384 people were selected as the research sample using Cochran's formula. The research tool is a standard questionnaire.The research findings showed that social pressure has a direct and negative effect on the effectiveness of internal control, self-control has a direct and positive effect on the effectiveness of internal control, and self-control has an indirect and positive effect on the effectiveness of internal control in conditions of social pressure.The results of the research showed that social pressure will be an effective obstacle and self-control will be an effective factor for the effectiveness of internal controls, in the confrontation of these two factors and the strengthening of self-control, its positive consequences will increase over the negative consequences of social pressure. In such circumstances,The research findings, can improve financial and administrative performance for organizations.
Keywords: self-control, social pressure, internal control effectiveness -
Pages 153-176Purpose
According to prospect theory, being in a profit or loss position leads to different feelings, and people try to make decisions using the process of moral disengagement to achieve their desired results while having the least internal damage. The purpose of this research is to investigate the impact of perspective theory on people's tax noncompliance by considering the mediating role of their feelings and moral disengagement.
MethodologyThe statistical sample of the research is 48 accounting students, who are at least 20 years old, have at least 3 years of professional work experience in accounting, and have filled out at least 3 tax returns. The necessary data were collected using the test method and scenario of Austin et al. (2021) and analyzed using the t-test of two independent samples and with the help of structural equation modeling and PLS software.
ResultsThe obtained results indicate no relationship between feelings and being in the profit and loss area with tax noncompliance, while the mediating role of moral disengagement has been confirmed.
ConclusionThe emotions described through prospect theory do not affect tax compliance decisions by themselves, but moral disengagement is a precursor to risky tax decisions.Contribution: In addition to adding theoretical foundations in the field of accounting, the obtained results are also useful for tax legislators.
Keywords: prospect theory, Tax Noncompliance, feelings, moral disengagement