مجله کشاورزی دانشگاه تهران
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 4، فروردین 1381)

به منظور ارزیابی وضعیت صنعت آرد و کیفیت آردهای گندم در کشور ده کارخانه آرد در تهران و حومه انتخاب و از هر کدام دو نمونه آرد سبوس گرفته و نول تهیه شد و شش ویژگی رطوبت خاکستر حداکثر ویسکوزیته اندازه ی ذرات عدد فالینگ و عدد مالتوز اندازه گیری و مقدار نشاسته ی آسیب دیده هر یک از نمونه ها با استفاده از عدد مالتوز تعیین و گزارش شد. نتایج آنالیز واریانس ویژگی های رطوبت عدد فالینگ و عدد مالتوز آرد تهیه شده از کارخانه های مختلف در سطح پنج درصد اختلاف معنی دار نشان داد. آنالیز واریانس ویژگی های خاکستر و اندازه ی ذرات حاصل از الک 180 و 125 و زیر الک 106 میکرومتر برای دو نوع آرد مورد بررسی در سطح پنج درصد معنی دار بود. آنالیز واریانس ویژگی اندازه ی ذرات حاصل از الک 475 و 106 میکرومتر برای نوع آرد و کارخانه اختلاف معنی دار نداشت ولی ویژگی حداکثر ویسکوزیته برای نوع آرد و کارخانه اختلاف معنی دار نشان داد. همچنین به منظور بررسی تاثیر ویژگی ها بر یکدیگر آنالیز رگرسیون گام به گام انجام شد که در آن عدد فالینگ عدد مالتوز و حداکثر ویسکوزیته به عنوان ویژگی های وابسته و رطوبت خاکستر و اندازه ی ذرات به عنوان ویژگی های مستقل در نظر گرفته شد. میزان همبستگی بین ویژگی ها تعیین شد و نتایج حاصل نشان داد که از 20 نمونه آرد به جز چهار مورد میزان آسیب دیدگی در محدوده مجاز (18-3 درصد) قرار داشت. همچنین میزان آسیب دیدگی آردهای نول و سبوس گرفته متفاوت بود.

عصاره و پودر مغز دانه چریش همراه با حلال های متانول 85 درصد و اتانول 95 درصد علیه کندی تارتن دو نقطه ای (Tetranycus urticae) (Acari: Tetranychidae) در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای (25+50C, 40+10%RH) مود ارزیابی قرار گرفتند. درصد تلفات هر یک از حلال ها در غلظت های مختلف (03/0-06/0-09/0-12/0-15/0-2/0-3/0 و 5/0 درصد) با سه روش (برج سمپاش فرو بردن برگ درون هر یک از محلول های تیمار و محلول پاشی مستقیم روی برگ های آلوده لوبیا به کنه ی تارتن) در نوبت های 24 و 48 ساعت بعد از درمان تعیین گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. درصد تلفات کنه از طریق روش ابوت (Abbott) و تجزیه واریانس مرکب داده ها مشخص شد بر هم کنش سه عامل غلظت روش آزمایش و زمان نسبت به یکدیگر علیه آفت بررسی شد. بر هم کنش غلظت های متانول و اتانول در ترکیب با چریش اختلاف آماری معنی دااری را در سطح پنج درصد نشان نداد. غلظت های بالاتر موجب مرگ و میر بیشتر در کنه ها گردید از میان سه روش آزمایش تیمار برج سمپاش تاثیر بیشتری روی جمعیت که داشت. تاثیر زمان نمونه برداری در 48 ساعت بعد از درمان روی تلفات کنه بیشتر از نوبت 24 ساعت بود. سمیت حلال ها در غلظت های بالاتر تاثیر سو در محلول پاشی مستقیم روی گیاه لوبیا داشت و باعث پژمردگی و خشک شدن برگ ها شد ولی با روییدن برگ های تازه لوبیا پس از یک هفته معلوم گردید سمیت حلال ها باعث مرگ گیاه نمی شود.

میزان فعالیت آلفا آمیلازی آرد گندم از ویژگی های مهم آرد در تعیین کیفیت نان است. در این تحقیق از شش کارخانه در شش استان متفاوت از نظر شرایط آب و هوایی آرد ستاره تهیه گردید و پنج ویژگی اسیدیته – رطوبت – خاکستر – گلوتن مربوط و فعالیت آلفا آمیلازی مورد ارزیابی قرار گرفت و مشاهده شد که فعالیت آمیلازی آردها بسیار کم است. با اضافه نمودن مقادیر مناسبی از آرد مالت جو دیاستاتیک به آردها عدد فالینگ آنها به حد مناسب رسانده شد. سپس از آردهای اولیه و آردهایی که آرد مالت جو به آنها اضافه شده بود تحت شرایط یکسان نان باگت تهیه گردید. ارزشیابی ارگانولپتیک و بیاتی نان در روزهای دوم و سوم توسط افراد متخصص و آزمون حجم مخصوص با دستگاه حجم سنج ارزیابی تراکم پذیری سفتی و برگشت پذیری نان طی سه روز پس از پخت با دستگاه ویسکو الاستوگراف صورت گرفت و مشاهده گردید که باگت های تولیدی در کلیه آزمون های انجام شده دارای اختلاف معنی داری هستند و از آردهایی که دارای فعالیت آلفا آمیلازی مناسبی هستند می توان باگت با کیفیت به مراتب بهتری تولید کرد.

با توجه به این که دستگاه آبیاری آبفشان دوار تا حدودی در داخل کشور ساخته می شود لزوم تحقیق در مورد سازگاری این سیستم با شرایط اقلیمی ایران و بهینه نمودن کارایی سیستم امری اجتناب ناپذیر می باشد. در این تحقیق چهار دستگاه آبیاری آبفشان دوار در کشت و صنعت جوین با توجه به نوع گیاه تحت آبیاری طول لاترال اختلاف ارتفاع ردیف های شعاعی و مدیریت مزرعه انتخاب گردید. برای ارزیابی ابتدا خصوصیات خاک گیاه آب و هووای منطقه و مشکلات بهره برداری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. از مشکلات بهره برداری موجود می توان انتخاب نامناسب ارتفاع نازل ها با توجه به نوع گیاه عدم توقف دستگاه در مواقع اضطراری تغییرات دبی و فشار در سیستم فرو رفتن دستگاه در گل وجود پستی و بلندی و شیب غیر یکنواخت در مزرعه را نام برد. برای اندازه گیری شاخص های ارزیابی در دو ردیف شعاعی ظروف نمونه برداری به فواصل پنج متی قرار داده شدندو سپس کلیه عوامل لازم جهت ارزیابی تعیین گردیدند. مقادیر یکنواختی توزیع (DU) برای دستگاه های انتخابی 1 و 4 و 5 و 13 به ترتیب 1/79 – 4/80 – 1/79 و 4/78 درصد حاصل شد که متوسط آن برابر 2/79 درصد می باشد. مقادیر ضریب یکنواختی (Cuh) برای همان دستگاه ها به ترتیب 7/82 – 4/83 و 1/81 درصد برآورد شد که متوسط آن 9/82 درصد می باشد. مقادیر بازده پتانسیل ربع پایین (PELQ) برای دستگاه های مذکور به ترتیب 5/71 – 2/73 – 8/66 و 3/71 درصد حاصل شد که متوسط آن 7/70 درصد می باشد. تلفات تبخیر و باد بردگی نیز به ترتیب 6/9 – 7/9 – 8/14 و 5/9 درصد حاصل شد که متوسط آن 7/10 درصد بود. تجزیه وتحلیل عوامل ارزیابی نشان داد که این دستگاه ها از کارایی چندان خوبی برخوردار نبوده و مقادیر نسبتا کم DU و PELQ به علت عدم کارکرد صحیح سیستم و شرایط اقلیمی منطقه بوده است. همچنین کاهش PELQ در دستگاه شماره پنج به علت تبخیر و بادبردگی زیاد در اثر فشار زیاد سیستم و همچنین درجه ی حرارت زیاد هوا تشخیص داده شد.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر فنولوژی اجزای عملکرد و عملکرد دانه دو رقم آفتابگردان آزمایشی در سال زراعی 1375 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان واقع در روستای خاتون آباد اصفهان انجام شد. آزمایش به صور طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. چهار تاریخ کاشت شامل: چهارم و نوزدهم اردیبهشت سوم و هیجدهم خرداد به عنوان فاکتور اصلی و ارقام به نام های رکورد و زاریا به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که زمان وقوع مراحل اصلی نمو تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار داشت. اثر ارقام بر کلیه ی مراحل اصلی نمو به جز مرحله سبز شدن معنی دار بود. ارقام زاریا و رکورد به ترتیب پس از 1653 و 1755 درجه – روز رشد (GDD) از کاشت به مرحله رسیدگی فیزیولوژیک رسیدند. بین ارقام از نظر ارتفاع نهایی بوته تفاوت معنی دار وجود داشت. با تاخیر کاشت عملکرد بیولوژیک تعداد دانه در طبق و تعداد دانه در ردیف کاهش یافت ولی وزن صددانه افزایش داشت. رقم رکورد نسبت به رقم زاریا دارای عملکرد بیولوژیک و وزن صد دانه بیشتر و تعداد ردیف و تعداد دانه کمتری در طبق بود. در این آزمایش عملکرد دانه در تاریخ های کاشت و ارقام تفاوت معنی دار داشتند با تاخیر کاشت عملکرد دانه کاهش یافت و بیشترین عملکرد دانه مربوط به تاریخ کاشت چهارم اردیبهشت معادل 5099 کیلوگرم و کمترین آن مربوط به تاریخ کاشت 18 خرداد برابر 4192 کیلوگرم در هکتار بود. با توجه به شرایط این آزمایش می توان رقم رکورد را جهت کاشت در هفته اول اردیبهشت در شرایط مشابه آزمایش حاضر توصیه کرد.

به منظور تعیین اثرات ویژگی های مرفوفیزیولوژیکی ارقام ذرت بر عملکرد و اجزا عملکرد دانه ی ذرت آزمایش هایی طی سال های 1376 و 1377 در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی ابوریحان دانشگاه تهران به اجرا درآمد. طرح آماری مورد استفاده بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های خرد شده با چهار تکرار بود که کرت های اصلی آن در سه سطح (تاریخ کاشت 14 و 24 خرداد و 4 تیر) و کرت های فرعی در چهار سطح شامل ارقام مختلف ذرت (سینگل کراس های 108-301-604-704) بود. نتایج حاصل از آزمایش ها نشان داد که ارقام مختلف ذرت از نظر ارتفاع بوته شاخص سطح برگ و وزن خشک کل اندام هوایی در تمام مراحل نمونه گیری طول مراحل فنولوژیکی ویژگی های مرفولوژیکی (فاصله پلال تا گل آذین نر – طول ابریشم و طول ابریشم خارج از غلاف) درصد کچلی – شاخص برداشت و عملکرد دانه ذرت دارای اختلاف معنی دار اماری بودند. گرچه سینگل کراس 704 بالاترین شاخص سطح برگ و وزن خشک کل اندام هوایی را داشت ولی بالاترین مقدار عملکرد دانه و شاخص برداشت حداقل درصد کچلی حداکثر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه به رقم سینگل کراس 604 تعلق داشت.

آبگذرهای پیچیده دارای مقاطع متفاوتی در قسمت های مختلف طول خود می باشند. رفتار هیدرولیکی جریان را نمی توان با استفاده از روش های آبگذر ساده تخمین زد زیرا تبدیل (تغییر در مقطع) می تواند باعث تغییر در موقعیت نقطه ی کنترل گردد. با مدل کردن جریان در یک تبدیل به صورت جریان آزاد جریان دریچه و جریان لوله ها و همچنین با در نظر گرفتن یک آبگذر پیچیده به صورت یک سری از آبگذرهای ساده با اتصال هیدرولیکی مناسب می توان منحنی های دبی – ارتفاع را برای آبگذرهای پیچیده بازسازی کرد. در این مقاله روش و مبانی به کار رفته در آبگذرهای پیچیده تشریح می گردد. این روش با استفاده از داده های به دست آمده از مدل های هیدرولیکی ارزیابی شده است.