فصلنامه پژوهش و حوزه
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 29، بهار 1386)

بعد از سال 1970 میلادی یکی از مولفه های مهم در دنیای علم مقوله توسعه پژوهشی و فرایند پژوهش های پیشرو در بین ملل است و یکی از شاخص های عمده در رتبه بندی کشورها مقوله محصولات علمی و جایگاه آنها بین سایر کشورها از جهت تولید علم و جنبش نظریه پردازی است. همچنین همایش های بین المللی در بخش ویژه خود جایگاه وزینی برای پیشروان عرصه های دانش باز نموده اند. یکی از عمده ترین تمهیدات اساسی و مقومات این رقابت بین المللی مقوله نظام های پژوهشی همسو با تحولات و ساختارمند می باشد که در این مقاله سعی شده است تا به این...

در این مقاله عناصر و مولفه های یک نظام تحقیقاتی با استفاده از رویکرد سیستمی بررسی می شود. رویکرد سیستمی که در تجزیه و تحلیل سیستم ها کاربرد دارد دارای چهار عنصر اصلی است. همچنینی عملکرد هر سیستمی تحت تاثیر عوامل غیر قابل کنترلی است که به آن عوامل محیطی می گویند. نگارنده ضمن تشریح رویکرد سیستمی و بیان ارزش و اهمیت آن مولفه های یک نظام پژوهشی را در قالب ورودی های سیستم فرایندهای سیستم خروجی های سیستم مکانیزم بازخورد و عوامل محیطی سیستم تشریح و تبیین کرده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که عوامل...

نظام پژوهشی چونان یک سازمان خصوصیات تمام عیار یک نظم اجتماعی را واجد است. نظم های ساخته بشر به راحتی و به مدد به کارگیری دستگاه های ساده کننده قابل درک نیستند. اصل ضرورت تنوع مقتضی به کارگیری چارچوب هایی است که لااقل به اندازه واقعیت توصیف شده پیچیده باشند. با توحه به این مهم نوشتار حاضر نظام پژوهشی را از منظر علل اربعه ارسطو و نگاه منشوری مورگان برمی رسد. هدف اصلی از کنار هم قرار دادن این دومنظر جمع بین اتقان و سادگی نگاه اول با تکثر و تنوع مستتر در نگاه دوم است.

مقاله حاضر سعی در شناسایی ابعاد مولفه ها و شاخص های مورد نیاز جهت طراحی یک الگوی معتبر علمی برای ارزیابی امور پژوهش های فرهنگی دینی دارد تا از این طریق بتواند ابزاری مناسب جهت تعیین میزان اثربخشی و کارایی برنامه های پژوهش در اختیار مدیران قرار دهد و آنان را در امر هدایت امرو پژوهش یاری نماید.

در این مقاله نخست لزوم فعالیت های گروهی در پژوهش های دینی مطرح شده است. سپس موانع شکل گیری کارهای گروهی فرد گرایی عدم آموزش نبود هنجارهای فعالیت اشتراکی و نیز فقدان ساختارهای ارتباط دهنده بررسی می شود.

ارزیابی یافتن ارزش ها است و ضرورت آن را به هیچ روی نمی توان انکار کرد. در ارزیابی معنا و مراد هر چیزی که می خواهد ارزیابی شود و از آن جمله علم و دین می بایست روشن باشد. ارزیابی بدون سبک و از آن جمله علم و دین می بایست روشن باشد. ارزیابی بدون سبک و روزش خاص نمی تواند انجام پذیرد از این رو روش و شیوه آن می تواند با در نظر گرفتن اهداف یا موضوعات و یا مسائل و شکل و صورت علمی و یا علت غایی آن متفاوت باشد. بدیهی است که کارهای عقلایی که مورد امضای شارع نیز باشد نتایج و پیامدهای قابل ارزش مانند بهره وری و پیشرفت و کلان نگری...

انفجار اطلاعات در عصر حاضر باعث تولید حجم فراوانی از اطلاعات در زمینه های مختلف گردیده است. در زمینه علوم و معارف اسلامی نیز به علت سابقه هزار و چهارصد ساله این علوم و تلاش های طالقت فرسای تعداد فراوانی از علمای اسلامی جهت تولید و اشاعه علوم و معارف اسلامی حجم زیادی از اطلاعات در مدارس دینی مراکز آموزشی و پژوهشی مختلف وجود داشته و هر روز بر حجم آنها افزوده می شود. از طرف دیگر درخواست ها و سوالات فراوانی از طرف کاربران مختلف در زمینه های گوناگون وجود دارد که خواهان دریافت پاسخ اند. به کارگیری فناوری اطلاعات در امور...

دین پژوهی عبارت است از رشته های مختلفی که با روش های گوناگون به تحقیق و بررسی ابعاد مختلف دین می پردازد. پاره ای از این دانش ها عبارتنداز: فلسفه اسلامی- فلسفه دین- کلام اسلامی- دین پژوهی تطبیقی- مردم شناسی دین- روان شناسی دین- جامعه شناسی دین- ادبیات و هنر دینی. روش شناس نیز به معنای ابزار توصیف و داوری و فهم است. رویرکردهای دین پژوهشی نیز به سه دسته رویکرد درون متنی برون متنی و جمع درون و برون متنی تقسیم می شوند. این نوشتار به دیدگاه های روش شناختی اهل حدیث ظاهر گرایان-اخباریین- روش فلسفه...

مقاله حاضر دو بخش مجزا دارد بخش نخست به معرفی قالب های نوشتاری برای عرضه یافته های علمی می پردازد. این قالب ها عبارتند از: کتاب- مقاله-یادداشت (رساله/وبلاگ). در همین بخش تفاوت میان این قالب ها به اجمال بررسی و یادآوری می شود. خصوصیات مقالات تحقیقی و ازکان مقاله از دیگر موضوعات بخش نخست نوشتار حاضر است. در پایان نیز درباره علل اطناب در برخی مقالات سخن می رود. خالی بودن جای یادداشت نویسی و فقدان قالبی مناسب برای ارائه این نوع از نوشته ها موجب قناعت کردن نویسندگان به دو قالب کتاب و مقاله شده است. برای رفع این...