فهرست مطالب

پژوهش و سازندگی - سال نوزدهم شماره 3 (پیاپی 73، زمستان 1385)

نشریه پژوهش و سازندگی
سال نوزدهم شماره 3 (پیاپی 73، زمستان 1385)

  • تاریخ انتشار: 1386/02/25
  • تعداد عناوین: 76
|
  • جنگل و مراتع
  • اثرات فاصله کاشت و نوع هرس بر زنده مانی گونه Atriplex lentifarmis در حاشیه کویر سیاه کوه استان یزد
    ناصر باغستانی میبدی، علی میرحسینی، عباس زارع زاده صفحه 2
    تعیین عوامل مؤثر بر زنده مانی گونه A. lentiformis درتوسعه پایدار عرصه های بوتهکاری شده واجد اهمیت ویژهای است. به همین منظور مصادف با بهار 1371 عرصهای به وسعت 5/4 هکتار در اراضی بیابانی حاشیه کویر سیاه کوه استان یزد انتخاب و در آن بوتهکاری شد. این پژوهش در قالب طرح آماری کرتهای دوبار خردشده با تیمارهای اصلی فواصل کاشت 2، 4 و 6 متری اجرا شد. تیمارهای فرعی 1، دوره های هرس هرساله، دو ساله و سه ساله و تیمارهای فرعی 2، سطوح برش هرس کامل (کفبر)، هرس از ارتفاع 20، 40 و 60 سانتیمتری با تیمار بدون هرس (شاهد) بودهاند. آمار برداری از درصد تلفات گیاهان در پاییز سال1372 (قبل از اعمال تیمارهای برش) آغاز و تا 9 سال پس از آن در زمان مشابه ادامه یافته است. نتایج نشان داد که تراکم بوته های زنده در فاصله کاشت 2 متری در مرتبه اول و مقادیر آنها در فواصل 4 و 6 متری به ترتیب در گروه های بعدی قرار میگیرند. درصد تلفات گیاهان در دوره های هرس اعمال شده به تفکیک در 6 و 9 سالگی فاقد اختلاف معنیدار میباشند (p<0/05). بنابراین اثر سوء افزایش درصد تلفات در رابطه با برداشت هرساله وجود ندارد. درصد تلفات گیاهان در محدوده تیمارهای ارتفاع برش همواره با اختلاف معنیدار همراه است (p<0/05). حداقل درصد تلفات بر روی تیمار آزمایشی ارتفاع 60 سانتیمتری رخ داده است. به استناد نتایج حاصله، برداشت هر ساله از ارتفاع 60 سانتیمتری در قالب چرای آزاد دام یا دروی علوفه بر رشد، شادابی و استمرار حیات این گونه در منطقه تحت بررسی و مناطق مشابه آن در سطح کشور نقش مثبت ایفاء خواهد نمود.
    کلیدواژگان: Atriplex lentiformis، بوتهکاری، زندهمانی، هرس، فاصله کاشت، یزد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • اثر ارتفاع بر روغن اسانس و ترکیبات گیاه داروئی آویشن وحشی منطقه طالقان
    حسن حبیبی، داریوش مظاهری، ناصر مجنون حسینی، محمدرضا چایی چی، محمد فخر طباطبایی، محسن بیگدلی صفحه 2
    رشد و تولید گیاهان در اکوسیستمها و رویشگاه های طبیعی مختلف، تحت تاثیر عوامل مختلف ازجمله ارتفاع از سطح دریا قرار دارد. به منظور بررسی اثر ارتفاع بر گیاه آویشن در رویشگاه طبیعی آن (1800 متر الی 2800 متر) در جبهه جنوبی البرز که یکی از پر تراکم ترین رویشگاه های طبیعی این گیاه شناسایی شده است، گونه کوچیانوس1 از بین 14 گونه وحشی و معروف ایران، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در زمان گل دهی کامل از شش ارتفاع با فواصل مساوی با 3 تکرار، به صورت تصادفی، از اندامهای هوائی رشد یکساله، جمعآوری و در هوای آزاد خشک و اسانس آن به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر2 استخراج گردید. سپس جهت شناسایی ترکیبات اسانس3 از دستگاه های GC و GC-MS استفاده شد. تجزیه واریانس داده های به دست آمده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با استفاده از نرم افزارهای آماری MSTAT-C و SPSS انجام شد. ضمنا مقایسه میانگین تیمارها به روش آزمون چند دامنهای دانکن صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که اسانس به دست آمده در ارتفاعات 1800، 2000، 2200، 2400، 2600 و 2800 متری به ترتیب 56/2، 27/2، 05/2، 92/1، 39/1و 31/1 درصد بود که بیشترین آن متعلق به ارتفاع 1800 متری (56/2) و کمترین آن به 2800 متری (31/1) و در عین حال بیشترین مقدار ترکیبات اسانس مربوط به ارتفاع 2800 متری (لینالول4 45%) و کمترین آن به 1800 متر (لینالول 9/1%) تعلق داشت. بررسی های آماری نشان داد که بین درصد اسانس و اختلاف ارتفاع از سطح دریا یک رابطه خطی منفی و معنی دار وجود داشت. همچنین ترکیبات اسانس و ارتفاع یک رابطه از درجه پنجم را نشان دادند. این تحقیق نشان داد، لینالول و آلفاترپینن بیشترین درصد ترکیبات اسانس در گونه کوچیانوس را تشکیل میدهند (به ترتیب 45 و 35 درصد). مقایسه میانگین، درصد لینالول4، تیمول5، آلفا ترپینن6، آلفا پینن7 و کارواکرول8 را به ترتیب به 6، 5، 5، 6 و 6 گروه معنیدار تقسیم نمود، همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین کلسیم- منیزیم، سدیم و درصد مواد ارگانیک خاک با افزایش ترکیبات اسانس در ارتفاعات مختلف وجود داشت.
    کلیدواژگان: Thymus Kotschyanus، اسانس، ارتفاع از سطح دریا، ترکیبات روغن اسانس، تیمول
    چکیده زبان: فارسی
  • به نژادی گیاهان زراعی
  • بررسی اجرای موثر در کمیت و کییت DNA ژنومی استخراج شده از گونه های سیگلامن موجود در ایران
    میترا اعلایی، روح انگیز نادری، احمد خلیفی، سید علیرضا سلامی صفحه 11
    استخراج DNA ژنومی با کمیت و کیفیت مطلوب از نیازهای بنیادی زیست شناسی مولکولی است. استخراج DNA از بافت گیاه به علت حضور کربوهیدراتها، تاننها، ترکیبات پلیفنلی و پروتئینها که بر کیفیت DNA اثر منفی میگذارد با مشکلاتی روبروست. لذا روش استخراجی که بتواند این مواد را به حداقل برساند باید تشخیص و مورد استفاده قرار گیرند. در این تحقیق چهار روش استخراج DNA شامل: 1- Murray وThampson، و2- Doyle و Doyle و، 3- Dellaporta و همکاران، 4- Lodi و همکاران به منظور انتخاب بهترین روش استخراج DNA از گیاه زینتی سیکلامن مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. برای استخراج DNA، برگهای جوان و برگهای بالغ مورد استفاده قرار گرفت. کمیت و کیفیت DNA استخراج شده با هر چهار روش، با استفاده از روش های اسپکتروفتومتری، الکتروفوز بر روی ژل آگارز 1%، بررسی الگوی برش پذیری نمونه های DNA توسط اندونوکلئازهای محدود کننده (EcoR) و همچنین با انجام واکنش زنجیرهای پلیمراز(PCR) مورد مقایسه قرار گرفتند. در نهایت با توجه به کمیت و کیفیت DNA استخراج شده و نتایج حاصل از PCR، روش Murray و Thompson و به منظور استخراج DNA با خلوص بالا از برگهای جوان و بالغ این گیاه زینتی انتخاب شد. بیشترین مقدار DNA با کیفیت مطلوب از یک گرم بافت برگی جوان به مقدار ng/μlو395 (وμg/gو79) با روش Murray و Thompson وبدست آمد.
    کلیدواژگان: استخراج DNA، سیکلامن، کمیت و کیفیت DNA، وPCR
    چکیده زبان: فارسی
  • اجتماعی و اقتصادی
  • رابطه آموزش عالی و کارایی و اشتغال دانش آموختگان: دیدگاه دیدگاه اساتید، مدیران و دانش آموختگان / بررسی موردی آموزش جنگل
    رحیم میرزایی ملااحمد، تقی شامخی، محمدعلی ناقلی، قوام الدین زاهدی، محمدحسین جزیره ای صفحه 11
    آموزش عالی رشته جنگل به منظور تامین نیروی متخصص، توسط وزارت مسئول آموزش عالی کشور شروع شده و امروزه توسط وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری، دانشگاه آزاد اسلامی و دستگاه اجرایی، دانشجویانی در مقاطع مختلف تحصیلی تربیت میشوند. از تحقیقی که در قالب پایان نامه دکتری، برای بررسی نظام آموزش عالی رشته جنگل در ایران از ابعاد شبکه و متولی، شیوه و تعداد پذیرش دانشجو، برنامه آموزشی، امکانات، تجهیزات و عرصه آموزشی، کارآیی و اشتغال دانش آموختگان، با هدف پیشنهاد الگویی مناسب برای آموزش عالی رشته جنگل انجام گرفت، این مقاله استخراج شد. در این مقاله، رابطه آموزش عالی و کارآیی و اشتغال دانش آموختگان رشته جنگل بررسی میشود.این تحقیق توصیفی بوده و برای جمعآوری اطلاعات از روش پیمایشی استفاده شده است. پس از تعیین جامعه آماری، تعداد نمونه ها به وسیله فرمول کوکران تعیین و پرسشنامه های مدیران آموزشی، تحقیقاتی و اجرایی و دانش آموختگان و سوالات مصاحبه استادان تهیه و از نظر اعتبار روایی و پایایی تایید شدند. در این پژوهش از سه گروه دانش آموختگان رشته جنگل سال 1365 لغایت 1375 و مدیران اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی، استانهای تهران، مازندران، اصفهان، شیراز، کرمانشاه و هرمزگان، استادان دانشگاه های تهران، گرگان، گیلان و مازندران نظرخواهی شد. در مجموع از 121 دانش آموخته، 51 مدیر و 27 عضو هیات علمیاطلاعات جمعآوری و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. رضایت نسبتا کم مدیران اجرایی از دانش و مهارت دانش آموختگان، رابطه ضعیف بین آموزش و اشتغال در طی دوره، فراهم نبودن یا کم بودن زمینه اشتغال دانش آموختگان، تاثیر زیاد دروس عملی در کارآیی و اشتغال، موثر بودن پذیرش دانشجویان بومیدر کارآیی و اشتغال، لزوم تهیه برنامه های متنوع آموزشی جنگل برای مناطق مختلف ایران جهت بالا بردن کارآیی و منطقهای شدن آموزشهای جنگل، لزوم ایجاد ضوابط قانونی برای جذب فارغ التحصیلان، توجه نسبتا متوسط به مهارت و دانش در هنگام استخدام، تاثیر زیاد دانشگاه محل تحصیل در کارآیی و اشتغال، تاثیر جنسیت در کارآیی و تاثیر زیاد دوره های ضمن خدمت در کارآیی دانش آموختگان رشته جنگل از نتایج این پژوهش میباشد. البته عوامل دیگر بجز آموزش نیز تاثیر زیادی در کارآیی و اشتغال دارند.
    کلیدواژگان: آموزش عالی جنگل، کارایی، اشتغال، دانشآموختگان
    چکیده زبان: فارسی
  • متفرقه
  • بررسی اثر اخلال های بازار برنج در عرضه، تقاضا و واردات آن در ایران
    کیومرث نوری صفحه 17
    برنج در ایران یک محصول استراتژیک است که اخلالهای فراوانی در عرضه، تقاضا و واردات آن وجود دارد. تحقیق حاضر با این هدف که اثر اخلالهای بازار را بر عرضه، تقاضا و واردات برنج ارزیابی نماید به اجرا درآمده است. با بهرهگیری از نرخ حمایت تعدیل شده که اثر کل سیاستها، مشتمل بر اثر مستقیم سیاستهای قیمتی و تجاری بخش و اثر غیرمستقیم سیاستهای کلان مؤثر بر نرخ ارز، را نشان میدهد، اثر اخلالهای موجود در بازار برنج کمی گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که اخلالهای موجود در بازار برنج اثر مثبت بر عرضه برنج دارد، یعنی افزایش اخلالها که به مفهوم اختلاف بیشتر قیمت دریافتی کشاورزان نسبت به قیمت مرزی است، انگیزهای برای تولید بیشتر کشاورزان میباشد. در تابع تقاضا اخلالها اثر منفی بر مصرف سرانه داشته است و بیانگر آن است که افزایش اخلالها باعث کاهش مصرف سرانه می شود که بخشی از این کاهش به دلیل توزیع یارانهای و ارزان قیمت برنج تعدیل گردیده است. اخلالها در تابع واردات داری تاثیر منفی است و نشان میدهد که افزایش اخلالها به دلیل ایجاد موانع بر واردات محصول منجر به کاهش آن شده است.
    کلیدواژگان: برنج، حمایت، اخلال بازار، عرضه، تقاضا، واردات، ایران
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • اثر زمان و محل رقم حلقه برداری در عملکرد و کیفیت انگور و کشمش رقم سفید بیدانه در منطقه تاکستان
    حسن محمودزاده صفحه 26
    با هدف بررسی اثر زمان و محل حلقهبرداری از تاکهای غیر پیوندی 6 ساله رقم سفید بیدانه بر عملکرد و کیفیت انگور و کشمش استحصالی در منطقه تاکستان، تیمارهای حلقهبرداری از شاخه های سال، شاخه های یکساله، زیر بازوها و تنه به تنهایی یا به صورت ترکیبی اعمال گردید. تیمارها در سه مرحله فنولوژیکی رشد انگور شامل زمان گلدهی، رشد حبه ها (3 هفته پس از گلدهی) و مرحله تغییر رنگ حبه ها (شروع نرم شدن حبه ها)، در قالب آزمایش فاکتوریل با پایه بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار و در هر تکرار 5 بوته در ایستگاه تحقیقات انگور تاکستان که دارای خاک لوم رسی است، اجرا گردید. شاهد آزمایش عدم حلقهبرداری از تاکها بود. نتایج حاکی از وجود اختلافات معنیدار بین اثر تیمارهای مذکور بر صفات کمی و کیفی انگور و کشمش دارد. افزایش عملکرد هر تاک، وزن خوشه، طول خوشه، میانگین وزن 100 حبه و صفات کیفی شامل TSS, TA, TSS/TA و pH میوه و همچنین وزن کشمش استحصالی از هر تاک تحت تاثیر تیمارهای مختلف، متفاوت بوده است. اکثر تیمارهای حلقهبرداری سبب بهبود صفات کیفی انگور شده اند. تیمار ترکیبی حلقهبرداری از تنه و شاخه های یکساله در مراحل رشد حبه و رنگپذیری میوه بهطور معنی داری سبب بیشترین افزایش در کیفیت میوه و عملکرد انگور و کشمش استحصالی شده است (p>0/01). نتایج نشان داد که حلقهبرداری از تنه و شاخه های بارده در مراحل رشد حبه و رنگپذیری میوه نسبت به سایر تیمارها میزان TSS را حداقل به میزان 5/2% (میلیگرم در میلیلیتر) افزایش داده است. حلقهبرداری از تنه، شاخه های بارده و بازوها در مرحله رشد حبه ها سبب افزایش اندازه و وزن حبه ها، وزن خوشه و عملکرد کل هر تاک شده است و همچنین افزایش وزن کشمش را در پی داشته اند.
    کلیدواژگان: حلقه برداری، رشد حبه، رنگپذیری حبه، کیفیت میوه، انگور، کشمش
    چکیده زبان: فارسی
  • صنایع چوب و کاغذ
  • استفاده از ضایعات چوبی حاصل ار هرس درختان سیب در تولید تخته خرده چوب
    ابوالفضل کارگرفرد، عبدالرحمن حسین زاده، امیر نوربخش، کاظم دوست حسینی، فریبرز نیک نام صفحه 27
    دراین بررسی با استفاده از سرشاخه های حاصل از هرس درختان سیب به صورت خالص ودر ترکیب با چوب صنوبر و با استفاده از 3 رطوبت کیک خرده چوب 11، 13 و 15 درصد و دو زمان پرس 5 و 6 دقیقه، تخته خرده چوب تهیه گردید. از ترکیب عوامل فوق 12 ترکیب شرایط بوجود آمد و برای هر ترکیب 3 تخته (تکرار) و در مجموع 36 تخته ساخته شد. ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تخته های ساختهشده، اندازهگیری گردیده و با استفاده از آزمون فاکتوریل مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج حاصل نشانداد که مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته تخته های ساختهشده تحت تاثیر معنیدار هرسه عامل متغیر قرار داشته اند بهطوریکه زیادترین مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته تخته ها در شرایط استفاده از ترکیب ماده چوبی سیب صنوبر، رطوبت کیک خرده چوب 15 درصدو زمان پرس 6 دقیقه ملاحظه گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل چسبندگی داخلی تخته ها نشان داد که افزایش زمان پرس باعث بهبود این ویژگی گردیده است. ولی در تخته های ساخته شده از ترکیب چوبی سیب خالص، بهبود چسبندگی داخلی در اثر افزایش زمان پرس از شدت بیشتری برخوردار بود. همچنین نتایج بیانگر آن بود که واکشیدگی ضخامت بعد از 2 و 24 ساعت غوطه وری تخته ها در آب تحت تاثیر عامل ترکیب ماده چوبی قرار دارد و تخته های ساختهشده از ماده چوبی سیب نسبت به تخته های ساختهشده از ترکیب چوبی سیب صنوبر از واکشیدگی ضخامت کمتری برخوردار بودند.
    کلیدواژگان: چوب، تخته خرده چوب، هرس درختان سیب، صنوبر، ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی
    چکیده زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • بررسی نقش عوامل ساختاری در فراوانی منابع آب در منطقه کارستی لار با استفاده از سنجش از دور و GIS
    رحیم کاظمی، مرحوم جعفر غیومیان، نادر جلالی صفحه 33
    عوامل متعددی در پدیده کارستی شدن و تشکیل منابع آب در سازندهای کربناته حائز اهمیت میباشند، از عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش این پدیده میتوان به سنگشناسی، توپوگرافی، میزان نزولات، سطوح ناپیوستگی، شیبها و مناطق خرد شده لایه ها اشاره نمود. در این پژوهش نقش عوامل ساختاری در توسعه منابع آب در منطقه لار مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا مبادرت به تهیه لایه های اطلاعاتی شامل شبکه هیدروگرافی، عناصر تکتونیکی، خطواره ها، پتانسیل کارست و منابع آب کارستیک با استفاده از نقشه های توپوگرافی، زمینشناسی، بررسی عکسهای هوایی و پردازش تصاویر ماهوارهای شد. لایه های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان میدهد که ارتباط نزدیکی بین خطواره ها، عناصر تکتونیکی، شبکه هیدروگرافی و شیب توپوگرافی با فراوانی منابع آب کارستیک در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. این روابط نشانگر نقش بارز عناصر تکتونیکی و لزوم توجه به آن در بررسی استعداد منابع آب و انتقال آبهای زیرزمینی در مناطق کارستیک میباشد.
    کلیدواژگان: عناصر تکتونیکی، خطواره ها، چشمه، کارست، RS- GIS، حوضه لار
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی تاثیر تاریخ کاشت و برداشت بر کمیت و کیفیت بذر منوژرم چغندرقند
    قادر علیزاده بناب، احمد توبه، کاظم قاسمی گلمذانی، سعید صادق زاده حمایتی، علی عبادی خزینه قدیم صفحه 33
    به منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت و زمان برداشت بر روی خصوصیات کمی و کیفی بذر چغندر قند، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل در سال 1382 انجام شد. چهار تاریخ کاشت (20 اسفند، 5 فروردین، 20 فروردین و 5 اردیبهشت) در کرتهای اصلی و چهار تاریخ برداشت (15، 30، 45 و 60 روز پس از گلدهی) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که درصد جوانهزنی، درصد جوانه های نرمال، دوره و سرعت پر شدن دانه و سایر صفات کمیو کیفی بهطور معنی داری(05/0>p) تحت تاثیر تاریخ کاشت و برداشت قرار دارند. دوره پر شدن دانه با تاخیر افتادن کاشت و برداشت زود هنگام بهطور معنی داری کاهش یافت. عملکرد بذر استاندارد و درصد ریزش بذر از برداشت دوم(30 روز پس از گلدهی) به بعد افزایش نشان داد. بین عملکرد بذر استاندارد با دوره پر شدن دانه همبستگی مثبت و معنی داری(623/0=r) مشاهده شد. بیشترین درصد جوانهزنی و جوانه های نرمال در کاشت اول و کمشترین آن بهطور یکسان در کاشت دوم و سوم حاصل شد. هدایت الکتریکی مواد نشت یافته (مواد خارج شده از داخل بذر) با تاخیر در برداشت بهطور معنی داری کاهش یافته و بر سرعت جوانهزنی آنها افزوده شد. درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و درصد جوانه های نرمال با حداکثر وزن دانه نیز همبستگی مثبت نشان داد.
    کلیدواژگان: چغندرقند، تولید بذر، زمان کاشت، زمان برداشت، عملکرد و کیفیت بذر
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • بررسی مکانیسم های مقاومت به شوری در کونه مرتعی Atriplex vertucifera
    قادر کریمی، مه لقا قربانلی، حسین حیدری شریف آباد، محمدحسن عصاره صفحه 42
    در این تحقیق مکانیسم های مقاومت به شوری در گونه مرتعی Atriplex verrucifera که بومی ایران و دارای ارزش غذایی بالایی برای دامها است در مرحله رشد رویشی مورد بررسی قرار گرفت. بذرهای این گیاه در اتاق رشد و در دمای 2± 25 درجه سانتی گراد و تناوب نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی کشت شد. برای تعیین مکانیسم های مقاومت به شوری در مرحله رشد تیمارهای 0، 100، 200، 300 و 400 میلی مولار NaCl اعمال گردید. طرح مورد استفاده در این آزمایش طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار بود. برای جلوگیری از شوک اسمزی، تیمارها به تدریج اعمال گردیدند، بعد از گذشت 21 روز از زمان اعمال آخرین تیمار شوری، گیاهان برداشت شدند. نتایج نشان داد با افزایش شوری تا غلظت 200 میلی مولار NaCl، محتوای نسبی آب بافتها (RWC) و کارایی مصرف آب (WUE) افزایش و در مقابل پتانسیل آب برگ کاهش یافت. این گیاه با سنتز ترکیب های سازگار نظیر گلیسین بتایین، پرولین، قندهای محلول، و دفع نمک از کرک های سطح برگ2 به عنوان مکانیسم های مقاومت به شوری جهت تنظیم اسمزی استفاده مینماید، هر چند در سطوح شوری تا 200 میلی مولار نمک، نیازی به تولید محلولهای سازگار نبود. همچنین بیشترین رشد و تولید در سطوح شوری تا 200 میلی مولار NaCl بدست آمد که بیانگر نیاز این گیاه به محیط های شور میباشد. احتمالا بتوان آن را یک هالوفیت اجباری2 به شمار آورد.
    کلیدواژگان: تنش شوری، مکانیسم، Atriplex verrucifera، گلیسین بتایین، پرولین، قندهای محلول، روابط آبی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • مطالعه پاسخ به کالزایی و باززایی گیاه در کشت جنین های نارس ذرت
    سعید خاوری خراسانی، نسیم منصوری، احمد معینی، امیر موسوی، قاسم کریم زاده صفحه 43
    در این پژوهش 10 ژنوتیپ ذرت شامل لاینهای اینبرد، هیبریدهای سینگلکراس و تری وی کراس از ژرم پلاسم موجود در بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفهای کشور به همراه اینبرد لاین ذرت سفید A188 به عنوان شاهد از نظر پاسخ به کال زایی بررسی شدند. ژنوتیپها در سال زراعی 1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس کشت گردیدند. جنینهای نارس 10 الی 14 روز پس از خود گشنی بوته ها جدا و بر روی محیط N6 کشت شدند. در زمان واکشت ریزنمونه ها، کالهای غیر جنینزا حذف و میزان تولید کالهای جنین زای نوع 1و 2 در ژنوتیپهای با واکنش مطلوب تعیین گردید. پس از انتقال ریز نمونه ها به محیط کشت، گیاهچه های سالم و طبیعی باززایی و به خاک منتقل شدند. نتایج حاصله تفاوتهای معنی داری را بین ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر تولید کالوس جنین زا نشان داد، بهطوریکه حداکثر فراوانی تولید کالهای جنین زا را ژنوتیپهای A188و(شاهد)، وS61،و،SC709 و SC403 بترتیب با میزان 92%، 88%، 82% و 81% به خود اختصاص دادند. با توجه به میزان کالوس زایی بالای مشاهده شده در لاین تجاری زودرس S61 در مقایسه با سایر ژنوتیپها میتوان از این لاین در برنامه تراریختی ژنتیکی به نحو مطلوبی بهره گرفت. در بررسی میزان باززایی گیاه سبز در 3 ژنوتیپ (A188, S61 شاهد) وSC709 تفاوت معنی داری بین ژنوتیپها مشاهده شد، بهطوریکه هیبریدSC709 با میانگین 15/36 درصد و لینه اینبرد S61 با 25/14 درصد کمترین میزان باززایی گیاه را به خود اختصاص دادند.
    کلیدواژگان: جنین نارس، کالوس، باززایی گیاه، ذرت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • اثر سیستم ها و شدت های چرا بر تغییرات رطوبت خاک در چراگاه
    عباسعلی سندگل صفحه 49
    اثرکوتاه مدت دو سیستم چرای تناوبی و مداوم و چهار تیمار چرای سنگین، متوسط، سبک و بدون چرا بر تغییرات رطوبت خاک در طول فصل چرا (بهار) و فصل بعد از آن(تابستان) در سال 1379 در ایستگاه همند آبسرد و در چراگاه Bromus tomentellus واقع در 70 کیلومتری شرق تهران در قالب طرح آماری فاکتوریل – اسپلیت پلات در زمان و با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی به اجرا گذاشته شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سیستمهای چرا در دو سطح، شدتهای چرا در چهار سطح و زمانهای نمونه گیری رطوبت خاک در نه سطح بود که در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین هر یک از تیمارها با روش دانکن با هم مقایسه شد. نتایج حاصل نشان داد که بین دو سیستم چرای تناوبی و مداوم اختلاف معنی داری وجود داشت و در هر دو سیستم چرا، مقدار رطوبت تیمارهای چرا تفاوت معنیدار داشت و بیشتر از تیمار بدون چرا بود و هر چه بر شدت چرا افزوده شد، مقدار رطوبت موجود در خاک افزایش یافت. در چرای سنگین سیستم تناوبی و در چرای سبک سیستم مداوم اثر مثبتی در ذخیره بیشتر رطوبت داشته اند
    کلیدواژگان: سیستمهای چرا، شدتهای چرا، رطوبت خاک، Bromus tomentellus همند آبسرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی تنوع ژنتیکی و تجزیه به عامل ها برای صفات مورفولوژیک توده های بومی گندم سیستان و بلوچستان
    محمدرضا نارویی راد، موسی فرزانه جو، حمیدرضا فنایی، علیرضا ارجمندی نژاد، احمد قاسمی، محمدرضا پل شکن پهلوان صفحه 50
    به منظور بررسی روابط میان صفات مورفولوژیک توده های بومیگندم استان سیستان و بلوچستان تعداد 103 توده گندم جمع آوری شده از استان سیستان و بلوچستان هر یک در یک خط 5/2 متری کشت گردید و کلیه اندازهگیری ها بر اساس 5 نمونه انتخابی به صورت تصادفی انجام گرفت. نتایج آمار توصیفی نشان داد که بیشترین میزان ضریب تغییرات فنوتیپی مربوط به عملکرد بود. نتایج ضرایب همبستگی مشخص نمود که بین عملکرد و صفات تعداد روز از کشت تا ظهور سنبله، طول سنبله، وزن صد دانه، تعداد پنجه، ارتفاع، قطر ساقه، تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که صفات وزن صد دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه بیشترین عوامل موثر در عملکرد هستند. در تجزیه به عاملهای اول تنها 6 عامل حدود 80 درصد واریانس میان صفات را توجیه نمود. تجزیه کلاستر به روش کمترین مربعات درون گروهی توده ها را به هفت گروه تقسیم نمود.
    کلیدواژگان: گندم، تنوع، صفت، مورفولوژی
    چکیده زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • اثرات فاصله کاشت و نوع بهره برداری بر کیفیت علوفه گونه Atriplex tenriforinis در حاشیه کویر سیاه کوه استان یزد
    ناصر باغستانی میبدی، عباسعلی سندگل، محمدتقی زارع صفحه 55
    • ناصر باغستانی میبدی، استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد• محمدتقی زارع، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد• مهدی شمسزاده، کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزدچکیدهعلوفه تولیدی درختچه های تاغ جنگلهای دستکاشت مناطق بیابانی برای دام قابل استفاده میباشد و در این راستا بررسی ارزش کیفی آن در شرایط مختلف واجد اهمیت ویژهای است. بههمین منظور در آبان ماه 1373 محدودهای 3 هکتاری در جنگلهای مسن دست کاشت تاغ منطقه اشکذر یزد که آثار پژمردگی در آنها قابل مشاهده بود، انتخاب و نسبت به برش درختچه های آن مطابق برنامه پیشبینی شده در طرح اقدام گردید. این بررسی درقالب طرح آماری کرتهای خرد شده با دو تیمار اصلی تراکم موجود250 اصله در هکتار و تقلیل یافته به نصف و چهار تیمار فرعی برش از سطح زمین (ارتفاع حدود 10 سانتی متر)، 35و 70 سانتیمتر و تیمار بدون برش اجرا شد. عرصه مذکور به صورت قرق تحت حفاظت کامل قرار گرفت و کیفیت علوفه درختچه ها در پاییز سال 1379 بررسی گردید. نتایج نشان داد که فاصله کاشت و سطوح مختلف برش بر متغیرهای کیفی علوفه تحت مطالعه تاثیر معنی داری ندارند(p<0/05). علوفه تولیدی درختچه های قطع شده در ارتفاع 35 سانتیمتری از سطح زمین که بهعنوان شیوه پرورشی مناسب معرفی شده، انرژی متابولیسمی47/7 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک، پروتئین خام 14/ 13 درصد و مواد معدنی کلسیم، فسفر و سدیم بهترتیب مقادیر 06/2، 098/0 و 15/7 درصد را دارا میباشند.
    کلمات کلیدی: تاغ، جنگلهای دستکاشت، فاصله کاشت، برش، کیفیت علوفه، بیابان
    کلیدواژگان: تاغ، جنگلهای دستکاشت، فاصله کاشت، برش، کیفیت علوفه، بیابان
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی اثر تیمار محلول غذایی، سایتوکنین و بافت خاک بر خصوصیات کیفی و کمی پیاز و تعداد پیازچه در لاله هیبرید داروین رقم اپلدورن
    احمد خلیقی، استاد یعقوب حجتی، مصباح بایالازو، روح انگیز نادری صفحه 58
    به منظور بررسی اثر نسبتهای مختلف عنصری N،P،K، سایتوکنین و بافت خاک برکیفیت و عملکرد پیاز لاله پژوهشی در قالب طرح کرتهای دو بار خرد شده با طرح پایه بلوکهای کاملا تصادفی انجام گرفت. در این پژوهش جهت تعیین بهترین ترکیب تیماری، نسبتهای مختلفی از عناصر N،P،K در چهار سطح شامل: محلول شماره یک (شاهد) با N،P،K (وmeq/lو6/2، 65/1، 6)، محلول شماره دو N,P,K (وmeq/lو6/2، 05/4، 6)، محلول شماره سه N،P،K (وmeq/l و6/4، 05/4، 6)، و در محلول شماره چهارمN،P،K (وmeq/lو6/4، 65/1، 6) به عنوان کرت اصلی به همراه دو سطح هورمونی سایتوکنین (کینتین 0، وppmو 500)و دو نوع بافت خاک(لومی، شنی لومی) به عنوان کرت فرعی استفاده گردید. در پایان دوره رشد رویشی و زایشی وزنتر،رشد عمودی، قطر، تعداد پیازچه، درصد ماده خشک، درصد نیتروژن، درصد پروتئین، میزان جذب پتاسیم و میزان جذب فسفر پیازها اندازهگیری شد. داده ها از نظر آماری تجزیه و مقایسه میانگین با آزمون چند دامنهای دانکن انجام گردید. نتایج نشان دادند که محلول غذایی شماره سه با نسبت عنصری N،P،K(وmeq/l و6/4، 05/4، 6)، به همراه تیمار هورمونی کینتین500 ppmو و بافت خاک شنی لومیبیشترین تاثیر را بر درشتی و عملکرد محصول پیاز و تعداد پیازچه گل لاله داشته است(p<0/01).
    کلیدواژگان: پیازلاله، پتاسیم، فسفر، قطر پیاز، تعداد پیازچه
    چکیده زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • بررسی اثر فرسایش بادی در افزایش شدت بیابان زایی و ارائه مدل منطقه ای بیابان زایی در حوزه آبخیز ماهان
    غلامرضا زهتابیان، محمدرضا جوادی، حسن احمدی، حسین آذرنیوند صفحه 65
    باد یکی از عوامل مهم فرسایش خاک در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود که به دلیل محدودیت پوشش گیاهی در این نواحی، قادر است بر اثر کاوش، ذرات قابل انتقال خاک را با خود حمل نموده و منجر به ایجاد فرسایش بادی گردد. فرسایش بادی از مهمترین فرآیندهای بیابانزایی در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود که در مدل های مختلف بیابانزایی به وفور مورد استفاده قرار میگیرد. ازجمله مدلهای فوق میتوان به مدلهای FAO-و(UNEP (1 و (ICD (2 اشاره نمود که با وجود نواقصی که در هر یک از آنها موجود میباشد، همچنان یکی از مطرح ترین مدلهای بیابانزایی در خارج و داخل (ICD) کشور جهت برآورد شدت بیابانزایی میباشند. در این تحقیق با توجه به تجزیه و تحلیلی که بر روی دو روش فوق انجام شد، سعی شد تا شاخصها و زیر شاخصهای موثر در معیار فرسایش بادی و عوامل انسانی و محیطی بالقوه آن شناسایی و مناسبترین آنها انتخاب شوند تا در نهایت با توجه به ارزش عددی که به هر یک از این پارامترها داده می شود بتوان شدت بیابانزایی منطقه را با مد نظر قرار دادن فرسایش بادی در قالب یک مدل بیابانزایی تعیین نمود. در این رابطه پس از تعیین واحدهای کاری (رخساره های ژئومورفولوژی)تمامیشاخصها و زیر شاخصها در هر یک از آنها و سپس در کل منطقه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند که در نتیجه آن کل منطقه مورد مطالعه(29/901 کیلومتر مربع)در کلاس متوسط شدت بیابانزایی از نظر فرسایش بادی قرار گرفت.
    کلیدواژگان: مدل بیابانزایی، وضعیت فعلی بیابانزایی، روش FAO/UNEP وICD، معیار فرسایش بادی، عوامل انسانی و محیطی بالقوه بیابانزایی، حوزه آبخیز ماهان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • معرفی فلور و شکل زیستی گیاهان ناحیه غرب بیرجند
    شعله قلاسی مود، بتول جلیلی. غلامرضا بخشی خانیکی صفحه 65
    در این تحقیق فلور منطقه غرب بیرجند مورد بررسی قرار گرفته است. شهرستان بیرجند در طول جغرافیایی57 درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 60 دقیقه شرقی، عرض جغرافیایی 10 درجه و 31 دقیقه تا 33 درجه و 15 دقیقه شمالی قرار دارد. مطالعه گیاهان نواحی غرب بیرجند انجام و نمونه های جمعآوری شده با استفاده از فلورهای مختلف شناسایی گردید. این گونه ها در هرباریم دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اکنون نگهداری می گردند. در این تحقیق 37 تیره، 128 جنس و 160 گونه شناسایی شدند. بزرگترین تیره، کاسنی با 16 جنس و 21 گونه و بزرگترین جنسها از نظر تعداد گونه، علف شور از تیره اسفناج و چوبک از تیره میخک با 4 گونه میباشند. از بین گیاهان منطقه حدود 40%دارویی، 8/47% مرتعی، 3/8% سمی و 4% صنعتی میباشند. شکل زیستی هر یک از عناصر گیاهی منطقه نیز با استفاده از روش Raunkier مشخص شد. اشکال بیولوژیک منطقه شامل 45/11% فانروفیت، 20% کامفیت، 27% همیکریپتوفیت، 5/0% کریپتوفیت و 33% تروفیت میباشند.
    کلیدواژگان: فلور، شکلزیستی، غرب و جنوب غربی بیرجند، ایران
    چکیده زبان: فارسی
  • متفرقه
  • بررسی اثر مخمر خشک غیر فعال بر روی خواص رئولوژیکی خمیر آرد گندم
    ناصر رجب زاده، گلایل اسدیان حاج آقایی صفحه 74
    تغییرات خواص رئولوژیکی خمیر آرد گندم نسبتا قوی و متوسط توسط افزودن مقادیر مختلف مخمر خشک غیرفعال بر روی خمیر توسط دستگاه اکستنسوگراف اندازه گیری شد. براساس تحقیقات انجام شده، آرد مناسب صنایع بیسکویت و فرآورده های مشابه باید دارای کیفیت گلوتن نسبتا ضعیف تا متوسط باشد. در حالیکه طبق بررسی های صورت گرفته عملا آردهایی بهمراتب قویتر، با پروتئین و گلوتن بالاتر تحویل این صنایع می گردد. در بسیاری از موارد، مصرف کنندگان چنین آردهایی جهت اصلاح خواص رئولوژیکی خمیر، از مواد احیاءکننده با منشاء شیمیایی استفاده نموده که اثرات سوء بر روی سلامتی مصرف کنندگان دارند. شبکه گلوتنی که درزمان مخلوط کردن خمیر بوجود می آید، در قدرت و قابلیت کشش خمیر مؤثر می باشد. مواد احیاءکننده با تاثیر بر روی اتصالات دی سولفیدی گلوتن، قدرت و استحکام خمیر را تغییر می دهند. در این تحقیق مخمر خشک، غیرفعال شده و آنگاه به آرد گندم نسبتا قوی و متوسط اضافه گردید و تغییرات خواص رئولوژی خمیر در دستگاه اکستنسوگراف مورد مطالعه قرار گرفت. برای هر یک از صفات، تجزیه واریانس در طرح کاملا تصادفی انجام شد. از آزمون چند دامنه ای دانکن جهت مقایسه میانگین ها با یکدیگر استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است که مخمر خشک غیرفعال، مقاومت به کشش خمیر، انرژی مصرفی جهت کشش خمیر را کاهش و قابلیت کشش خمیر را افزایش داده است.
    کلیدواژگان: مخمرخشک غیرفعال، خواص رئولوژی، مواد احیاءکننده، اکستنسوگراف، مقاومت به کشش، قابلیت کشش
    چکیده زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب تالاب انزلی و رودخانه های ورودی و خروجی آن
    شعبانعلی نظامی بلوچی، حسین خارا، فریبرز جمالزاده فلاح، امیر اکبرزاده صفحه 76
    در بررسی سال 1381، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب تالاب انزلی رودخانه های ورودی و خروجی آن مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور در طی چهار فصل از فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی19رودخانه ورودی به تالاب انزلی(رودخانه پیربازار، رمضان بکنده، قنادی، لله کا، بیجرود، نوخاله، هندخاله، سیاه درویشان، گازرودبار، نرگستان، چومثقال، کلسر، شیجان، اسپند، چکوور، مرغک خالکایی، بهمبر، شیله سر و کانال مادر)، دو روخانه خروجی (انزلی و غازیان) و چهار نقطه در تالاب انزلی (تالاب شرق، تالاب غرب، تالاب مرکزی و سیاه کشیم) نمونه برداری انجام شد. بر طبق داده های به دست آمده مشخص شد که میزان کدورت، اسیدیته، CO2 کل، ارتوفسفات، اکسیژن محلول، آمونیوم، نیتریت، نیترات، کلی فرم دفعی کل آب و کلی فرم دفعی انسان در رودخانه های ورودی، کربنات، CO2 آزاد و سدیم در تالاب انزلی و هدایت الکتریکی، کل مواد جامد محلول، کل مواد جامد معلق، آلکالینیتی کل، فنل آلکالینیتی، بی کربنات، سختی کل، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، کلراید، سولفات، فسفر کل، اکسیژن مورد نیاز بیولوژیک و اکسیژن مورد نیاز شیمیایی در رودخانه های خروجی بیش از جاهای دیگر میباشد. با در نظر گرفتن این اطلاعات میتوان گفت که تالاب انزلی با توجه به شرایط اکولوژیک حاکم در این تالاب و وجود موجودات گیاهی و جانوری متنوع به عنوان مکانی جهت کاهش این فاکتورها مطرح میباشد نقش یک حد واسط فیلتر کننده را بین رودخانه های مذکور و دریای خزر ایفا میکند.
    کلیدواژگان: تالاب انزلی، رودخانه، ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آب
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی امکان کشت تابستانه ارقام سیب زمینی با استفاده از دو روش شکستن خواب غده های بذری
    احمد مرتضوی بک، رضا امین پور، مهدی پوریای ولی صفحه 79
    به منظور بررسی امکان کشت تابستانه ارقام تجارتی سیب زمینی در شرایط اقلیمی اصفهان آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه زارع واقع در روستای کبجوان درمنطقه براآن اصفهان در سال 1382 انجام شد. فاکتور اول شامل پنج رقم سانته، دیامانت،کنکورد، سانتانا و مارفونا، که به ترتیب دارای خواب کوتاه، متوسط کوتاه، متوسط، متوسط و طولانی بودند و فاکتور دوم شامل دو تیمارخواب شکنی به ترتیب: 1 - سرما و 2 - سرما + هورمون جیبرلیک اسید بود. نتایج نشان داد که دیامانت و سانته با میانگین عملکرد 9/22 و 3/22 تن در هکتار نسبت به سایر ارقام برتری داشتند. سانته نیز با تولید 5/12 تن در هکتار بیشترین میزان تولید غده درشت و دیامانت با 6/9 تن در هکتار بالاترین میزان غده های متوسط را تولید نمودند همچنین این ارقام دارای درصد سبز بیشتر و پوشش گیاهی یکنواختتری نسبت به سایر ارقام، بودند. مارفونا به ترتیب با تولید 9/13، 8/7 و 8/3 تن در هکتار کمترین میزان عملکرد کل، غده های درشت و متوسط را تولید نمود. تیمار خواب شکنی سرما با عملکرد کل و غده های درشت به ترتیب 6/21 و 5/12 تن در هکتار نسبت به تیمار خواب شکنی سرما + هورمون که دارای عملکرد کل و غده های درشت به ترتیب 1/17 و 9/7 تن در هکتار بود، برتری معنی داری نشان داد. از میان ارقام، عکسالعمل مارفونا نسبت به تیمارهای خواب شکنی متفاوت بود به طوری که عملکرد کل و غده های درشت این رقم در تیمار خواب شکنی سرما + هورمون نسبت به تیمار سرما افزایش معنی داری نشان داد لیکن عملکرد کل و غده های درشت سایر ارقام در تیمار سرما بیش از تیمارسرما+ هورمون بود. به طور کلی جهت کشت تابستانه در اصفهان ارقام دیامانت و سانته به همراه شوک سرما جهت شکستن خواب این ارقام پیشنهاد میشود.
    کلیدواژگان: سیب زمینی، ارقام، خواب شکنی، سرما، جیبرلیک اسید، عملکرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • اثرات فاصله کاشت و سابقه عملیات پرورشی بر کیفیت علوفه درختچه های مسن تاغ در جنگل های دست کاشت استان یزد
    ناصر باغستانی، محمدتقی زارع، مهدی شمس زاده صفحه 84
    بررسی کیفیت علوفه تولیدی بوته های زنده در محدوده بوتهکاری شده با گونه Atriplex lentiformis در حاشیه کویر سیاه کوه استان یزد که سابقه کشت 10 ساله دارد (1380-1371) و شیوه های مختلف بهرهبرداری بر روی آنها اعمال شده، در این تحقیق مورد نظر میباشد. این پژوهش در پائیز سال 1380 بر روی عرصه مذکور با نقشه کاشت و بهره برداری شده در قالب کرتهای دوبار خرد شده شامل تیمارهای اصلی فواصل کاشت 4،2 و 6 متری، تیمارهای فرعی دوره های هرس هر ساله، دو ساله و سه ساله و تیمارهای فرعی فرعی سطوح برش در ارتفاعات 40،20 و 60 سانتیمتری با تیمار بدون هرس در سه تکرار انجام شد. بدین منظور از روی سه بوته تصادفی در هر تیمار آزمایشی، مقدار حدود یک کیلوگرم سرشاخه های قابل مصرف برای دام جمعآوری و پس از آماده سازی، میزان انرژی متابولیسمیو مقادیر درصد پروتئین خام و مواد معدنی کلسیم و فسفر آنها به عنوان عوامل کیفی علوفه تعیین و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که عموما فاصله کاشت، دوره هرس و ارتفاع برش بر کیفیت علوفه تولیدی تاثیر معنی داری ندارند (p<0/05). هرس هر ساله از ارتفاع 60 سانتیمتری در فاصله کاشت 2 متری که به عنوان تیمار برتر از نظر تولید کمیدر مطالعات پیشین معرفیشده، از دیدگاه کیفیت علوفه نیز در گروه نخست قرار میگیرد. علوفه تولیدی این تیمار آزمایشی دارای انرژی متابولیسمی84/6 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک و درصد پروتئین و مواد معدنی کلسیم و فسفر آن به ترتیب برابر 37/7، 37/1و 12/0 میباشند.
    کلیدواژگان: Atriplex lentiformis فاصله کاشت، هرس، کیفیت علوفه، بوتهکاری، یزد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • ارزیابی رقابت سلمه تره و الگوی کاشت ذرت روی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای سینگل کراس 704
    اسفندیار فاتح، فرزاد شریف زاده، داریوش مظاهری، محمدعلی باغستانی صفحه 87
    به منظور ارزیابی قدرت رقابتی ذرت و سلمه تره آزمایشی در سال زراعی1382 در مزرعه پژوهشی دانشگاه تهران واقع در دولت آباد کرج انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی و با 3 تکرار انجام گردید. تیمارهای استفاده شده در آزمایش شامل 7 سطح تراکم سلمه تره (0، 25،20،15،10،5 و30 بوته در متر مربع) و 2سطح الگوی کاشت(تک ردیفه و دو ردیفه) بودند تجزیه آماری نشان داد که عملکرد دانه، بیوماس، شاخص برداشت، تعداد ردیف دانه در بلال، قطر چوب و ارتفاع گیاه تحت تاثیر تراکم سلمه تره قرار گرفت ولی تحت تاثیر الگوی کاشت قرار نگرفتند. اثر الگوی کاشت روی عملکرد دانه و تعداد ردیف دانه در بلال در سطح 95% معنیدار گردید بهطوریکه عملکرد دانه در الگوی کشت دو ردیفه(87/8 تن در هکتار) بیشتر از تک ردیفه(8 تن در هکتار) بوده است و همچنین تعداد ردیف دانه در بلال نیز در الگوی کشت دو ردیفه(03/14) بیشتر از تک ردیفه(42/13) بوده است. وزن هزار دانه تحت تاثیر هیچ یک از تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. اثر متقابل بین الگوی کاشت و تراکم سلمه نیز در مورد صفات تعداد دانه در ردیف و قطر چوب معنیدار شد. عملکرد دانه ذرت بیشترین همبستگی مثبت و معنیدار را با عملکرد بیولوژیک (93/0 =r) نشان داد و بعداز آن شاخص برداشت (54/0 = r)، ارتفاع بوته (42/ = r)، تعداد دانه در ردیف بلال (39/0 = r) و تعداد ردیف دانه در بلال (31/0 = r) با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری داشته اند.
    کلیدواژگان: ذرت، سلمه تره، رقابت، تراکم، الگوی کاشت، عملکرد و اجزای عملکرد
    چکیده زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • مقایسه ارزش غذایی 11 گونه مرتعی شرق استان گلستان
    غلامعلی حشمتی، معصومه باغانی، ام البنین بذرافشان صفحه 90
    میزان ارزش غذایی و کیفیت گونه های مرتعی در مکانها و زمانهای مختلف، متفاوت است. در این تحقیق سعی شده که 9 پارامتر مهم ارزش غذایی (ماده خشک، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام، خاکستر، انرژی خام، انرژی قابل متابولیزم، کل انرژی قابل هضم و سلولز، همیسلولز و لیگنین) در سه مرحله رویشی (قبل از گلدهی، گلدهی و بذردهی) بر روی 5 گونه لگومینوز شبدر قرمز (Trifolium pratens)، شبدر سفید (Trifolium repens)، یونجه گل زرد (Melilotus officinalis)، یونجه معمولی (Medicago sativa) و اسپرس معمولی (Onobrychis sativa) و همچنین 6 گونه مهم گراس علف باغ (Dactylis glomerata)، جو پیازدار (Hordeum bolbusum)، چمن پیازدار (Poa bolbosa)، جو بنفش (Hordeum violaceum)، دم روباه پا بلند (Alopecurus arundinaceus poir)و دم روباه پایه کوتاه (Alopecurus textiles Boiss) مورد مقایسه قرار گیرد. با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون دانکن میانگینها با یکدیگر مقایسه شدند. بررسی نتایج این تحقیق نشان میدهد که میزان پروتئین خام، انرژی قابل متابولیزم و کل انرژی قابل هضم گونه های مورد مطالعه، با پیشرفت مرحله فنولوژیکی کاهش و میزان الیاف خام و سلولز، همیسلولز و لیگنین(NDF) افزایش می یابد. در بین گونه های مورد مطالعه شبدر سفید بالاترین درصد پروتئین خام و علف باغ کمترین درصد را به خود اختصاص داده است. به طور کلی بالاترین ارزش غذایی مربوط به شبدر سفید و پایینترین ارزش غذایی مربوط به علف باغ است.
    کلیدواژگان: ارزش غذایی، کیفیت علوفه، گیاهان مرتعی، ترکیب شیمیایی، شرق استان گلستان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • آفات و بیماریها
  • مطالعه کارائی کنه شکارگر Phyloseiulus persimilis A. H در کنترل کنه های تارتن دو لکه ای خیار در گلخانه های اسکلت چوبی و فلزی در منطقه ورامین
    مسعود اریایی صفحه 96
    کنه های تارتن (.Tetranychus spp) از آفات مهم محیطهای گلخانه ای و کنه شکارگر. Phytoseiulus persimilis A.H مهمترین دشمن طبیعی آن میباشد. سازگاری کنه های تارتن در شرایط گلخانه ای باعث فعالیت و خسارت دائم انها در طول سال میشود. ایجاد مقاومت سریع کنه های تارتن به سموم و محدودیت تنوع بهکارگیری آنها همراه با مسئله باقی مانده سم روی خیار گلخانه ای، مبارزه بیولوژیک را در اولویت قرار داده است. مطالعه بیولوژی کنه شکارگر P. persimilis در شرایط آزمایشگاهی و کارائی آن با جداسازی از سایر آفات و پرورش انبوه روی لوبیا زمینی و ایستاده و روی خیار درختی در گلخانه ها با اسکلت چوبی و فلزی به همراه تاثیر مشاهدهای سموم بر جمعیت کنه شکارگر در منطقه ورامین انجام پذیرفت. بررسی های آزمایشگاهی (5±20 درجه سانتیگراد و10±55 درصد رطوبت) نشان داد تغذیه روزانه و کلی شکارگر از کنه طعمه به ترتیب به تعداد 5±12، 27±96 کنه و با تعداد تخمریزی روزانه 1± 75/3 و کلی 5 ±40 تخم همراه بود. با کشت ارقام لوبیای قرمز و چیتی نسبت به تامین کنه طعمه و پرورش انبوه و تعیین کارائی شکارگر اقدام گردید. برای رهاسازی کنه شکارگر از نسبت 1 به 10 کنه طعمه در هر دو نوع گلخانه با اسکلت چوبی و فلزی استفاده شد. برای تعیین میانگین جمعیت و درصد آلودگی برگهای خیار گلخانه ای به کنه تارتن قبل و بعد از رها سازی شکارگر از روش آماری حضور و عدم حضور کنه استفاده گردید. نتایج داده های جمعآوری شده نشان داد درصد آلودگی برگهای خیار درختی و میانگین جمعیت کنه تارتن قبل از رهاسازی در گلخانه های اسکلت چوبی و فلزی به ترتیب 25 درصد و23± 1/135 کنه، 11 درصد و14 ± 76/35 بود. کارائی کنه شکارگر با نمونه برداری در فواصل هفت روز و در طول بررسی (50 الی 55 روز) تعیین شد. تاثیر سه و چهار نوبت رهاسازی کنه شکارگر به ترتیب در گلخانه های اسکلت چوبی و فلزی کاهش درصد آلودگی و میانگین جمعیت فعال کنه تارتن را به 8 درصد و 25/1 ± 73/1 کنه و 13 درصد و5/2 ± 77/5 کنه رساند. تاثیر مشاهدهای محلول و مه پاشی سموم مختلف (کنه/حشره/قارچکش) تلفات زیادی بر جمعیت کنه شکارگر را سبب شد. از نتایج بدست آمده پیشنهاد میگردد با رهاسازی به موقع کنه شکارگر در مراحل اولیه آلودگی بوته های خیار درختی به کنه تارتن میتوان خسارت آنرا کنترل و از مصرف زیاد کنه کش ها در محیطهای گلخانه ای جلوگیری به عمل آورد.
    کلیدواژگان: کنه شکارگر Phytoseiulus persimilis، کنه تارتن دو لکهای، خیار گلخانه ای، اسکلت چوبی و فلزی، ورامین
    چکیده زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • مطالعه اثرات تنش آب به همراه کاربرد زئولیت طبیعی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی بادرشبی
    آسا قلی زاده، مسعود اصفهانی، مجید عزیزی صفحه 96
    • آسا قلیزاده، کارشناس ارشد زراعت• مسعود اصفهانی، استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان• مجید عزیزی، استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهدچکیدهبهمنظور بررسی تاثیر مصرف زئولیت طبیعی بر مقاومت به تنش خشکی و افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بادرشبی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار بصورت گلدانی و جمعا در 36 گلدان انجام شد. در این آزمایش مقادیر زئولیت در 4 سطح(صفر، 20، 25 و 30 گرم در 12 کیلوگرم خاک) و تنش خشکی در 3 سطح تخلیه رطوبت خاک (50، 60 و 70 درصد تخلیه نسبت به حالت اشباع) طی دوره رشد سریع تا برداشت در نظر گرفته شد. در طول اجرای آزمایش صفات وزن تر و وزن خشک بوته، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، سطح برگ، تعداد برگ، تعداد گل، تعداد میانگره و درصد اسانس اندازهگیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف زئولیت بر وزن خشک و تعداد میانگره تاثیر معنیدار نداشت ولی تاثیر آن روی سایر صفات در سطح یک درصد معنیدار بود. اثر تنش خشکی(سطح تخلیه رطوبت خاک) روی چهار صفت سطح برگ، تعداد برگ، تعداد گل و تعداد میانگره معنیدار نبود ولی بر وزن تر و خشک، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و درصد اسانس اثر معنیدار داشت. اثر متقابل زئولیت و سطوح مختلف تخلیه رطوبت خاک بر چهار عامل وزن تر، وزن خشک، تعداد گل وتعداد میانگره معنیدار نبود در حالیکه روی سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، تعداد برگ و درصد اسانس اثر معنیدار داشت. بر اساس نتایج این آزمایش و با توجه به اهمیت میزان ماده خشک و اسانس در ارزیابی عملکرد گیاه دارویی بادرشبی،مصرف 25 گرم زئولیت در 12 کیلوگرم خاک توام با 50 درصد تخلیه رطوبت خاک بالاترین ماده خشک(767/2 گرم در گیاه) و درصد اسانس (2 درصد) را تامین نمود.
    کلمات کلیدی: بادرشبی، زئولیت، تنش خشکی، اسانس
    کلیدواژگان: بادرشبی، زئولیت، تنش خشکی، اسانس
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • تعیین عناصر معدنی گیاهان مرتعی استان ایلام
    صیفعلی ورمقانی، محمدعلی موسوی، هوشنگ جعفری صفحه 103
    مراتع استان ایلام با وسعت 1700000 هکتار سالیانه در حدود 236 هزار تن علوفه خشک تولید مینمایند که از کمیت و کیفیت مواد معدنی موجود در آنها اطلاعاتی در دسترس نیست، به منظور تعیین غلظت این مواد و تغییرات آنها در طی فصل رویش، این طرح بمدت 3 سال در سطح مراتع استان اجرا گردید. ابتدا با توجه به وسعت مراتع هر شهرستان تعداد 31 منطقه به روش تصادفی تعیین شد.در هر منطقه(روستا) به صورت تصادفی 3 دامدار انتخاب و محدوده تقریبی مراتع آنها مشخص گردید و در طول فصل چرا به فواصل تقریبا یکسان 4 بار از مراتع مربوط به هر دامدار با استفاده ازکوادرات به مساحت یک متر مربع نمونه برداری به عمل آمد.نمونه های حاصله به آزمایشگاه منتقل و مواد معدنی کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم آهن،منگنز، مس و روی آنها اندازه گیری شد. نتایج حاصله نشان داد که اختلاف میانگین کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم و آهن در مراحل مختلف نمونه برداری معنیدار(01/0
    کلیدواژگان: مرتع، گیاهان مرتعی، ایلام، مواد معدنی
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • تاثیر تیغه های سطحی بر مقاومت کششی ریزشکن و شرایط فیزیکی خاک
    حمیدرضا گازر، محمد لغوی صفحه 105
    تراکم بیش از حد لایه های زیرین خاک مشکلی جدی است که بر روی صفات فیزیکی مطلوب خاک زراعی تاثیر منفی میگذارد. به لحاظ شکل خاص هندسی و نیز شرایط فیزیکی خاک زیر شکنها تا یک عمق معین قادر هستند خاک را به طرف بالا و جلو حرکت دهند و از آن به بعد خاک به طرف جوانب تیغه حرکت میکند. این عمق به نام عمق بحرانی نامیده میشود. در تحقیق حاضر اثرات بکارگیری دو تیغه سطحی در عمق 25 سانتیمتر و در سه فاصله بین تیغهای 50، 75 و 100سانتی متر بر مقاومت کششی، سطح خاک بهم خورده، مقاومت ویژه و شاخص مخروطی در مقایسه با عملکرد یک زیر شکن منفرد در عمق 50 سانتیمتر و در خاک دارای بافت لومی رسی در منطقه باجگاه شیراز آزمون گردید. نتایج حاصله نشان داد که استفاده از تیغه های سطحی در جلوی شاخه اصلی زیرشکن در فواصل بین تیغهای 50 و75 سانتیمتر موجب کاهش معنیدار مقاومت کششی و افزایش سطح خاک به هم خورده میشود. همچنین نتایج حاصله در مورد شاخص مخروطی نشان داد که وقتی از این تیغه ها در جلوی تیغه اصلی استفاده میشود، این پارامتر در اعماق 30 تا سانتی متر 40 بهطور معنی داری کاهش یافته و عمق بحرانی افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: زیرشکن، عمق بحرانی، تیغه های سطحی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • بررسی رابطه خصوصیات خاک با پراکنش گونه های گیاهی در مراتع استان قم
    محمد جعفری، محمدعلی زارع چاهوکی، علی طویلی، اصغر کهندل صفحه 110
    این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین خصوصیات خاک با پوشش گیاهی در 14 رویشگاه مرتعی استان قم انجام شد. جهت انجام مطالعات، پس از انتخاب تیپهای گیاهی شاخص در مناطق معرف هر تیپ، از خاک و پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک نمونه برداری شد. سطح و تعداد پلاتهای نمونه برداری با توجه به نوع گونه ها و تغییرات پوشش گیاهی تعیین شد. در هر پلات اسامیگونه ها، درصد پوشش و درصد لاشبرگ ثبت شد. همچنین در هر پلات تا عمق ریشهدوانی گیاه (حداقل تا عمق 60 سانتیمتری) از عمقهای مختلف خاک (عمقهای نمونه برداری با توجه به مرز ژنتیکی افقهای خاک هر منطقه تعیین شد) نمونه برداری شد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، آهک و ماده آلی اندازهگیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج نشان میدهد که مهمترین خصوصیات خاکی موثر در تفکیک تیپ های گیاهی بافت، هدایت الکتریکی و آهک خاک است.
    کلیدواژگان: خصوصیات خاک، پوشش گیاهی، آنالیز مولفه های اصلی، استان قم، احیاء مراتع
    چکیده زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • بررسی تنوع مورفولوژیک در جمعیت های Secale ectvale I ایران
    فاطمه ناصرنخعی، محمد رحیمی نژاد، رحیم چینی پرداز صفحه 112
    تنوع صفات مورفولوژیکی جمعیتهای Secale cereale (چاودار) ایران با استفاده از بذر و نمونه های رشد یافته در مزرعه از نظر 6 صفت کیفی و 28 صفت کمی مورد بررسی قرار گرفت. تنوع صفات کمی به دلیل برون زاد آوری گسترده این گونه بسیار بالا بود. از آنجا که این تنوع به صورت یکنواخت در کلیه جمعیتها دیده میشود، میتوان گفت هیچ گونه تنوع بین جمعیتی دیده نشد. صفات کیفی نیز فاقد تنوع بین جمعیتها بودند. ارزش منابع مختلف صفات در تعیین حدود تاکسونها مود بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: چاودار (Secale cereale)، تنوع مورفولوژیک
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی برخی ویژگی های آکوفیزیولوژیک گندم در رقابت با یولاف وحشی
    فرشاد ابراهیم پور نورآبادی، امیر آینه بند، قربان نورمحمدی، حسین موسوی نیا، موسی مسگرباشی صفحه 117
    به منظور ارزیابی اثرات تداخلی گندم در تراکم های متفاوت و تاریخهای مختلف سبز شدن یولاف وحشی، طی دو سال زراعی 83-1382 و 84-1383 آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در خوزستان اجرا گردید. کرتهای اصلی شامل نه زمان سبز شدن یولاف وحشی به صورت چهار زمان 15،10،5و20 روز قبل از کاشت گندم، یک زمان (پانزدهم آذرماه) همزمان با کاشت گندم و چهار زمان15،10،5و20روز پس از کاشت گندم بود و کرتهای فرعی شامل شش تراکم80،60،40،20،0 و100بوته یولاف وحشی در مترمربع تعیین گردید. نتایج آزمایش نشان داد که ارتفاع گندم با افزایش تراکم یولاف وحشی و همچنین تسریع در سبز شدن این علف هرز کاهش یافت. افزایش تراکم و تسریع در سبز شدن یولاف وحشی سبب کاهش سطح برگ و عملکرد گندم گردید. میزان تششع ورودی به کانوپی با کاهش تراکم و تاخیر در سبز شدن یولاف وحشی افزایش یافت. بیشترین میزان کاهش ارتفاع و تششع ورودی به کانوپی گندم در تاریخهای مختلف سبز شدن یولاف وحشی متعلق به تاریخ کاشت یولاف وحشی بیست روز زودتر از گندم با 38 درصد کاهش و در تراکمهای مختلف علف هرز متعلق به تراکم یکصد بوته یولاف وحشی در مترمربع با 35 درصد کاهش بود. بالاترین میزان کاهش عملکرد دانه نیز متعلق به همین تیمارها بهمیزان 82 درصد بود.
    کلیدواژگان: تداخل، یولاف وحشی، گندم، تراکم، تاریخ سبز شدن
    چکیده زبان: فارسی
  • صنایع چوب و کاغذ
  • خواص تکنولوژیک چوب کهور ایرانی در خوزستان
    نوشین طفرایی، حمید ریاحی، عبدالرحمن حسین زاده صفحه 117
    به منظور تعیین خصوصیات اساسی چوب کهور ایرانی Prosopis spicigra، این گونه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی، علاوه بر مشخصات تشریحی چوب، که طبق کلید شناسایی میکروسکوپی IAWA و(14) تبیین گردید. ابعاد الیاف، جرم ویژه نسبی چوب به تفکیک درون چوب و برون چوب، در دو حالت اشباع و کاملا خشک نیز اندازهگیری شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که حدود تغییرات طول الیاف سالم چوب کهور بین 43/0 تا 28/1 میلیمتر و میانگین آن 98/0 میلیمتر است. میانگین قطر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف نیز به ترتیب 16، 8/3 و 6 میکرون بدست آمده است.
    کلیدواژگان: کهور ایرانی، کلید شناسائی چوب، خواص آناتومی چوب
    چکیده زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • بررسی رابطه بین تغییر نوع استفاده از اراضی با مقادیر فرسایش و رسوب
    جمال قدوسی، سادات فیض نیا، حسن احمدی. محمد شعبانی، امیر سررشته داری صفحه 123
    شکلگیری و تشدید فرسایش و تولید رسوب همواره متاثر از دو گروه عوامل ثابت و متغیر در زمان در یک حوزه آبخیز است که بر اساس شرایط حاکم مختلف ممکن است یک یا چند عامل مشارکت بیشتری داشته باشند. نتایج حاصل از مطالعات انجام شده درباره عوامل موثر در رخداد فرسایش و تولید رسوب نشانگر این است در اکثر حوزه های آبخیز نوع استفاده از اراضی در مقایسه با سایر عوامل نقش بیشتری را در رخداد و تشدید فرسایش و تولید رسوب دارد. به همین دلیل و به منظور تعیین نقش و میزان تاثیر تغییر در نوع استفاده از اراضی در تغییرات مقدار و شدت فرسایش و تولید رسوب اقدام به بررسی و ارزیابی رابطه آنها در حوزه آبخیز طالقان شده است. در این تحقیق با استفاده از تفسیر عکس های هوایی، تصاویر ماهوارهای و انجام بازدیدها و عملیات میدانی اقدام به تهیه نقشه انواع فعلی و گذشته استفاده از اراضی طی سالهای 1349، 1366 و 1380 گردیده است. به طوری که به طور همزمان نیز مقادیر بار معلق در فواصل زمانی سال 50- 49، 66 - 50 و 80-67 محاسبه شده و سپس مقادیر فرسایش و تولید رسوب با بکارگیری مدل تجربی EPM در حوزه آبخیز مورد مطالعه برآورد شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق مشخص گردید که در فواصل زمانی 1349 1380 سطح اراضی مرتعی در آبخیز طالقان 15 درصد افزایش داشته و سطح اراضی زراعی شامل دیم و آبی به ترتیب 1/11% و 8/3% کاهش داشته است. بررسی مقادیر بار معلق سالیانه در مقاطع زمانی 1366- 1349 و 1380- 1367 نیز حاکی از این بوده که در دوره ی مذکور به ترتیب مقدار بار معلق در رودخانه طالقان به وقوع و کاهش روبرو بوده است. بر اساس بررسی های انجام شده علت افزایش رسوب در دوره 66- 49 بیشتر مربوط به تغییر در مقادیر ترسالی ها و علت کاهش رسوب نیز در دوره 1380 – 1367 بیشتر مربوط به تغییر در نوع استفاه از اراضی بوده است. افزون بر این، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل رابطه بین نوع استفاده از اراضی به عنوان متغیر مستقل با مقادیر رسوب به عنوان متغیر وابسته بیانگر این بود که عامل موثر در رسوب دهی زیر آبخیزها در دوره 66 49 مربوط به تغییرات دبی و وسعت اراضی دیم و در دوره 80 67 مربوط به تغییرات وسعت اراضی تحت پوشش مرتع و تغییرات مقدار بارش بوده است.
    کلیدواژگان: استفاده از اراضی، فرسایش و رسوب، مدل EPM، عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای، آبخیز طالقان
    چکیده زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • بررسی ارتباط برخی گونه های شاخص مرتعی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: زیرحوزه فرهاد آباد در منطقه سارال کردستان)
    مهتاب گرگین کرجی، پرویز کرمی، مریم شکری، نصرت الله صفاییان صفحه 126
    هدف اصلی این تحقیق بررسی روابط پوشش گیاهی با برخی خصوصیات خاک و تعیین مهمترین عوامل خاکی مؤثر بر پراکنش گیاهان شاخص مرتعی در بخشی از مراتع سارال استان کردستان است. به منظور بررسی روابط پوشش گیاهی و خصوصیات خاک، ابتدا به روش فیزیونومیک تیپ بندی پوشش گیاهی انجام شد، سپس منطقه معرف در هر تیپ رویشی تعیین و نمونه برداری های خاک و پوشش گیاهی در آنها صورت گرفت. جهت بررسی میزان همبستگی پوشش گیاهی با عوامل خاکی، با استفاده از نرم افزار PC-ORD از آنالیز چند متغیره، تجزیه مؤلفه های اصلی (PCA) و تحلیل تطبیقی متعارف (CCA) استفاده شد. نتایج مطالعات منتج به تشخیص چهار تیپ گیاهی Ferula - Chephalaria، Prangos – Ferula، Ferula –Bromus و Eryngium - Achillea شد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل ارتباط عوامل فیزیکی و شیمایی خاک با پوششگیاهی نشان داد که گونه های Achillea vermicularis، Eryngium و Bromus tomentellus خواستار شن بیشتر و سیلت و رس کمتر هستند و گونه های Cephalaria microcephala و Chaerophyllum macrospermum خواستار سیلت و رس بیشتر و شن کمتر میباشند. گونه های Acantolimon sp، Prangos ferulacea، Achillea vermicularis و Ferula Haussknechtii خواستار اسیدیته کمتری هستند اما با میزان سیلت و درصد اشباع رابطه مثبت دارند.
    کلیدواژگان: گونه های شاخص، خصوصیات خاک، آنالیز چند متغیره، کردستان، سارال
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بیوتکنولوژی و ژنتیک گیاهی
  • مطالعه کاریوتیپ سه گونه گون
    حمید جوادی، احمد رزبان حقیقی، سیدمحسن حسام زاده حجازی صفحه 131
    گون (Astragalus) از تیره بقولات Papilionaceae سطح وسیعی از مراتع و نقاط کوهستانی کشور را به خود اختصاص داده است. مطالعات سیتوژنتیک به منظور اصلاح گیاهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش با استفاده از مریستم نوک ریشه از سه گونه گون (A. elegans, A. cancellatus, A. aznabjurtieus) بعد از مراحل تثبیت، هیدرولیز و رنگ آمیزی نمونه میکروسکوپی تهیه و مورفولوژی کروموزومها مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که هر سه گونه با 32= xو4=و2n با پایه کروموزومی8= x تتراپلوئید میباشند. با اندازهگیری پارامترهای مختلف کاریوتیپ (L, S, L + S, L / S, (L + S) A1، A2, S%, T F%, DRL, VRC) مشخص شد که بلندترین کروموزوم و بلندترین طول ژنوم در گونه A. elegans و کوتاهترین کروموزوم و کوتاهترین ژنوم در گونه A. cancellatus میباشد. گونهA. elegans با داشتن کمترین مقدار A1 و بیشترین مقدار% T F و% S و فرمول کاریوتیپی smو6+mو10، دارای کاریوتیپ متقارن بوده و نسبت به دو گونه دیگر یک گونه جدید است.
    کلیدواژگان: گون، کاریوتیپ، کروموزوم، سیتوژنتیک، A، aznabjurtieus A، cancellatus، A، elegans
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بوته بر عملکرد روغن و اسانس دانه سیاه دانه
    قدیر نوروزپور، پرویز رضوانی مقدم صفحه 133
    به منظور مطالعه اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بوته بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی سیاهدانه یک آزمایش مزرعهای در سال زراعی 1381 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی انجام شد. برای این منظور سه سطح فواصل آبیاری (یک، دو و سه هفته) با پنج سطح تراکم بوته (150، 200، 250، 300 و 350 بوته در متر مربع) به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی؛ با چهار تکرار اجرا شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از عملکرد دانه، درصد روغن، درصد اسانس، عملکرد روغن و عملکرد اسانس. نتایج حاصله نشان داد که فواصل آبیاری اثر معنی داری بر کلیه صفات مورد مطالعه داشت. افزایش فواصل آبیاری در صد و عملکرد روغن و اسانس دانه سیاهدانه را کاهش داد. تراکم بوته اثر معنی داری بر درصد روغن و اسانس دانه سیاهدانه نداشت. بین سطوح مختلف تراکم بوته اختلاف معنی داری در عملکرد روغن و اسانس دانه سیاهدانه وجود داشت. بین تیمارهای مورد مطالعه در فاصله یک هفته آبیاری و تراکم 250 بوته در متر مربع بیشترین عملکرد روغن(5/410 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس(08/14 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد.
    کلیدواژگان: سیاهدانه، فواصل آبیاری، تراکم بوته، عملکرد روغن و عملکرد اسانس
    چکیده زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • ارزبای تاثیر قرق مرتع در کاهش و مهار فرسایش خاک و تولید رسوب
    جمال قدوسی، محمد توکلی، سیدعلی خلخالی، محمد جعفر سلطانی صفحه 136
    فرق مرتع یکی از روش های احیای پوشش گیاهی در مرتعداری و آبخیزداری است. زیرا افزایش تراکم پوشش گیاهی در پهنه های تحت قرق موجب افزایش حفاظ روی خاک و در نتیجه تثبیت و پایداری آن و کاهش هدررفت خاک و تولید رسوب میگردد. به منظور مشخص کردن اثرات کمی قرق مرتع در کاهش هدر رفت نزولات جوی، هدررفت خاک (فرسایش) و تولید رسوب، بخشی از مراتع تحت تیمار قرق واقع در حوزه آبخیز سد شهید رئیسعلی دلواری در محدوده شهرستان دشتستان استان بوشهر انتخاب و میزان تراکم پوشش گیاهی و مقادیر تولید روآناب و رسوب در قالب تقسیمبندی پهنه تحقیق به واحدهای همگن در پهنه های قرق و شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. به طوری که داده های مورد نیاز برای محاسبه مقادیر روآناب سطحی و رسوب با استفاده از پلاتهای آزمایشی ایجاد شده در واحدهای همگن قرق شده و شاهد جمعآوری گردید. از آزمون t استیودنت و تحلیل همبستگی جهت بررسی روابط بین مقادیر روآنابهای سطحی و رسوبات تولیدی با تغییرات تراکم پوشش گیاهی استفاده شد. نتایج بدست آمده نشانگر معنیدار بودن اختلاف بین میزان تراکم پوشش گیاهی در پهنه تحت تیمار با پهنه شاهد در سطح 5 درصد و وجود همبستگی معنیدار بین افزایش میزان تراکم پوشش گیاهی در پهنه قرق با کاهش ارتفاع روآنابهای سطحی و مقادیر رسوب و فرسایش خاک به ترتیب با ضرایب 92/0=r و89/0= r در سطح 1 در صد بود. به عبارت دیگر، نتایج بدست آمده مبین تاثیر مثبت قرق مراتع به عنوان یک اقدام مدیریتی در کاهش میزان فرسایش و تولید رسوب از یکسو و بهینه سازی استفاده از آبهای قابل دسترسی در سطح مراتع از سوی دیگر در حوزه های آبخیز است. از اینرو توصیه می شود در صورت امکان از برنامه قرق به عنوان یک اقدام مدیریتی جهت احیاء توسعه پوشش گیاهی در حوزه های آبخیز و به عنوان راهکاری ساده،کم هزینه، کارآمد و قابل اعتماد و مطمئن برای حل معضل فرسایش خاک و بهینهسازی استفاده از نزولات جوی در دستیابی به اهداف برنامه های حفاظت خاک و آبخیزداری استفاده شود.
    کلیدواژگان: قرق مراتع، فرسایش، تولید رسوب، پوشش گیاهی، روآناب سطحی، حفاظت خاک، آبخیزداری
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء کمی و کیفی عملکرد شش رقم آفتابگردان در کرمان
    مهری صفاری صفحه 139
    • مهری صفاری، عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمانچکیدهآفتابگردان از محصولاتی است که سالهاست در کرمان کشت می شود و مصرف آجیلی دارد؛ در سالهای اخیر که ارقام اصلاح شده بهمنظور روغن کشی توصیه شده، بسیاری از زارعین هنوز از بذور محلی استفاده میکنند و معتقدند که کاشت ارقام اصلاح شده، هم از نظر زمان کاشت و هم از نظر اقتصادی ریسک پذیر است. هدف از این مطالعه مقایسه ارقام اصلاح شده و محلی آفتابگردان در تاریخهای کشت متفاوت است. چهار رقم اصلاح شده آفتابگردان؛ آذرگل (هیبرید)، زاریا، آرماویروسکی، رکورد و دو رقم محلی شامل محلی جوپار (شماره 1) و محلی بردسیر (شماره 2) در تاریخهای 30 فروردین، 15 اردیبهشت، 30 اردیبهشت و 15 خرداد 1382 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان کشت شدند و اثر تاریخ کاشت روی میزان عملکرد و اجزاء عملکرد شامل قطر طبق، وزن هزاردانه، شاخص برداشت، میزان ماده خشک، روغن و پروتئین این ارقام با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار مشخص گردید. میزان عملکرد از 1443 کیلوگرم در هکتار تا 2375 کیلوگرم در هکتار مابین ارقام متفاوت بود. از تاریخ های کاشت 15 اردیبهشت و 30 اردیبهشت عملکرد بیشتری بدست آمد. میزان روغن بذور از 4/36 درصد تا 4/43 درصد؛ و عملکرد روغن در هکتار از 572 کیلو تا 991 کیلو متغیر بود؛ بالاترین عملکرد روغن به ترتیب در تاریخهای کاشت 15 اردیبهشت و 30 اردیبهشت بدست آمد. بالاترین میزان ماده خشک در هکتار به ترتیب حدود 1/12 تن در هکتار برای محلی بردسیر (شماره 2) و 6/11 تن در هکتار برای رقم آذرگل بود. دو رقم محلی شماره 1 و 2 به ترتیب بالاترین قطر طبق را داشتند. وزن هزار دانه و بیشترین تعداد دانه در طبق در ارقام محلی دو و یک بالاترین میزان را نشان داد؛ میزان پوکی دانه در ارقام محلی دو و یک و آذرگل تفاوت معنی داری نشان نداد، اما بین این ارقام و سایر ارقام تفاوت معنی دار شد. با توجه به نتایج این تحقیق به نظر میرسد بهترین تاریخ کاشت در کرمان از 15 اردیبهشت تا 30 اردیبهشت باشد که بتواند بالاترین عملکرد را تولید کند. ضمنا ارقام محلی از نظر عملکرد و اجزاء کمی و کیفی عملکرد بخوبی با ارقام اصلاح شده رقابت میکنند.
    کلمات کلیدی: آفتابگردان (.Helianthus annus L)، تاریخ کاشت، عملکرد، اجزاء عملکرد
    کلیدواژگان: آفتابگردان (، Helianthus annus L)، تاریخ کاشت، عملکرد، اجزاء عملکرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • واکنش نهال های افرا پلت به کودهای شیمیایی و دامیدر دو نهالستان جنگی شهر پشت چالوس و کلوده آمل
    احمد رحمانی، مصطفی خوشنویس، محسن نورشاد صفحه 143
    برای بررسی تاثیر کودهای شیمیایی و دامی بر رشد نهالهای افراپلت (Acer velutinum) این طرح در نهالستان شهرپشت در چالوس و نهالستان کلوده در آمل اجراگردید. در این طرح ازت در سه سطح،0، 40 و 80 کیلو گرم در هکتار، فسفر در سه سطح 0، 60 و 120 کیلو گرم در هکتار و کود دامی در دو سطح 0 و 30 تن در هکتار به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. در هر دو نهالستان اعمال تیمارهای کودی سبب افزایش رشد گردید. جداول تجزیه واریانس تاثیر کود ازته بر رشد قطری افرا پلت را در نهالستان شهرپشت، در سطح 5% و تاتیر کود دامی بر رشد ارتفاعی و قطری در نهالستان کلوده را در سطح 1% معنیدار نشان میدهد. در نهالستان شهرپشت اعمال 80 کیلوگرم در هکتار ازت و60 کیلوگرم فسفر بیشترین رشد طولی و قطری و در نهالستان کلوده 80 کیلوگرم در هکتار ازت و60 کیلوگرم فسفر و 30 تن در هکتار کود دامی بیشترین رشد طولی و قطری را سبب شده است.
    کلیدواژگان: نهالستان، افراپلت، رشد، کود دهی نهال، کلوده، شهرپشت
    چکیده زبان: فارسی
  • متفرقه
  • بررسی بازار صادراتی سیب ایران با تاکید بر اصل مزیت نسبی صادرات
    جعفر عزیزی، سعید یزدانی صفحه 145
    سیب یکی از محصولات باغی است که بخشی از صادرات غیر نفتی کشور را تشکیل میدهد و صادرات آن همواره در سنوات گذشته دارای نوسان بوده است. این پژوهش با هدف بررسی قدرت رقابت صادراتی سیب ایران و روند تغییرات آن در طول زمان انجام گردیده و وضعیت مزیت نسبی سیب ایران را در رقابت با سایر کشورهای صاحب نام در تولید و تجارت سیب مورد بررسی قرار داده است. اطلاعات مورد نیاز این مطالعه از طریق اطلاعات سری زمانی تولید و صادرات(طی سالهای 2002-1970) استفاده شده و شاخصهای اندازهگیری قدرت رقابت صادراتی RCA1 و RSCA2 بودهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که هر چند بر اساس معیارهای معرفی شده، سیب ایران دارای مزیت نسبی صادراتی است ولی قدرت رقابت صادراتی آن دارای روند نوسانی و کاهشی است. همبستگی منفی بین معیار RCA سیب ایران و ایتالیا نشان میدهد که این کشور رقیب جدی صادرات سیب ایران است و توانسته با استفاده از تکنولوژی های جدید سهم بازار صادرات ایران را تحت شعاع قرار دهد. در تابع عرضه صادرات، قیمت صادراتی اثر مثبت و متغیرهای شاخص بهای عمده فروشی و تولید ناخالص ملی اثر منفی بر عرضه صادرات سیب دارند. همچنین شاخص ناپایداری عرضه صادرات سیب معادل 9 / 21 برآورد گردید که حاکی از ناپایداری عرضه صادرات سیب ایران است.
    کلیدواژگان: سیب، رقابت صادراتی، مزیت نسبی صادراتی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بیوتکنولوژی و ژنتیک گیاهی
  • ریزازدیادی شبیه فتوائوتروفیک در سه گونه اوکالیپتوس
    محمدحسن عصاره، زهرا وطن پور، خدیجه کیارستمی، عباس قمری زارع صفحه 150
    اکالیپتوس جز درختان سریعالرشد بوده و تعدادی از گونه های آن برای کاشت در شرایط آب و هوایی گرم و خشک سازگاری بالایی دارند. لذا تولید نهال این گونه ها به منظور توسعه جنگلکاری در ایران حائز اهمیت میباشد. ریزازدیادی در تولید نهالهای مناسب از جایگاه ویژهای برخوردار است. در روش ریزازدیادی مرسوم، هزینه های تولید نهال در سطح انبوه به علت درصد بالای آلودگی ها، تلفات ناشی از انتقال گیاه به خاک و استفاده از هورمونهای بیوشیمیایی بالا میباشد. لذا در این پژوهش از سیستم نوین شبه فتواتوتروفیک در ریزازدیادی استفاده گردید. در این روش حذف ساکارز، حذف یا استفاده اندک از تنظیم کننده های برونزا و نیز شاخهزایی و ریشهزایی توام گیاهکها موجب کاهش کلی در هزینه های تولید گیاهکهای درون شیشهای میگردد. اثر ظروف مختلف G7و B.F.J با درپوشهای فیلتردار و بدون فیلتر بر روی فاکتورهای رشد شامل وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، سطح برگها، تعداد برگها، طول ریشه، طول ساقه و تعداد شاخه در گونه های, E. microcarpa, E.melliodora, E. camaldulensis در شرایط شبه فتواتوتروفیک بررسی شد. ظرف G7 فیلتردار در تمامی فاکتورهای رشدی مورد مطالعه برتر از ظروف دیگر بود. درصد زندهمانی بعد از انتقال به خاک در گونه های E. microcarpa و melliodora. E و100% و در گونه camaldulensis. Eو65% بود. در روش شبه فتواتوتوفیک گذشته از اینکه هزینه های ریز ازدیادی به حداقل میرسد تمامی شاخصهای رشدی به طور معنی داری افزایش مییابند لیکن در این روش نیز مشکلات آلودگی های درونی و سطحی ریزنمونه ها و آزادسازی ترکیبات فنلی و غیره وجود دارد که میبایست در تحقیقات مورد توجه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: اکالیپتوس، G7 با درپوش فیلتردار و بدون فیلتر وB، F، J با درپوش فیلتردار و بدون فیلتر، شبه فتواتوتروفیک و سازگاری
    چکیده زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • اثر آبیاری قطره ای زیرسطحی در افزایش WUE در آبیاری برخی محصولات کشاورزی
    پیام نجفی صفحه 156
    افزایش کارآیی مصرف آب (WUE) در آبیاری محصولات کشاورزی خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک حائز اهمیت زیادی است. در این راستا اصلاح روش های آبیاری به همراه کاربرد مدلهای تعیین نیاز آبی گیاهان که برآورد صحیحی از میزان آب مورد نیاز گیاهان و زمان مناسب آبیاری ارائه دهند، در افزایش عامل فوق نقش بسزایی دارند. در این تحقیق، به منظور ارزیابی اثرات استفاده از روش آبیاری قطرهای زیر سطحی در شرایط استفاده از مدل نیاز آبی ET-HS، چهار محصول سیب زمینی در دو رقم مارفونا و نویتا، گوجهفرنگی و بادمجان انتخاب و در قطعات جداگانه با طرح آزمایشی بلوکهای کاملا تصادفی کشت گردید. برای هریک از محصولات فوق تیمارهای آبیاری قطرهای سطحی، آبیاری قطرهای زیرسطحی در عمق 15 سانتیمتر، آبیاری قطرهای زیرسطحی در عمق 30 سانتیمتر، آبیاری سطحی جوی و پشته طراحی شد. در کلیه تیمارها، از مدل نیاز آبی ET-HS استفاده شد و دور و میزان آب آبیاری بر اساس آن تعیین گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که کاربرد همزمان آبیاری قطرهای زیر سطحی در محصولات مورد مطالعه منجر به افزایش قابل توجه کارآیی مصرف آب شده، بهطوری که بر اساس آزمون دانکن در سطح 5 درصد اختلاف معنیدار بین این تیمار با سایر تیمارها بوجود آمده است.
    کلیدواژگان: آبیاری قطرهای زیرسطحی، بادمجان، سیب زمینی، کارآیی مصرف آب، گوجهفرنگی، مدل ET-HS
    چکیده زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • بررسی اثرات گیاه Atriplex canescens بر تغییر خصوصیات شیمیایی خاک در مراتع دست کاشت بیرجند
    محمد ساغری، حامد فروغی فر صفحه 157
    گیاه A. canescens، گیاهی بوته ای و غیر بومیایران است که جهت احیاء مراتع مخروبه کشور مورد استفاده زیادی قرار گرفته است. با توجه به اثرات بوته ای ها بر خاک زیر اشکوب خود، در یک مرتع دست کاشت این گونه، در شرق شهرستان بیرجند، اقدام به نمونه گیری خاک در سه تیمار زیر اشکوب، بین ردیفهای بوته کاری و منطقه شاهد گردید. پس از انجام آزمایشهای خاکشناسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات، مشخص شد که فاکتورهایی مانند EC، در صد مواد آلی و یونهای Mg++، Ca++، Na+، K+، Cl و در تیمار زیراشکوب به طور معنی داری با دو تیمار دیگر اختلاف دارد. مقدار این فاکتورها در تیمار بین ردیفها نسبت به تیمار شاهد نیز افزایش یافته است لیکن اختلاف معنی داری با آن نشان نمیدهد. این تحقیق مشخص نمود که این گیاه باعث تغییر حالت خاک از معمولی به شور و قلیا شده است و در نتیجه احیاء این منطقه پس از مرگ آتریپلکسهای کاشته شده دشوار خواهد بود.
    کلیدواژگان: احیاء مراتع، گیاهان بوتهای، تغییرات خاک، canescens و Atriplex، بیرجند
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی کارکرد مدل AWBM در برآورد رواناب جهت طراحی سامانه های کوچک مقیاس سطوح آبگیر باران
    رمضان طهماسبی، فرود شریفی، فریدون کاوه، ابوالقاسم توسلی صفحه 161
    در مناطق کم‎بارش، جمع آوری و ذخیره سازی آب باران در توده خاک با استفاده از سامانه های کوچک مقیاس سطوح آبگیر باران می‎تواند بخشی از آب مورد نیاز گیاهان را تامین و موجب افزایش تولیدات گیاهی شود. اما نکته مهم در احداث یا ایجاد سامانه های سطوح آبگیر باران، اندازه یا مساحت بهینه سطح آبگیر و چگونگی تعیین و مشخص نمودن آن برای استحصال آب باران جهت مصارف مورد نظر است. به طوری که اغلب تعیین اندازه مناسب آن در فقدان دسترسی به مقادیر دقیق ضریب روآناب در شرایط مختلف خاک، شیب زمین، تراکم پوشش گیاهی و تبخیر به سهولت میسر نمی‎باشد. در این تحقیق مدل AWBM که مدلی برای شبیه‎سازی بارش رواناب میباشد. جهت تعیین مساحت سطوح آبگیر باران روی شیب‎های مختلف اراضی و با مقادیر متفاوت تراکم گیاهی ارزیابی شده است. به طوری که، ابتدا اقدام به ایجاد 20 کرت آزمایشی در 3 کلاس شیب، 3 گروه تراکم پوشش گیاهی طبیعی و 5 گروه بافت خاک به عنوان سطوح آبگیر در منطقه لشگرک واقع در شمال شرق تهران با اقلیم نیمه‎خشک گردید. مقادیر رواناب‎های سطحی ناشی از هر واقعه بارش 24 ساعته منجر به تولید رواناب در مخازن ایجاد شده ی ذخیره آب از نوع بانکت‎های مسطح احداثی در قسمت پایین‎دست سطوح آبگیر اندازه‎گیری و ثبت شد. سپس با اجرای مدل AWBM که در آن شرایط مختلف آزمایش مشتمل بر 8 گروه سطح آبگیر با ابعاد مختلف،3 گروه شیب،3 گروه تراکم پوشش گیاهی 5 نوع بافت خاک بود با لحاظ مقادیر نفوذ آب در خاک و تبخیر، اقدام به برآورد رواناب گردید. در خاتمه مقادیر رواناب اندازه‎گیری شده با برآورد شده بوسیله مدل با بهره‎گیری از نتایج آزمون تجزیه واریانس مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که به رغم خطای فاحش مدل AWBM در برآورد رواناب ماهانه، دقت این مدل در برآورد مقدار رواناب سالانه (با دقت حدود 95 درصد) قابل قبول میباشد، از اینرو، می‎توان استفاده از مدل AWBM را برای طراحی سامانه های سطوح آبگیر کوچک مقیاس جهت مشخص کردن ابعاد مناسب سطح آبگیر آن‎ها توصیه نمود.
    کلیدواژگان: بانکت، رواناب، سامانه‎های سطوح آبگیر باران، شبیه‎سازی بارش- رواناب، ضریب رواناب، مدل AWBM
    چکیده زبان: فارسی
  • متفرقه
  • بررسی و طراحی الگوی ارزشیابی برای مراکز آموزشی وزارت جهاد کشاورزی
    ایوب فلاح سلوکلایی، مصطفی نیک نامی صفحه 163
    ارزشیابی مراکز آموزشی، به عنوان یک نیاز در جهت سنجش و بهبود فعالیتهای آموزشی مراکز آموزش جهادکشاورزی مطرح میباشد. اهداف عمده این پژوهش عبارتند از: 1 - تعیین مؤلفه های اصلی ارزشیابی مراکز آموزشی وزارت جهادکشاورزی بر اساس تجارب داخلی، تجارب بین المللی و مبانی نظری. 2 - ارایه مدل پیشنهادی برای ارزشیابی مراکز آموزشی وزارت جهادکشاورزی. 3 - تعیین درجه تناسب مدل پیشنهادی از نظر رؤسا، معاونان و کارشناسان مراکز آموزشی وزارت جهادکشاورزی. روش تحقیق این پژوهش با توجه به هدف، ماهیت موضوع، دستیابی به جامعهآماری، شیوه انتخاب نمونه، ابزار و نحوه گردآوری اطلاعات، زمینه یابی است. این روش ابزاری مفید برای توصیف وضع موجود، تبیین و برقراری رابطهای درونی بین متغیرها، نحوه تفکر افراد و چگونگی رفتار آنان میباشد(1). جامعه آماری در این پژوهش، شامل کلیه رؤسای مراکز آموزشی (65 نفر)، معاونان مراکز آموزشی (130 نفر) و کارشناسان (734 نفر) است که 250 نفر از آنان، به عنوان حجم نمونه این پژوهش و جمعا به تعداد 475 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشهای انتخاب شده اند. برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز، پرسشنامهای تنظیم شده است که پس از اطمینان از روایی و اعتبار آن (97%) به مراکز آموزشی ارسال شد که تعداد 343 پرسشنامه مورد استخراج قرار گرفته است. داده های بدستآمده با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی چون آزمونهای T تک نمونهای، تحلیل عاملی، آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج یافته ها نشان میدهد، هر شش مؤلفه مدل پیشنهادی ارزشیابی مورد تایید قرار گرفت. اولین و مهمترین عامل مدل پیشنهادی بازسازی و بهسازی نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی میباشد. مؤلفه های تغییر شیوه های برنامهریزی آموزشی در بخش کشاورزی در راستای مدرنیزه کردن فرایندهای آموزش، توسعه مشارکت زنان در بهرهگیری و اجرای آموزش تخصصی و مهارتی، ارتقا نقش آموزش در ایجاد امنیت غذایی در جامعه و بهبود الگوی تولید و مصرف غذایی، افزایش بهرهوری بخش کشاورزی از طریق ارتقای دانش و مهارت فراگیران با و توسعه فرهنگ مشاغل جهت ایجاد انگیزه در جوانان برای اشتغال در بخش کشاورزی، به ترتیب مورد تایید قرار گرفته و دارای اهمیت میباشند. با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، مدل پیشنهادی با ضریب پایایی (92%) و میانگین کل آن (37/8) از نمره 10 و با توافق بالای (87%) مورد تایید قرار گرفته است. اولین و مهمترین مؤلفه مدل پیشنهادی بازسازی و بهسازی نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی میباشد. زیرا که وزن عاملی معنادار بیشتری (26%) با هر یک از متغیرها دارد.
    کلیدواژگان: طراحی، ارزشیابی، نظام ارزشیابی، مدل، مرکز آموزش، وزارت جهادکشاورزی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • اثر تنظیم کننده های رشد و نوع ریزنمونه در کالزایی و باززایی گیاه Anthurium andreanum var.Tropical
    محمد ابراهیم زاده، حسین شاکر، فرانسواز برنارد، رمضانعلی خاوری نژاد صفحه 169
    گیاه Anthurium andreanum Var.Tropical از تیره آراسه یکی از زیباترین گلها در جهان میباشد. در گذشته این گیاه از طریق بذر و کاشت جوانه های نابجای ریشهدار تکثیر میشده است لیکن امروزه به دلایل متعدد این روش ها منسوخ شده است. واریته تروپیکال با داشتن گلهایی با اسپات قرمز درخشان همواره مورد توجه بوده است. در این تحقیق کشت درون شیشهای ریز نمونه های برگ مورد مطالعه قرار گرفت. آلودگی سطحی برگها با استفاده از پیش تیمارppm و4000 بنومیل به مدت 20 دقیقه و اتانول 70 درصد و هیپوکلریت کلسیم 1%بهترتیب با زمانهای 15 ثانیه و 20 دقیقه بر طرف گردید. قطعات پهنک از راس برگ و قسمتهای دارای رگبرگ اصلی تهیه و جداگانه روی محیطهای دارای دو هورمون سیتوکینینی Kin و BA در ترکیب با D-و2,4 در غلظتهای مختلف کشت شدند. بیشترین حجم کالوس با استفاده از دو هورمون (Kin (4 mg/l و (D(1mg/lو-4و2 به میزان 75/3 سانتیمتر مکعب در تاریکی بدست آمد. بیشترین تعداد باززایی جوانه های رویشی با متوسط 19عدد بر بافت کالوس نیز در غلظت 2 میلی گرم بر لیتر Kin و 25/0 میلی گرم بر لیتر IAA در روشنایی حاصل گردید.
    کلیدواژگان: کشت درون شیشهای، آنتوریوم، تنظیم کننده های رشد، باززایی
    چکیده زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • مقایسه رشد توده خالص و آمیخته نوئل معمولی در کلاردشت (منطقه گرگ پس)
    فرشید معماریان، مسعود طبری، سیدمحسن حسینی، عباس بانج شفیعی صفحه 171
    رشد نوئل در توده های دستکاشت 38 ساله خالص نوئل و آمیخته نوئل-کاج سیاه در کلار دشت (منطقه گرگپس) مورد مقایسه قرار گرفت. برای این منظور، آماربرداری به روش تصادفی- سیستماتیک در قطعات نمونه 100 متر مربعی با ابعاد شبکه 20*50 متر انجام شد. در هر قطعه نمونه، قطر برابر سینه، ارتفاع و ارتفاع در قطر میانه (ارتفاع Pressler) درختان اندازهگیری شد. میانگینهای رویش قطری، رویش ارتفاعی، رویه زمینی و حجم درخت متوسط توده نیز برای هر دو گونه محاسبه گردید. ضریب قد کشیدگی توده ها، رویه زمینی، حجم سرپا، معدل رویشهای سالیانه رویه زمینی و حجم سرپای توده ها نیز تعیین گردید. در این تحقیق ابتدا صفات کمی درخت نوئل در توده خالص و توده آمیخته، سپس مشخصات کمی و کیفی دو توده مقایسه شد. نتایج نشان داد که از نظر رویش و محصول، تفاوت محسوسی بین درختان نوئل توده خالص و آمیخته مشاهده نشد. اگر چه حجم سرپای دو توده یکسان بود ولیکن رویه زمینی و پایداری توده آمیخته نوئل-کاج سیاه بیشتر از توده خالص نوئل بود.
    کلیدواژگان: رویش، پایداری، جنگلکاری، توده خالص نوئل، توده آمیخته نوئل-کاج سیاه، رویه زمینی، حجم
    چکیده زبان: فارسی
  • آبخیزداری
  • مطالعه، ارزیابی و برآورد تاثیر مشخصات امواج بر میزان سرریزی امواج نامنظم از موج شکن های شکل پذیر
    ناصر شیریان، مهدی شفیعی فر، پیمان اق تومان، وحید چگینی صفحه 177
    در این تحقیق تاثیر امواج نامنظم دریا بر میزان سرریزی امواج از موجشکنهای توده سنگی شکلپذیر مورد بررسی قرار گرفته است. موج شکن شکلپذیر، نوعی موجشکن است که نیمرخ اولیه آن در اثر برخورد امواج تغییر شکل پیدا میکند. پژوهش حاضر با استفاده از روش مدل آزمایشگاهی در فلوم موج انجام شده است. امواج تابیده شده به مدل مقطع موج شکن، نامنظم با طیف انرژی JONSWAP بوده است. محدوده ارتفاعات موج 4 تا 14 سانتیمتر و دوره های میانگین 9/0 تا 7/1 ثانیه در آزمایشگاه درنظر گرفته شده اند. جهت اجرای مصالح لایه آرمور، از سنگ با دانهبندی 82/1=Dn85A/Dn15A استفاده شده است. مقاطع مورد آزمایش دارای شیب سازهای 25/1:1 بوده که تقریبا با شیب قرارگیری مصالح در طبیعت برابر میباشد و مقیاس مدل آزمایشگاهی نیز 1:50 انتخاب شد. تعداد امواج تابیده شده به مدل سازه از 500 تا 3000 موج در نظر گرفته شده و مجموعا تعداد 50 آزمایش انجام شده است. نتایج آزمایشگاهی به صورت نمودارها و روابط، جهت تعیین میزان سرریزی در واحد عرض در این مقاله ارائه شده و به کمک روش های رگرسیونی خطی، رابطه جدیدی جهت تخمین میزان سرریزی از موجشکنهای شکل پذیر، به داده های آزمایشگاهی برازش داده شده است.
    کلیدواژگان: امواج نامنظم، سرریزی امواج، مدل آزمایشگاهی، موجشکنهای توده سنگی شکلپذیر
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • انتخاب مناسب ترین سیستم آبیاری با استفاده از برنامه ریزی توافقی مطالعه موردی استان همدان
    سیدمحسن سیدان، علی قدمی فیروزآبادی صفحه 177
    یکی از چالش های عمده برای جمعیت در حال رشد کشور مسئله آب و مدیریت استفاده ازآن است. اهمیت بخش کشاورزی در این مورد به دلیل مصرف بالایی از منابع آبی کشور باید مورد توجه جدی قرار گیرد. در این خصوص یکی از راه های افزایش بازدهی مصرف آب در مزارع استفاده از روش های آبیاری مناسب با راندمان بالا است. در سالهای اخیر دولت و برنامهریزان بخش کشاورزی تسهیلاتی را به منظور به کارگیری فناوری های مدرن آبیاری (آبیاری تحت فشار) در اختیار کشاورزان قرار دادهاند. از طرفی تنوع در عرضه تکنولوژی های نوین آبیاری گاه کشاورزان را در انتخاب نوع سیستم مناسب دچار مشکل میکند. تصمیمگیری در انتخاب یک تکنولوژی بایستی با توجه به کلیه عوامل تاثیرگذار در کارایی آن باشد. لذا بررسی عملکرد سیستمهای آبیاری تحت فشار به منظور انتخاب مناسبترین آن یک ضرورت میباشد. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی روش های مختلف آبیاری (آبیاری سطحی- آبیاری تحت فشار) به منظور معرفی بهترین گزینه در مناطق تابعه استان همدان است. برای این منظور روش برنامه ریزی توافقی1(C.P) انتخاب شده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقهبندی شده دو مرحلهای، تعداد 157 بهرهبردار از سیستمهای آبیاری تحت فشار انتخاب و با تکمیل پرسشنامه اطلاعات مربوط به سال زراعی81-1380 اخذ گردید. نتایج حاصله نشان میدهد که در شهرستان بهار و نهاوند سیستم کلاسیک ثابت و قطرهای، در شهرستانهای رزن و کبودرآهنگ سیستم کلاسیک ثابت و چرخدار و در شهرستانهای ملایر، اسد آباد و تویسرکان سیستم کلاسیک ثابت مناسبترین گزینه های آبیاری میباشند.
    کلیدواژگان: استان همدان، انتخاب سیستم آبیاری، برنامه ریزی توافقی، سیستمهای آبیاری تحت فشار
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • ارزیابی تنش خشکی بر روی خصوصیات زراعی مورفولوژیکی در تعدادی از ارقام گندم
    عبدالله محمدی، اسلام مجیدی، محمدرضا بی همتا، حسین حیدری شریف آباد صفحه 184
    به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر صفات زراعی و ظاهری 16 رقم گندم و همچنین معرفی ارقام متحمل و حساس به خشکی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار اجرا گردید. در آزمایش اول شرایط تنش خشکی اعمال شد و آبیاری فقط یک بار برای سبز شدن انجام گرفت، اما در آزمایش دوم تا آخر فصل رشدی، آبیاری به صورت معمول منطقه انجام گرفت. صفاتی از قبیل عملکرد و اجزای آن، ارتفاع، دوره رشد رویشی، طول پدانکل و... اندازهگیری شد. عکس العمل ارقام مختلف گندم در دو آزمایش متفاوت بود، به طوری که تنش خشکی موجب کاهش کلیه صفات مورد ارزیابی مخصوصا عملکرد دانه(37/50)، عملکرد کاه(45/49%) و عملکرد بیولوژیک(84/49%) گردید. اگرچه وجود شرایط دیم باعث کاهش عملکرد دانه در ارقام مختلف نسبت به شرایط آبی شد، ولی مشاهده گردید که بعضی از ارقام در شرایط دیم، تنش خشکی را تحمل کرده و عملکرد نسبتا بالایی داشتند. به عنوان نمونه میتوان ارقام آذر2، کویر، سبلان و چمران را نام برد. با استفاده از محاسبه ضرایب همبستگی، روابط بین صفات تحت شرایط تنش و بدون تنش بررسی شد و مشخص گردید که صفاتی مثل ارتفاع زیاد و طویل بودن پدانکل به دلیل فراهم آوردن منبعی برای انتقال مجدد مواد و همچنین سطح فتوسنتزکننده، در تحمل گیاه به خشکی میتوانند دخیل باشند. به منظور ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مورد بررسی از 3 شاخص میانگین هندسی عملکرد، میانگین هارمونیک عملکرد و شاخص تحمل تنش استفاده شد. این شاخصها همبستگی بالایی را با عملکرد دانه و شاخص برداشت تحت شرایط آبی و دیم نشان دادند. بنابراین میتوان از این شاخص ها برای گزینش ارقام متحمل استفاده کرد. به طور کلی در این تحقیق رقم آذر2 مقاوم ترین و رقم Zhong291 و -87حساس ترین ارقام به خشکی شناخته شدند و لذا میتوان از این ارقام به عنوان والدین تلاقی در برنامه های به نژادی و تشکیل جمعیت در حال تفرق استفاده کرد. با استفاده از تجزیه خوشهای به روش UPGMA و بر اساس فاصله اقلیدسی، 16 ژنوتیپ گندم در 11 گروه مجزا تقسیم بندی شدند.
    کلیدواژگان: گندم، صفات ظاهری و زراعی، تحمل خشکی، تنش
    چکیده زبان: فارسی
  • جنگل و مراتع
  • اثر مبدا، بذر روی زی توده و رشد اولیه افرا
    مسعود طبری، حامد یوسف زاده، کامبیز اسپهبدی، غلامعلی جلالی صفحه 189
    این تحقیق به منظور بررسی اثر مبداء بذر روی رشد و زی توده نهال افرا (.Boiss وAcer velutinum) انجام پذیرفت. بذور از چهار مبداء بذر در ارتفاعات متفاوت از سطح دریا (400 متر، لاجیم؛ 1000 متر، لمزر؛ 1600 متر، سنگده؛ و 2200 متر، اشک) واقع در جنگلهای حوزه شهرستان ساری جمعآوری گردید و در نهالستان اوری ملک (1600 متر از سطح دریا) در مجاورت رویشگاه سنگده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کاشته شد. نتایج نخستین فصل رویش حاکی است که طول ساقه، وزن ساقه، وزن برگ و وزن کل نهالهای تولید شده از بذور مبداء های مختلف به طور معنی داری متفاوت است طوری که این مشخصه ها در نهالهای حاصل از بذور ارتفاعات پایینتر (لاجیم و لمزر) بزرگ تر از آنها در ارتفاعات بالاتر (سنگده و اشک) میباشد. طول ریشه و وزن ریشه نهالها در بین مبداءهای مختلف بذر به لحاظ آماری متفاوت نیست. از این تحقیق میتوان جمعبندی کرد که به دلیل رشد مطلوب تر اندام هوایی نهالها با منشاء بذر ارتفاعات پایینتر (لاجیم و لمزر)، بهتر است در سالهای کمبود بذر افرا در رویشگاه محلی (سنگده)، از بذور این ارتفاعات، به ویژه لمزر که نزدیک تر به محل تولید نهال (نهالستان کوهستانی اوری ملک) است استفاده شود.
    کلیدواژگان: افرا، ارتفاع از سطح دریا، مبداء بذر، نهال، رشد، زی توده
    چکیده زبان: فارسی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی اثر کشت مخلوط ذرت روی خیار بر کنترل علوفه های هرز
    احمد قنبری، حسین غدیری، مهرانگیز جوکار صفحه 193
    به منظوربررسی کشت مخلوط ذرت و خیار و تاثیر آن بر کنترل علفهای هرز،پژوهشی در سال 1383درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در کوشکک انجام گرفت. آزمایش به صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای کرت اصلی شامل، وجین(W) و عدم وجین (w)، و تیمارهای کرت فرعی شامل،100%ذرت (M)و،100%خیار(C)و،100%ذرت+100%خیار(MC)و، 100%ذرت+50%خیار(Mc)و، 100%خیار+50%ذرت(mC) و50%ذرت+50%خیار(mc) بود. کشت مخلوط با استفاده از طرحهای افزایشی وجایگزینی به دست آمد. نتایج نشان داد که وجین موجب افزایش عملکرد دانه وبیولوژیک ذرت وعملکرد میوه خیارمیشود (<%5). کشت مخلوط اثر معنی داری را بر روی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت و عملکرد میوه خیار داشت، ولی بر شاخص برداشت بی تاثیر بود. میزان LER در اغلب تیمارهای مخلوط بزرگتر از یک بود که نشان دهنده برتری کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص است. بیشترین میزان جذب تشعشعات فعال فتوسنتزی به تیمار MC مربوط بود. درخصوص کنترل ومدیریت علفهای هرز کشت های مخلوط در مقایسه با کشت های خالص برتری نشان دادند.
    کلیدواژگان: کشت مخلوط، ذرت، خیار، علفهای هرز، عملکرد
    چکیده زبان: فارسی
  • گیاه شناسی
  • بررسی تغییرات کمی و کیفی اسانس گیاه Smyrnium cordifolium در مراحل مختلف رشد گیاه
    حمزه امیری، رمضانعلی خاوری نژاد، عبدالحسین روستاییان، محمدهادی مشکات سادات صفحه 195
    گیاهی است از خانواده جعفری که در نواحی غرب وجنوب غرب ایران به صورت وحشی میروید و در این مناطق دارای مصارف متعدد غذایی و دارویی است.گیاه مذکور در مراحل قبل از گلدهی، گلدهی و رسیدگی میوه ها جهت بررسی تغییرات کمیوکیفی اسانس در طی مراحل مختلف رشد جمعآوری گردید. گیاهان جمعآوری شده پس از خشک شدن در سایه با روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) مورد اسانسگیری قرار گرفتند، بازده اسانس مراحل مختلف بین w/w و3/. % تا w/wو7/. % متغیر بود. بیشترین مقدار اسانس مربوط به مرحله رسیدگی میوه ها و کمترین مقدار مربوط به مرحله قبل از گلدهی بود. اسانسها جهت تجزیه و شناسایی مواد متشکله آن به دستگاه های GC و GC/MS تزریق شدند. ترکیبات شناسایی شده موجود در اسانس در مراحل مختلف رشد گیاه از نظر کمی و کیفی تفاوتها و شباهتهایی را با هم نشان میدهند. در اسانس این گیاه در مجموع 18 ترکیب شناسایی گردید. که از بین آنها دو سزکویی ترپن اکسیژنه کوروزرن و کوروزرنون بیشترین مقادیر را دارا هستند. از ترکیبات مشترک و شاخص این گیاه در مراحل مختلف رشد میتوان به جرماکرن - دی، ایزوپیمارول و فیلوکلادانول اشاره کرد.
    کلیدواژگان: Smyrnium cordifolium، اسانس، کوروزرن، کوروزرنون
    چکیده زبان: فارسی
  • شیلات
  • دیاتومه های اپی لیتون رودخانه جاجرود
    فاطمه جمالو، ظاهر نژاد ستاری، فتح الله فلاحیان صفحه 2
    میباشند که بر سطح سنگها و سطوح سخت رشد میکنند. شناسایی فلور دیاتومهای و بررسی تغییرات جمعیتی آنها در رودخانه جاجرود از خرداد 1383 تا اردیبهشت 1384 با نمونه برداری در هر 30 روز یک بار در 6 ایستگاه صورت گرفت و همراه با آن عوامل فیزیکی و شیمیاییDO، EC، pH و درجه حرارت اندازهگیری شد. نمونه ها با استفاده از روش Reimer و Patrick آماده شدند. در مجموع 51 گونه دیاتومه متعلق به17 جنس شناسایی شد. جنسهای Navicula Grnn.، Cymbella Kutz،. Gomphonema Kutz., Cocconeis Ehr. Diatoma Ehr و. Nitzschia Hantz فراوان بودند.کاهش تنوع دیاتومه ها از بالادست رودخانه به سمت پایین دست رودخانه نشانه ای از افزایش آلودگی و تاثیر آن بر ترکیب گونهای و فراوانی دیاتومه ها در این رودخانه میباشد.
    کلیدواژگان: جلبک، اپی لیتون، باسیلاریوفیسه، جاجرود، رودخانه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • متفرقه
  • بررسی آثار سیاستهای حمایتی در بخش کشاورزی (مطالعه موردی - زیربخش دام و طیور)
    مصطفی بستاکی صفحه 11
    بخش کشاورزی در دهه های اخیر در بیشتر کشورهای درحال توسعه تحت تاثیر انواع سیاستهای مداخله گرایانه دولت و با هدف حمایت از این بخش در مقایسه با سایر بخشهای اقتصادی قرار داشته است. این سیاستها طیف گسترده ای از مداخلات را در برمیگیرد که بطور مستقیم و یا غیرمستقیم قیمت و بازار این محصولات را تحت تاثیر قرار میدهند. در ایران نیز بخش کشاورزی و زیر بخشهای آن نیز در چند دهه اخیر تحت تاثیر این سیاستها قرار داشته اند. این مداخلات عمدتا از طریق کمترل قیمت کالاها، اعمال سهمیه و یا پرداخت یارانه برروی نهاده های تولید آنها- بهویژه از طریق اعمال نرخ های پائینتر ارز برای واردات نهاده ها- صورت گرفته است. موضوع این مقاله بررسی آثار سیاستهای مداخله مستقیم دولت در قیمتگذاری محصولات زیربخش دام و طیور از جنبه سنجش میزان حمایت از این محصولات میباشد. کالاهای مورد بررسی سه محصول عمده این بخش یعنی گوشت گاو، گوشت مرغ و تخم مرغ و دوره مورد نظر شامل سالهای 78-61 میباشد. دوره مذکور علاوه برسالهای جنگ تحمیلی و اعمال سیاستهای تثبیت قیمت کالاها، دربرگیرنده دوره اعمال قیمتهای تضمینی و همچنین آزادسازی قیمتها نیز میباشد. ابزار مورد استفاده شامل نرخ های حمایت اسمی و موثر میباشند که با استفاده از داده های موجود در دستگاه های ذیربط مورد محاسبه قرار گرفتهاند. نتایج بدست آمده نشان میدهد اولا: نرخهای حمایت در طول سالهای مختلف دارای نوسان میباشند بنابراین؛ مناسبتر این است که بهجای مقادیر مطلق این این نرخها دریک سال مشخص، روند آنها درطول یک دوره زمانی مورد توجه قرار گیرد. ثانیا؛ مقادیر نرخهای حمایت اسمی بسته به نرخ ارز مورد استفاده برای محاسبه آنها متفاوت است و این نرخها درگزینه نرخ ارز واقی دارای مقادیر بالاتری در مقایسه با نرخ ارز اسمی میباشند. علاوه براین؛ میانگین نرخ حمایت موثر در مورد کلیه کالاها مثبت بوده و در این میان؛ بهترتیب گوشت گاو بالاترین و تخممرغ پایینترین میزان نرخ حمایت اسمی و موثر را داشته اند.
    کلمات کلیدی: سیاستهای حمایتی، سیاستهای مداخله قیمت، نرخ حمایت اسمی و مؤثر، قیمتهای مرزی و معادل قیمتهای مرزی
    کلیدواژگان: سیاستهای حمایتی، سیاستهای مداخله قیمت، نرخ حمایت اسمی و مؤثر، قیمتهای مرزی و معادل قیمتهای مرزی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • اثر مدت شیرخوارگی و طول دوره پرواز بر خصوصیات لاشه بره های لری بختیاری
    مرتضی کرمی، محمدعلی طالبی صفحه 21
    این تحقیق جهت بررسی اثرطول مدت شیرخوارگی برخصوصیات و ترکیب فیزیکی لاشه بره های لری بختیاری اجرا شد. در این مطالعه تعداد 66 راس بره نر و ماده که در یک فصل زایش متولد شده بودند، بهطور تصادفی انتخاب و در سنین 60، 90 و120 روزگی از شیرگرفته شدند وتا سن 6 ماهگی پروار گردیدند. آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی با روش فاکتوریل 2×3 (دوره های مختلف شیرگیری و جنس) انجام شد. درپایان دوره پروار در هر سن شیرگیری 10 راس و جمعا 30 راس بره بهطور تصادفی انتخاب و پس از ذبح تجزیه لاشه گردیدند. میانگین وزن نهایی بره ها در گروه های مختلف شیرگیری (60، 90و120روز) به ترتیب 64/44، 01/43و30/41 کیلوگرم بود که میانگین وزن نهایی بره هایی که در سن 60 روزه از شیرگرفته شده بودند بهطور معنی داری بالاتر از بره هایی بود که در سن 120 روز شیر گیری شده بودند (05/0>p). میانگین درصد لاشه سرد بره های گروه 90 روز به طور معنی داری پائینتر از گروه اول (60 روز) و گروه سوم (120روز) بود (05/0>p). میانگین درصد لاشه بره های نر و ماده دارای تفاوت معنیدار نبود. اختلاف بین میانگین مجموع درصدگوشت لاشه گروه های مختلف شیرگیری از نظر آماری معنیدار نبود، اما بین میانگین مجموع چربی زیر جلد (سطحی)گروه 60 روز شیرگیری شده با گروه 120 روز شیرگیری شده تفاوت معنیدار بود(05/0>p). میانگین درصد چربی زیرجلدی بره های نرکمتر از بره های ماده بود (05/0>p)، ولی میانگین درصد دنبه بره های نر بیشتر از بره های ماده بود(05/0>p). در نتیجه شیرگیری بره های نر و ماده لری بختیاری در سن 60 روزگی به دلیل بالا بودن وزن نهائی دوره پروار و درصد لاشه نسبت به دو گروه دیگر (90 و120روز شیرگیری) و یکسان بودن خصوصیات و ترکیب لاشه توصیه میگردد.
    کلیدواژگان: سن شیرگیری، خصوصیات لاشه، بره لری بختیاری، پرواربندی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی توان مایع شکمبه گوسفند تغذیه شده با جیره های مختلف در دو حالت حضور و عدم حضور تک یاخته ها در شکمبه بر میزان گاز تولید شده در شرایط In vitro
    کاوه جعفر خورشیدی، محمد رضاییان، مجتبی زاهدی فر، سیداحمد میرهادی صفحه 30
    با وجود اینکه غذای اصلی دامهای نشخوارکننده را خوراکهای خشبی تشکیل میدهد، با اینحال خود آنها توانایی تولید آنزیمهایی که قادر به تجزیه سلولز و همیسلولز باشند را ندارند. لذا دامهای نشخوارکننده به جمعیت ساکن در دستگاه گوارش خود وابسته هستند. اکوسیستم میکروبی شکمبه عمدتا شامل باکتری ها، تکیاخته ها و قارچها است که نقش مهمیدر فرایند تخمیر در شکمبه ایفا میکنند. هدف از اجرای این تحقیق بررسی اثر حذف تکیاخته ها از شکمبه گوسفند تغذیه شده با چهار نوع جیره غذایی بر میزان گاز تولید شده از چهار نوع خوراک شامل کاه گندم، یونجه، کنجاله پنبه دانه و دانه جو میباشد. در این آزمایش از 4 راس گوسفند نر نژاد شال فیستول گذاری شده در شکمبه در قالب طرح آماری مربع لاتین استفاده شد و اثر چهار نوع جیره غذایی (حاوی صفر،20، 40 و 60 درصد کنسانتره) در دو مرحله حضور و عدم حضور تکیاخته در شکمبه مورد بررسی قرار گرفت. حذف تک یاخته ها از شکمبه با استفاده از روش شستشو و تخلیه(10) صورت گرفت. نتایج حاصل از آزمایشات تولید گاز بر روی خوراکهای مورد آزمایش نشان داد حجم گاز تولید شده پس از 24 ساعت انکوبه کردن کاه گندم، یونجه، کنجاله پنبه دانه و دانه جو در مایع شکمبه گوسفند دارای تکیاخته به ترتیب 3/44، 6/46،3/35 و 70 میلیلیتر و در مایع شکمبه گوسفند فاقد تکیاخته به ترتیب 3/33، 7/40،1/37 و 3/65 میلیلیتر بوده است. با حذف تک یاخته ها از شکمبه از حجم گاز تولید شده (جز در مورد کنجاله پنبه دانه) به طور چشمگیری کاسته شد و اختلاف مشاهده شده در مورد کاه گندم از لحاظ آماری معنیدار بود(05/0>p).
    کلیدواژگان: گوسفند، حذف تک یاخته ها، تولید گاز
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شیلات
  • بررسی تاثیر سن پست لارو میگوی سفید هندی در میزان رشد و تولید محصول نهایی
    غلامعباس زرشناس، بهروز قره وی، حجت الله فروغی فرد، اسماعیل تازیکه، علی اکبر صالحی صفحه 36
    ذخیره سازی و پرورش پست لارو میگوی سفید هندی Penaeus indicus در سایتهای پرورشی استان هرمزگان در سنین مختلف صورت میگیرد و محصول نهایی متفاوتی را در بر دارد. این پروژه از تاریخ 13/3/79 لغایت 3/8/79 بهمنظور تعیین مناسبترین سن ذخیره سازی پست لاروها با تیمارهای 10، 15 و 20 روزه و با سه تکرار در استخرهای یک هکتاری در استان هرمزگان واقع درمجتمع پرورش میگوی تیاب جنوبی انجام گردید. در این بررسی اندازهگیری فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب از قبیل اکسیژن محلول (Do)، شوری، دما، pH و شفافیت و نمونه برداری از میگو جهت تعیین رشد هر دو هفته یکبار صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که داده های اکسیژن، شوری و pH در تکرارها و یا تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نداشتهاند و شرایط پرورش در این خصوص بصورت یکسان بوده است (05/0 کلیدواژگان: استان هرمزگان، میگوی سفید هندی، سن پست لارو، رشد، میزان محصول نهایی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • علوم پایه
  • اثر اسپرومازین - کتامین بر روی فشار خون سرخرگی و گازهای خونی در بز
    فریدون صابری افشار، علی بنی آدم، محسن والی صفحه 42
    برای ارزیابی ترکیب آسپرومازین- کتامین بر روی ضربان قلب، فشار خون شریانی، تعداد تنفس، گازهای خونی، اسیدیته خون شریانی و دمای مقعدی، 6 راس بز ایرانی سالم با وزنی بین 28-18 کیلوگرم مورد آزمایش قرار گرفتند. آسپرومازین (05/0 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم، عضلانی) 15 دقیقه قبل از تزریق کتامین (11 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم، داخل وریدی) تجویز شد. تمام اندازهگیری های پایه قبل از تجویز آسپرومازین انجام شد و در زمانهای 5، 15، 30، 45 و 60 پس از القای بیهوشی با کتامین تکرار گردید. برای اندازهگیری فشار خون شریانی و گرفتن نمونه های خون پس از بی حسی با لیدوکائین، شکافی به طول 5 سانتی متر در محل شریان کاروتید راست داده شد و سوند شریانی شسته شده با محلول 2 درهزار هپارین در شریان کاروتید قرار گرفت. از تست آماری آزمون(T Student’s test) برای آنالیز داده ها استفاده شد و مقادیر P کمتر از 05/0 از نظر آماری معنیدار قلمداد گردید.براساس این یافته ها تعداد ضربان قلب و تنفس تغییر معنی داری نداشت. میانگین فشارخون شریانی در دقایق 30، 45 و 60 کاهش معنی داری داشت. متوسط فشار نسبی اکسیژن شریانی در دقایق 5 و 45 کاهش معنی داری داشت اما متوسط فشار نسبی اکسیژن شریانی و مقادیر اسیدیته خون تغییرات معنی داری را نشان ندادند. دمای مقعدی در تمام زمانهای پس از بیهوشی کاهش معنی داری را نشان داد. اگرچه داروهای بیهوشی بر روی فیزیولوژی و هومئوستاز بیمار تاثیر میگذارد اما در این مطالعه تجربی علیرغم بعضی از تغییرات در فشار خون شریانی، اکسیژن خون شریانی و دمای مقعدی، حیوانات این تغییرات را به خوبی تحمل کرده و مشکل بزرگی با این ترکیب بیهوشی رخ نداد.
    کلیدواژگان: آسپرومازین، کتامین، فشار خون سرخرگی، گازهای خونی، بز
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی تاثیر شوک الکتریکی بر پارامترهای خون گاو
    رامین علیقلی، سیامک عصری رضایی صفحه 59
    اثرات شوک الکتریکی بر پارامترهای خون در 24 راس گاو بومی و دورگ در سال 1383 در ارومیه بررسی گردید. گاوهای تحت مطالعه به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. مقدار 5 میلی لیتر خون از گاوهای هر گروه در صبح زود و به آرامی از ورید وداج تهیه و به عنوان زمان صفر (شاهد) ثبت گردید. سپس گاوها به صورت تجربی در ناحیه جدوگاه دو بار و هربار به مدت 1 ثانیه تحت شوک الکتریکی با شوکر دامپزشکی (3 ولت) قرار گرفته و به فاصله 5/1 ساعت تا 5/7 ساعت (5 بار) خونگیری شدند (درمان). پارامترهای خون مانند تعداد لکوسیتها(WBC) و شمارش تفریقی، هماتوکریت، فیبرینوژن، پروتئین تام، کورتیزول، گلوکز، کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم ارزیابی شدند. شوک الکتریکی سبب افزایش گلوکز خون تا 25%، کورتیزول خون تا 308%، لکوسیتهاتا 68%، و نوتروفیلهاتا 286% و کاهش کلسیم خون تا 11% گردید. آنالیز واریانس یکطرفه با مقادیر تکراری (Repeated Measure ANOVA) اختلاف معنی داری (p<0/01) را در پارامترهای فوق در قبل و پس از شوک نشان داد. سایر پارامترهای خون تغییر معنی داری نیافتند. حداقل زمان تغییرات پارامترهای خون در 5/1 ساعت پس از شوک برای کورتیزول،3 ساعت برای کلسیم و نوتروفیلهاو 5/4 ساعت برای گلوکز و WBC بوده است. همچنین بین کورتیزول با پارامترهای معنیدار خون در طی شوک الکتریکی رابطه ای مشاهده نگردید. لذا میتوان نتیجه گرفت که شوک الکتریکی کوتاه با افزایش کورتیزول، گلوکز، WBC و کاهش کلسیم به عنوان یک عامل استرس عمل مینماید. تغییرات فوق سریع و حداقل 3 ساعت پس ازشوک میباشد. با توجه به تغییرات فوق بهرهمندی از شوکر دامپزشکی در گاو به عنوان مولد استرس صرفا در موارد ضروری بلامانع میباشد.
    کلیدواژگان: شوک الکتریکی، گلوکز، کورتیزول، لکوسیتها، کلسیم، گاو
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • زنبور عسل
  • بررسی پراکنش آفات و شکارچیان زنبور عسل در استان فارس، بهمن ایلامی
    حبیب الله حمزه زرقانی، غلامحسین طهماسبی، رسول بحرینی، حسن آل منصور، عبدالحمید کریمی صفحه 74
    شناسایی و پراکنش دشمنان طبیعی زنبور عسل (A. mellifera) در 8 شهرستان و سه اقلیم استان فارس شامل مدیترانهای (آباده، سپیدان و شیراز)، نیمه صحرایی گرم (کازرون، فیروزآباد، نورآباد و داراب) و کوهستانی سرد (اقلید) مورد مطالعه قرار گرفت. کمتر از 1 درصد کندوهای استان شامل 585 کندو برای نمونه برداری زنبوران بالغ و 537 کندو برای نمونه برداری حجرات لاروی و نوزادان بطور تصادفی و به تناسب تعداد کل کندوی هر شهرستان انتخاب شدند. برای جداسازی و شناسایی انگلها، 50 عدد زنبور زنده از هر کلنی به طور تصادفی انتخاب و در شیشه حاوی اتانول 75 درصد ریخته و به آزمایشگاه منتقل شد. برای بررسی حجرات لاروی و نوزادان نمونه های 5×5 سانتیمتری از شان با کارد بریده و تا زمان بررسی در فریزر نگهداری شد. به وسیله پرسشنامه، اطلاعاتی درباره زنبورستان و سابقه وجود آفات و شکارچیان جمعآوری گردید. کنه واروآ (Varroa destructor)، زنبورهای خرمایی (.Vespa spp)، زنبورهای ژاکت زرد (.Vespula spp) و مرغهای زنبورخوار (.Merops spp.) در تمام اقلیمها مشاهده شدند. کنه تراشهای (Acarapis woodi) و مگس برولا (.Braula spp) در هیچیک از اقلیمهامشاهده نشد. سوسکهای ملوئیده (.Meloe spp) در اقلیمهای مدیترانهای و کوهستانی سرد مشاهده گردید. پروانه بزرگ مومخوار (Galleria mellonella) نیز تنها در اقلیم نیمهصحرایی گرم و مدیترانهای وجود داشت. در اقلیمهای مدیترانهای و کوهستانی سرد، مارمولک نیز به عنوان شکارچی زنبور عسل گزارش شد. درصد آلودگی کلنی، زنبوران بالغ و حجرات زنبور عسل در فصل زمستان، و درصد آلودگی کلنی و حجرات در فصل بهار به کنه واروآ بین اقلیمهای مختلف معنیدار نبود ولی درصد آلودگی زنبوران بالغ در فصل بهار در مناطق کوهستانی سرد به طور معنی داری بیشتر از سایر مناطق بود.
    کلیدواژگان: زنبور عسل، آفات، شکارچیان، استان فارس
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • ارزش غذایی خرمای نامرغوب در تغذیه بز
    فیروز عسگری، حسین نوروزیان صفحه 84
    خرمای نامرغوب یک منبع خوراکی با ارزشی است، که در مناطق جنوبی کشور(به ویژه دراستان هرمزگان) به مقادیر زیادی بدست می آید و در تغذیه انواع دامها استفاده میگردد. بنابراین شناخت ارزش غذایی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه ازسه منطقه عمده تولید خرما(میناب،رودان و فین) دراستان هرمزگان نمونه برداری شد و ازهرمنطقه تعداد 8 نمونه مورد تجزیه شیمیایی قرارگرفت. میزان ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، الیاف خام، ADF1، ان-اف-ای2، کلسیم، فسفر و انرژی خام خرمای سه منطقه به ترتیب برابر 05/86، 48/3، 84/0، 43/9، 58/26، 05/83، 16/0، 077/0 درصد و 4131 کالری در گرم ماده خشک است. نمونه های یاد شده در قالب یک طرح کاملا تصادفی برروی12 راس بز نر اخته شده نژاد سیاه موئی مورد آزمایش قرار گرفت. میانگین قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف خام، ADF، ان-اف-ای و انرژی خام خرمای سه منطقه برابر 41/62، 04/66، 72/22، 95/28، 03/23، 74/82 درصد و میزان انرژی قابل هضم 4/2 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک اندازهگیری شد. بین ضرائب هضمیماده خشک، ماده آلی، الیاف خام، ان-اف-ای، ADF و انرژی قابل هضم مناطق اختلاف معنی داری مشاهده نگردید (p>%5) همچنین در میزان مصرف اختیاری خرمای سه منطقه مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود نداشت (p>%5).
    کلیدواژگان: خرمای نامرغوب، ارزش غذائی، بز
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ژنتیک دام و طیور
  • تخمین پارامترهای ژنتیکی صفات رشد و پشم در گوسفند کرمانی
    نجمه کارگر، محمد مرادی شهربابک، حسین مروج، محمد رکوعی صفحه 88
    • نجمه کارگر، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان• محمد مرادی شهربابک، استادیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران• حسین مروج، استادیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران• محمد رکوعی، مربی گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابلچکیدهبه منظوربرآورد پارامترهای ژنتیکی صفات رشد، داده های مربوط به وزنهای تولد، سه ماهگی، 6 ماهگی،9 ماهگی و12 ماهگی گوسفندان کرمانی ایستگاه اصلاح نژاد شهربابک مورد استفاده قرار گرفت. این داده ها طی سالهای 1372 الی 1381 جمع آوری شده بود و به ترتیب دارای 2086، 1922، 1583،1142 و 774 رکورد برای صفات مذکور بود. همچنین برای برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات پشم تولیدی طی دو مرحله از تعداد 629 راس گوسفند نمونه برداری شد. صفات شامل طول استاپل، بازده پشم، قطر تار پشم و وزن پشم سالیانه بودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده ازروش حداکثر درستنمایی محدود شده بی نیاز از مشتق گیری (DFREML) و مدل حیوانی تک صفتی و چند صفتی انجام شد. وراثت پذیری به دست آمده از تجزیه تک صفتی وزن های تولد، سه ماهگی، 6 ماهگی،9 ماهگی و12 ماهگی، طول استاپل، بازده پشم، قطر تار پشم و وزن پشم سالیانه به ترتیب 9 06/0±101/0، 9 07/0± 296/0، 087/0± 308/0، 8 07/0± 062/0، 071/0± 260/0، 111/0± 202/0، 434/0 ±201/0، 333/0± 205/0 و10/0± 414/0، وراثت پذیری به دست آمده از تجزیه چند صفتی وزن های تولد، 3 ماهگی، 6 ماهگی،9 ماهگی و12 ماهگی، طول استاپل، بازده پشم، قطر تار پشم و وزن پشم سالیانه به ترتیب 068/0 ± 233/0، 079/0±576/0، 078/0± 498/0، 076/0 ± 299/0، 090/0 ± 367/0، 233/0 ± 639/0، 310/0 ± 867/0، 790/0 ± 930/0 و 110/0 ± 595/0 برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی بین تمامی صفات رشد از87/0 تا 98/0 متغیر بود ولی در مورد صفات پشم همبستگی پایین با دامنه تغییرات از001/0 تا 15/0 حاصل شد.
    کلمات کلیدی: گوسفندکرمانی، وراثت پذیری و همبستگی ژنتیکی، صفات رشد و پشم
    کلیدواژگان: گوسفندکرمانی، وراثت پذیری و همبستگی ژنتیکی، صفات رشد و پشم
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • فرآورده های دامی و صنایع غذایی
  • مطالعه هیستولوژی بافت های غیر مجاز در کالباس های حرارت دیده با استفاده از زنگ آمیزی تری کروم ماسون
    غلامرضا جاهد خانیکی، نوردهر رکنی صفحه 96
    مطالعهای برای ارزیابی روش رنگ آمیزی تری کروم ماسون در شناسایی بافتهای غیر مجاز در فرآورده های گوشتی حرارت دیده انجام گرفت. به همین منظور نمونه های مختلفی از کالباس حرارت دیده در آزمایشگاه تهیه گردید که از نظر فرمولاسیون مشابه کالباسهای رایج در بازار فرآورده های گوشتی ایران باشند. در این نمونه ها از بافتهای غیر مجاز مانند سنگدان مرغ، پستان، ریه، بافتهای نرم سر و بافتهای داخل حفره شکمیاز جمله شکمبه، نگاری و هزارلا با نسبت مشخص 20 درصد از گوشت لخم مصرفی یا 10 درصد حجم کل نمونه به صورت مجزا و یا مخلوط استفاده شد. سپس نمونه برداری و آزمایش بافت شناسی با رنگ آمیزی تری کروم ماسون انجام گرفت. فتو میکرو گرافهای تهیه شده از نمونه ها نشان دادند که علیرغم خرد شدن بافتها و انجام پروسه حرارتی در طول تولید، ساختمان میکروسکپی بافتهای غیر مجاز قابل تشخیص است و رنگ پذیری آنها تغییری پیدا نمیکند و اجزاء ساختمانی هر بافت به خوبی رنگ گرفته است. نتایج مطالعه نشان داد که در این روش رنگ آمیزی به علت تباین رنگی کهایجاد می شود شناسایی رشته های کلاژن و تفکیک آنها از رشته های عضلانی بافتها در فرآورده های گوشتی حرارت دیده آسان است بهطوریکه بافتهای عضلانی رنگ قرمز و رشته کلاژن رنگ سبز به خود میگیرند. این روش بافت شناسی برای تشخیص بافتهای غیر مجاز در نمونه هایی از کالباسهای حرارت دیده که احتمال تقلب میرود قابل توصیه است.
    کلیدواژگان: کالباسهای حرارت دیده، بافتهای غیر مجاز، مطالعه هیستولوژی، تری کروم ماسون
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شیلات
  • مقایسه میزان فلزات سنگین در آب، رسوبات و بافت نرم دوکفه ای آنودونت تالاب انزلی در دو فصل پاییز و بهار 1384 -1383
    آریا اشجع اردلان، ژاله خوش خو، محمد زمانی، سهراب معینی صفحه 103
    تالاب انزلی یکی از بوم سازگانهای مهم آبی ایران است که در جنوب غربی دریای خزر قرار دارد. این تالاب زیستگاه ماهیان و آبزیان با ارزشی است که نقش بسیار مهمی را در چرخه زیستی این تالاب دارند. از آنجائیکه دوکفهای ها شاخصهای زیستی محسوب میگردند، جهت بررسی میزان فلزات سنگین، دوکفهای Anodonta cygnea که یکی از دوکفهای های موجود در تالاب انزلی میباشد مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق از منطقه سلکه تالاب انزلی که دریافت کننده آب حوضه آبریز بخش جنوبی تالاب میباشد در فصل پاییز سال 1383 تعداد 30 نمونه و در فصل بهار سال 1384 تعداد 20 نمونه صدف به طور تصادفی همراه با نمونه آب و رسوب محل زیست این دوکفهای برداشت گردید. صدفها به طور زنده به آزمایشگاه منتقل و بیومتری گردیدند. ابتدا بخشهای نرم صدف، نمونه های آب و رسوب به روش هضم اسیدی جهت انجام مراحل بعدی آزمایشات آماده سازی شدند و سپس با استفاده از دستگاه جذب اتمیبا شعله، میزان غلظت چهار فلز سنگین روی، مس، سرب و کادمیوم در بافت نرم آنودونت (به طور مجزا در جنس نر و ماده)، آب و رسوب در دو فصل پاییز و بهار تعیین و مورد مقایسه قرار گرفتند. برای اندازهگیری عنصر جیوه بعد از آماده سازی نمونه های صدف، آب و رسوب به روش هضم اسیدی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی مجهز به سیستم تولید بخار سرد، میزان فلز جیوه اندازه گیری گردید. نتایج حاصله نشان دادند که در جنس نر صدف آنودونت میزان غلظت فلز سنگین روی در دو فصل پاییز و بهار به ترتیب 40/16 و 50/23 میکروگرم بر گرم وزن تر و پس از آن عنصر مس در دو فصل پاییز و بهار با مقدار 58/0 و 77/0 میکروگرم بر گرم وزن تر بیشترین مقدار را نسبت به دیگر فلزات داشته اند. در جنس ماده نیز میزان غلظت فلز روی در دو فصل پاییز و بهار به ترتیب 90/7 و 37/15 و عنصر مس با غلظت 89/0 و 69/0 میکروگرم بر گرم وزنتر بیشترین مقدار را نسبت به سایر فلزات داشته اند. میزان تجمع سه فلز سرب، کادمیوم و جیوه در جنس نر و ماده بسیار ناچیز بدست آمد و در اکثر موارد از حد تشخیص کمتر بود. میزان غلظت فلزات سنگین در آب نشان داد که عنصر روی در دو فصل پاییز و بهار به ترتیب با میزان 11/0 و 005/0 میلی گرم در لیتر میباشد و غلظت فلزات دیگر در اکثر موارد از حد تشخیص دستگاه کمتر بود. میزان تجمع فلزات سنگین در رسوب نشان داد که فلز روی در دو فصل پاییز و بهار به ترتیب با مقدار 5/82 و 5/87 میکروگرم بر گرم وزن خشک بیشترین مقدار و جیوه با میزان تجمع 05/0 و 04/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک در دو فصل مذکور کمترین مقدار را دارا میباشد. میزان تجمع فلزات مس، سرب و کادمیوم در دو فصل پاییز و بهار به ترتیب 30/56 و 08/15، 80/5 و 21/6، 85/1 و 60/0 میکرو گرم بر گرم وزن خشک بود.
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • علوم پایه
  • اندازه گیری هیدروکسی پرولین تاندون اسب با استفاده از یک روش اسپکتروفونومتری اصلاح شده
    علی رسولی، غلامرضا شمس صفحه 114
    • علی رسولی و • غلامرضا شمس، گروه فارماکولوژی و سمشناسی- دانشکده دامپزشکی, دانشگاه تهران• داود شریفی، گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران چکیدهتعیین مقدار هیدروکسی پرولین به عنوان یک شاخص جهت اندازه گیری میزان کلاژن در بافتهای همبند و در مطالعات متابولیسم کلاژن مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش پس از هیدرولیز نمونه بافت تاندون با اسید هیدروکلریک 6 مولار به مدت 16-14 ساعت در دمای 105 درجهسانتیگراد، هیدروکسی پرولین با معرف کلرآمین T اکسیده شد. بعد با افزودن معرف ارلیخ1 و قراردادن در دمای 60 درجهسانتیگراد، محصول رنگی بدست آمد. جهت حذف مواد رنگی مزاحم، محصول رنگی در محیط قلیایی توسط تولوئن استخراج شد و در مرحله بعد ماده رنگی وارد فاز اسیدی گردید. میزان جذب محصول رنگی در فاز اسیدی در طول موج 543 نانومتر قرائت شد و مقدار هیدروکسی پرولین نمونه بر اساس منحنی کالیبراسیون2 محلولهای استاندارد که همه مراحل فوق را گذرانده بودند، محاسبه گردید. منحنی کالیبراسیون در دامنه غلظت g/mlو160-10 خطی بود R2=0/997. دقت روش با شاخص تغییرات3 (CV%3و) بین روزها و درون روزها کمتر از 7% بهدست آمد. با آزمایش شش نمونه تاندون اسب، میزان هیدروکسی پرولین آنها برحسب ماده خشک تاندون mg/gو121- 95 (0/9± 5/109) بهدست آمد. این روش آسان، اختصاصی و تکرار پذیر برای تعیین مقدار هیدروکسی پرولین تاندون و بافتهای کلاژنی دیگر مانند پوست قابل استفاده است.
    کلمات کلیدی: هیدروکسی پرولین، کلاژن، تاندون، اسب
    کلیدواژگان: هیدروکسی پرولین، کلاژن، تاندون، اسب
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شیلات
  • بررسی میزان برخی پارامترهای بیوشیمیایی همولنف میگوی پرورشی سفید هندی
    غلامحسین خواجه، سهراب اکبری، هادی سلیمی فرد صفحه 120
    به منظور بررسی و مطالعه برخی ترکیبات بیوشیمیایی همولنف میگوی سفید هندی (Fenneropenaeus indicus) از سیصد قطعه میگوی بالغ (4 ماهه) به ظاهر سالم با وزن متوسط 12 گرم و اندازه 10 سانتیمتر پرورش یافته در استخرهای پرورش میگو در منطقه حله واقع در استان بوشهر نمونه گیری به عمل آمد. نمونه همولنف از سینوس شکمی با استفاده از سرنگ انسولین و سرسوزن شماره 26 اخذ و پس از سانتریفوژ و جداسازی سلولهای همولنف، میزان گلوکز اوره، اسیداوریک، کلسترول، تری گلیسرید، کراتینین، ازت اوره همولنف، کلسیم و فسفر همولنف به روش های متداول بیوشیمیایی به وسیله دستگاه خودکار بیوشیمیآنالیزر الان (Elan) اندازهگیری شد و داده ها پس از آنالیز آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه میانگین مقادیر گلوکز (3/11±0/35 میلی گرم در دسی لیتر)، اوره (6/7 ± 6/36 میلی گرم در دسی لیتر)، ازت اوره همولنف (6/3 ± 1/17 میلی گرم در دسی لیتر)، اسیداوریک (0/2 ± 9/4 میلی گرم در دسی لیتر)، کراتینین (26/0 ± 46/0 میلیگرم در دسیلیتر)، و کلسیم (7/1 ± 9/40 میلیگرم در دسیلیتر) و فسفر (9/1 ± 4/4 میلیگرم در دسیلیتر)، کلسترول (1/75/19 میلیگرم در دسی لیتر) و تری گلیسرید (3/3±1/16 میلیگرم در دسیلیتر) بهدست آمد. آنالیز آماری نشان داد که بین گلوکز همولنف با کلسیم، فسفر، اسیداوریک، کراتینین، کلسترول و اوره و همچنین بین کلسیم با کلسترول و اسیداوریک و بین کلسترول با اسیداوریک همبستگی معنی داری وجود دارد (05/0>p).
    کلیدواژگان: میگوی سفید هندی، همولنف، الکترولیت، غیرالکترولیت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بیماری های دام و طیور
  • جداسازی، شناسایی و تعیین حساسیت آنتی بیوتیک Haemphilus paragalliuarum جدا شده از گله های تخمگذار تجاری مبتلا به کوریزای عفونی
    منصور بنانی، سیدعلی پوربخش، پژواک خاکی، حسین گودرزی، غلامرضا مؤذنی جولا، ناصر قدسیان صفحه 128
    طی سالهای 1379 تا 1381 از ماکیان تجاری مشکوک به کوریزای عفونی و ارسالی به موسسه رازی به منظور جداسازی باکتری H. paragallinarum طبق روش استاندارد, کشت باکتریایی به عمل آمد. نمونه های مورد بررسی از 14 گله جوجه گوشتی، 8 گله مرغ مادر و 7 گله مرغ تخمگذار تجاری بودند..باکتری H. paragallinarum از 4 گله تخمگذار جدا گردید. شناسایی باکتری ها با کمک خصوصیات بیوشیمیایی و ایجاد بیماری کوریزای عفونی در جوجه های عاری از پاتوژنهای اختصاصی(SPF) صورت گرفت. ذخیره باکتری ها با تکثیر آنهادر زرده تخم مرغهای SPF جنین دار و نگهداری زرده هادر دمای 70- درجه سانتی گراد انجام شد. در آزمایش تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی به روش انتشار از دیسک، تمامی باکتری های جدا شده نسبت به سیپروفلوکساسین، لینکواسپکتین، سفالکسین، سفتر یاکسون، فورازولیدون، کلرامفنیکل، اکسی تتراسیکلین، تتراسیکلین و سولفامید + تری متوپریم کاملاحساس بودند. سه باکتری جدا شده از 4 مورد در مقابل استرپتومایسین و انروفلوکساسین، دو باکتری جدا شده در برابر آمپی سیلین، تیامولین و فلومکوئین و یک باکتری جدا شده نسبت به جنتامایسین و آموکسی سیلین حساسیت کامل را نشان دادند. تمامیباکتری های جدا شده نسبت به پنی سیلین، نووبیوسین، تایلوزین، باسیتراسین و لینکومایسین کاملا مقاوم بودند. بهنظر میرسد که مطالعه وسیعتر و عمیقتر سویه های بومی H. paragallinarum به منظور مقابله اصولی با بیماری کوریزای عفونی ضروری است.
    کلیدواژگان: جداسازی باکتری، حساسیت آنتی بیوتیکی، Haemophilus Paragallinarum، کوریزای عفونی، ماکیان تخمگذار
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شیلات
  • تاثیر بتالین و متیونین در جیره بر تحریک غذاگیری میگوی سفید هندی
    حکیمه فکراندیش، عبدالمحمد عادبیان کناری، عباس متین فر، نوذر منفرد، عباسعلی دهقانی صفحه 136

    این پروژه پائیز 1382 در ایستگاه تحقیقات بندرگاه وابسته به پژوهشکده میگوی بوشهر، به منظور بررسی تاثیر مواد جاذب (بتائین و متیونین) بر تحریک غذاگیری میگوی سفید هندی(Fenneropenaeus indicus) با ساخت هفت نوع جیره شامل جیره شاهد (بدون بتائین و متیونین)، جیره های حاوی 5/0 و 5/1 درصد بتائین، 5/0 و 5/1 درصد متیونین، 5/0 و 5/1 درصد مخلوط بتائین و متیونین، با سه تکرارانجام گردید. آزمایش تحریک غذاگیری در آکواریومهای شیشه ای به ابعاد 50×40×100 سانتیمتر انجام گردید. میگوها در آکواریوم رها شده و پلتهای غذایی نیز در طرف دیگر آکواریوم ریخته شد. تعداد پلت باقیمانده پس از مدت زمانهای 30 دقیقه و 2 ساعت شمارش گردید. پس از 2 ساعت باقیمانده پلتها سیفون شده، خشک و سپس توزین شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با SPSS و با آنالیز واریانس یک طرفه (One-way ANOVA) انجام شد و مقایسه بین میانگینها با آزمون توکی (Tukey) انجام گردید. نتایج نشان داد که درصد مصرف مقدار و تعداد پلتهای غذایی در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری با هم نداشت (05/0<p). ولی جیره حاوی 5/1 درصد مخلوط بتائین و متیونین بالاترین درصد مصرف مقدار و تعداد پلت غذایی را داشت که بیانگر مطبوعیت و جذابیت بالای این جیره بود.

    کلیدواژگان: میگوی سفید هندی، Fenneropenaeus indicus مواد جاذب، بتائین، متیونین، Tukey
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بیماری های دام و طیور
  • بررسی هیستوپاتولوژیک کلیه های حذفی گوسفند در کشتارگاه بروجن
    ایرج کریمی غلامعلی کجوری، محمد علی رافعی صفحه 142
    به منظور تعیین شیوع و نوع ضایعات کلیوی گوسفند یک بررسی در طی فصول زمستان 1381 و بهار 1382 انجام شد. از 2000 عدد کلیه بررسی شده 60 عدد (3/ درصد) به علت وجود موارد غیر طبیعی ظاهری حذف شدند. معمولترین علت حذف نفریت بینابینی (60% کل کلیه های حذفی) بود. سایر ضایعات شامل پیگمنتاسیون (55/%)، کیست ادراری (25/%)، کیست هیداتید (2/%)، آمیلوئیدوز (1/%) و خونریزی (1/%) بود. میزان کلیه های حذفی در گوسفندان زیر یکسال، بالای یکسال، جنس ماده و جنس نر بهترتیب89/1، 74/5، 68/4 و 38/2 درصد بود.با استفاده از آزمون مربع کای تفاوت در شیوع ضایعات درهر دو گروه سنی و جنسی گوسفندان معنادار بود (p<0/05).
    کلیدواژگان: ضایعات کلیه، گوسفند، کشتار گاه، هیستوپاتولوژی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شیلات
  • مطالعه جداسازی و کشت گونه های بومی فیتوپلانگتونی از دهانه رودخانه اروند و بهشیر
    سیده زهرا معصومی زاده، وحید یاوری، پرینا کوچنین، احمد سواری صفحه 147
    بسیاری از گونه های فیتوپلانکتونی در صنایع مختلف، اهمیت و کاربرد فراوان دارند. تهیه مواد مغذی جهت کشت آنها از یک طرف و واردات گونه های میکروجلبکی از طرف دیگر همراه با صرف هزینه زیاد میباشد. علاوه بر این، گونه های وارداتی به دلیل عدم سازگاری با شرایط محیطی منطقه، دارای کارایی بالا نمیباشند. لذا جداسازی گونه های بومیجهت افزایش راندمان رشد از اهمیت ویژهای برخوردار است. نمونه برداری این تحقیق، از دهانه اروند و دهانه بهمنشیر انجام شد. جداسازی نمونه های فیتوپلانکتونی با استفاده از روش های رقیق سازی، پلیت آگار، سانتریفوژ- نورگرایی همچنین با استفاده از تغییر فاکتورهای فیزیکی مانند نور و شوری انجام شد. با توجه به روش های مختلف جداسازی نتیجه می شود که در نور کم دیاتومه ها غالب میشوند و با افزایش نور امکان جداسازی گونه های بیشتری موجود میباشد. به طور کلی محیط کشت TMRL یک محیط کشت عمومی برای جداسازی انواع فیتوپلانکتونها است. همچنین میتوان از محیط کشت Guillard جهت جداسازی دیاتومه ها استفاده نمود و در محیط کشت Conway امکان رشد میکرو جلبکهای سبز بیشتر است. در این تحقیق 15 گونه فیتوپلانکتونی جداسازی شد.
    کلیدواژگان: جداسازی، نور، شوری، محیط کشت، فیتوپلانکتون، اروند رود، بهمنشیر
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • متفرقه
  • بررسی تنوع کرم های پرتار جنگل های حرای لافت و خمیر
    سیده فاطمه اکسیری. حسین عمادی، سیدمحمدباقر نبوی، غلامحسین وثوقی صفحه 155
    یکی از مهمترین پدیده های اکولوژیکی دریا، مطالعه گروه های جانوری موجود در رسوبات یا کفزیان است، ماکروبنتوزها،گروه عمدهای از جانوران موجود در بستر را تشکیل میدهند که نسبت به سایر گروه های کفزی (مایوفونا و میکروفونا) از توده زنده بیشتری برخوردار هستند. برای بررسی تنوع کرمهای پرتار جنگلهای حرا، واقع در خور خوران در طول یک سال از آذر 1380 تا آبان 1381 از این منطقه نمونه برداری گردید. به این منظور دو ترانسکت و در هر یک سه ایستگاه در نظر گرفته شد و در مجموع از 6 ایستگاه نمونه برداری گردید. علاوه بر نمونه برداری از بستر به کمک گراب، فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی هم مانند اسیدیته، دما، شوری و اکسیژن نیز مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت 32 خانواده و 43 جنس از کرمهای پرتار شناسایی گردید. به منظور بررسی وضعیت تنوع پرتاران شاخصهای غنای طبیعی (Richness)،تراز محیطی یا همسانی توزیع (Evenness) و تنوع گونهای (Diversity) در هر ایستگاه محاسبه گردید. با توجه به اعداد شاخص شانون () و ترازی محیطی (E) ایستگاه A3 دارای کمترین ترازی محیطی و بیشترین تعداد پرتاران و ایستگاه A1 باتوجه به شاخص شانون دارای بار آلودگی متوسطی بود.
    کلیدواژگان: کرمهای پرتار، شاخص غنای طبیعی، تراز محیطی، تنوع گونهای، شاخص شانون، گراب ون وین، ماکروبنتوز، جنگلهای مانگرو
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • بررسی تاثیر مکمل های ویتامینی بر عملکرد مرغان تخمگذار
    مجید افشار، محمود شیوازاد، سید رضامیرانی آشتیانی، جواد توکلیان صفحه 162
    ویتامین ها در اعمال متابولیکی بدن طیور نقش بارزی را ایفا مینمایند. به منظور بررسی تاثیر مکملهای ویتامینی با سطوح مختلف ویتامین بر عملکرد مرغان تخمگذار تجارتی، جیره هائی با انرژی و پروتئین یکسان ولی متفاوت از نظر مکملهای ویتامینی تنظیم و در آزمایشی با طرح آماری بلوک کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار (بلوک) و 8 قطعه مرغ تخمگذار در هر تکرار از نژاد لگهورن سفید، آمیخته تجارتی «های لاین» به مدت 13 هفته تغذیه شدند. میانگین های صفات مورد بررسی با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مقایسه گردید. مکمل های ویتامینی مورد پژوهش عبارت بودند از: (1994) NRCو 5/1 برابر مقادیر پیشنهادی NRC2 برابر مقادیر پیشنهادی NRC پیشنهاد شرکت پشتیبانی امور دام کشور، پیشنهاد مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، پیشنهاد راهنمای پرورشی «های لاین» و دو مکمل دیگر که توسط دو کارخانه مکمل سازی داخل کشور مطابق با پیشنهاد شرکت پشتیبانی امور دام کشور ساخته شده بود. نتایج این پژوهش نشان داد که خوراک مصرفی روزانه، درصد تولید تخم مرغ، تولید تخم مرغ روزانه، وزن مخصوص تخم مرغ، کیفیت داخلی تخم مرغ، وزن و درصد پوسته در بین تیمارها تفاوت معنی داری نداشتند (05/0
    کلیدواژگان: مکملهای ویتامینی، مرغان تخمگذار، عملکرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شیلات
  • تاثیر گلوکوسینولات موجود در جیره های حاوی کنجاله کانولا بر سرم خونی ماهی غزل آلای رنگین کمان
    امید صفری، فتح الله بدالجی، عبدالمجید حاجی مرادلو صفحه 168
    منابع پروتئین گیاهی نقش مهمی را در کاهش هزینه جیره های غذایی بر عهده دارند. علاوه بر این، استفاده از این منابع در جیره غذایی ماهی اثرات متابولیکی مختلفی دارد. در این تحقیق از کنجاله کانولا(حاوی 5/12 میکرومول گلوکوسینولات بر گرم ماده خشک) در 5 سطح جایگزینی40،30،20،10و50 درصد به جای آرد ماهی همراه با جیره شاهد در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده شد. کلیه جیره ها محتوی انرژی و پروتئین یکسانی داشتند. تعداد 216 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان با وزن متوسط 15±100 گرم انتخاب و در 18 وان(هر وان 12 قطعه) جای گرفتند و پس از2 هفته سازگاری، به مدت 56 روز با 6 جیره آزمایشی تغذیه شدند. در روز 56 آزمایش، از هر تیمار بطور تصادفی 6 ماهی انتخاب، بیهوش و سپس از آنهاخونگیری شد. غلظت هورمون محرک تیروئید (TSH)، تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) سرم خون ماهیان اندازه گیری شد. برای تجزیه اطلاعات از نرم افزار SAS استفاده شد. مقایسه میانگینها از طریق آزمون چند دامنه دانکن (05/0
    کلیدواژگان: قزل آلا، کنجاله کانولا، گلوکوسینولات، هورمون محرک تیروئید، تیروکسین و تری یدوتیرونین
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی مقایسه ای ریخت سنجی و ریخت شمارشی ماهی سیم دریای خزر و تالاب انزلی
    حسین خاراءامین کیهانی، غلامحسین وثوقی، محمد پورکاظمی، سهراب رضوانی، شعبانعلی نظامی، محمود رامین، علی نقی سرپناه، احمد قناعت پرست صفحه 177
    در طول سال 1381 خصوصیات ریخت سنجی، ریخت شمارشی و نسبت ویژگی های ریختسنجی ماهی سیم (Abramis brama orientalis) دریای خزر (90 قطعه) و تالاب انزلی (120 قطعه) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. بر طبق نتایج بدست آمده میانگین ضریب تغییرات فاکتورهای فوق در ماهی سیم دریای خزر به ترتیب36/22، 24/3 و 56/7 درصد و در ماهی سیم تالاب انزلی 76/22، 63/4 و 56/21 درصد بود. ضمن اینکه از 40 فاکتور ریخت سنجی، 16 فاکتور ریخت شمارشی و 37 فاکتور نسبت ویژگی های ریخت سنجی به ترتیب در 33، 3 و 27 فاکتور اختلاف معنی دار آماری (آزمون واریانس یکطرفه) مشاهده شد. بر طبق آزمون تجزیه به عاملها، ماهی سیم این دو منطقه در 6 مؤلفه اول ریخت سنجی (طول کل، طول چنگالی، طول استاندارد، طول سر، ارتفاع سر و طول پوزه) انتخاب شده در مجموع 02/80 درصد تغییرات (میزان آماره KMO برابر 94/0)، در 4 مؤلفه اول ریخت شمارشی (تعداد فلس روی خط جانبی، تعداد فلس پایین خط جانبی، تعداد فلس بالای خط جانبی، تعداد شعاع نرم باله پشتی) 45/45 درصد تغییرات (میزان آماره KMO برای 47/0) و در 7 مؤلفه اول نسبت ویژگی های ریخت سنجی(نسبت طول سر به طول استاندارد، ارتفاع سر به طول سر، طول پوزه به طول سر، عرض دهان به طول سر، طول دهان به طول سر، طول گلو به طول سر و قطر چشم به طول سر) با 73 درصد تغییرات باعث جدایی دو جمعیت از یکدیگر میگردند. همچنین بر اساس آزمون تجزیه تابع تشخیص بر طبق دو مؤلفه اول و دوم فاکتورهای ریخت سنجی (طول کل و طول چنگالی)، ریخت شمارشی (تعداد فلس روی خط جانبی و تعداد فلس پایین خط جانبی) و نسبت ویژگی های ریخت سنجی (نسبت طول سر به طول استاندارد و ارتفاع سر به طول سر) ماهیان سیم این دو منطقه بهطور کامل از هم جدا میشوند (میزان رابطه کانونی به ترتیب برابر 88/0، 30/0 و 86/0). در پایان با توجه به نتایج بدست آمده میتوان گفت که ماهیان سیم دریای خزر و تالاب انزلی در فاکتورهای ریخت سنجی با هم اختلاف قابل توجهی دارند، در حالیکه این اختلاف در فاکتورهای ریخت شمارشی بسیار ناچیز است. دلیل این اختلافها میتواند ناشی از شرایط متفاوت زیستگاه و اثر آن بر فاکتورهای ریخت سنجی باشد که بر روی فاکتورهای ریخت شمارشی تاثیر نمیگذارد زیرا این فاکتورها تابع تغییرات ژنتیکی است.
    کلیدواژگان: ماهی سیم، دریای خزر، تالاب انزلی، ریخت سنجی و ریخت شمارشی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ژنتیک دام و طیور
  • توارث سیتوپلاسمی صفات تولیدی گوسفند نژاد بلوچی
    عبدالرضا صالحی، شهاب الدین قزوینی، رسول واعظ ترشیزی صفحه 188
    توارث سیتوپلاسمی بر صفات تولیدی گوسفند نژاد بلوچی مورد بررسی قرار گرفت. داده های این تحقیق مربوط به گله دو ایستگاه تحقیقاتی اصلاح نژاد عباس آباد مشهد واقع در شمال شرق ایران و شامل 13625 راس دام میباشد. صفات مورد مطالعه عبارت از وزن تولد، وزن شیرگیری، وزن شش ماهگی، وزن 12 ماهگی و وزن پشم ناشور 18 ماهگی بودند. با دنبال کردن لاینهای سیتوپلاسمی از نتاج به والد ماده مبنا، منابع اولیه سیتوپلاسمی مشخص شد. پارامترهای ژنتیکی با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده بدون نیاز به مشتقگیری(DFREML) و بر اساس مدلهای حیوانی تک متغیره برآورد گردید. برای کلیه صفات آثار سیتوپلاسمی سهم ناچیزی در واریانس صفات تولیدی داشت. اثر سیتوپلاسمی در کل واریانس فنوتیپی برای وزن بدن (BW)و4 درصد و برای وزن پشم شسته نشده (GFW)و2 درصد برآورد گردید. به نظر میرسد که اثر مذکور در ارزیابی ژنتیکی صفات مورد مطالعه کم اهمیت خواهد بود. برای صفت وزن پشم ناشور سهم اثر ژنتیکی مادری بسیار کم بود.
    کلیدواژگان: آثار سیتوپلاسمی، گوسفند بلوچی، والد ماده مبنا، آثار مادری، مدل حیوان، REML، mtDNA
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بیماری های دام و طیور
  • نخستین گزارش سارکوئید اسمی در اسبچه خزر
    عباس ابوسانی، محسن ملکی، محمود ادیب نیشابوری صفحه 196
    سارکوئید به عنوان شایعترین تومور پوستی در هر دو جنس، نژادهای مختلف تک سمیان(اسب،الاغ و قاطر) و کلیه رنگهای آنها رخ میدهد. رایجترین مکانهای بروز این تومور نواحی با پوست نازک و کم موی سطح بدن است. اشکال مختلف آن شامل نوع پنهان، زگیلی، فیبروبلاستیک و مخلوط میباشد. روش های درمانی آن متنوع بوده و مشکل عمده این روش ها عود مجدد بعد از درمان است. تا کنون سارکوئید در اسب به کرات گزارش شده، لیکن مقاله اخیر نخستین گزارش سارکوئید در اسبچه خزر است.در یک نریان 5 ساله اسبچه خزر در مجموعه سوارکاری رخش مجتمع آموزش جهاد کشاورزی خراسان یک توده زگیلی شکل در سطح داخلی اندام حرکتی قدامی و چندین توده توموری دیگر نیز در اطراف غلاف قضیب مشاهده گردید. با توجه به مشخصات و خصوصیات ضایعه، سارکوئید زگیلی(وروکوز)تشخیص داده شد.جهت تایید تشخیص، نمونه برداری از ضایعات انجام شد و بررسی هیستوپاتولوژیکی آن نیز تومور سارکوئید را تایید کرد.
    کلیدواژگان: گزارش، سارکوئید، اسبچه خزر، هیستوپاتولوژیک
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی