فهرست مطالب

مطالعات اسلامی در تعلیم و تربیت - پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1389)

فصلنامه مطالعات اسلامی در تعلیم و تربیت
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1390/01/10
  • تعداد عناوین: 6
|
  • صفحه 1
    فهرست مطالبعنوان صفحهاسلامی سازی علوم(مصاحبه با دکتر باقری) 1 تبیین دیدگاه های اخلاقی شهید مطهری و استنتاج دلالت های تربیتی آن 13بابک شمشیری، اعظم دوستداری مدیریت تعارض در سیره ی عملی حضرت علی(ع) از منظر نهج البلاغه 45مهدی نجفیان، سید حمیدرضا علوی تربیت کریمانه در انسان شناسی اسلامی 71محمد نجفی، زهره متقی• سیری اجمالی بر مبانی نظری«انسان دوستی» از منظر آیات و روایات و استنتاجدلالت های تربیتی آن 99محمد حسین حیدری، ستاره موسوی فرجام اندیشی و پیامدهای تربیتی آن 119محمد نجفی، مهرنوش امینیتبیین دیدگاه های اخلاقی شهید مطهری و استنتاج دلالتهای تربیتی آنبابک شمشیری: عضو هیئت علمی دانشگاه شیرازاعظم دوستداری:کارشناس ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیتچکیدههدف کلی این مقاله بیان دیدگاه های اخلاقی شهید مطهری و استنتاج دلالتهای تربیتی آن میباشد. به این منظور با استفاده از رویکرد توصیفیتفسیری، ابتدا دیدگاه های اخلاقی شهید مطهری در ارتباط با کلیات اخلاقی، فضایل و رذایل اخلاقی و عوامل به وجودآورنده ی آنها بیان شده و سپس دلالتهای تربیت اخلاقی که شامل مفهوم، اهداف، معلم، متعلم و ارزشیابی تربیت اخلاقی است، استخراج گردیده است. بیان دلالتهای تربیت اخلاقی به نوبه ی خود خواهد توانست دستاندرکاران سطوح مختلف نظام تعلیم و تربیت کنونی را بر نقاط قوت و ضعف خود آگاه نموده و مسیر اصلاح و پیشرفت در نظام آموزشی را هموار سازد.
    واژه های کلیدی: تربیت اخلاقی، دلالتهای تربیتی، شهید مطهری، فضایل اخلاقی، رذایل اخلاقی.
    مدیریت تعارض در سیره ی عملی حضرت علی (ع) از منظر نهج البلاغهمهدی نجفیان: دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمانسید حمیدرضا علوی: عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمانچکیدهبا توجه به خلائی که در جوامع اسلامی نسبت به بهره گیری ازمطالب، اصول و رهنمودهای مدیریتی نهج البلاغه، بالاخص در زمینه مدیریت تعارض وجود دارد؛ مقاله، به بررسی عوامل زمینه ساز و سبک مدیریت تعارض در سیره ی عملی حضرت علی(ع)، در رویارویی با فتنه ها و کارشکنی ها و یا بطور کلی تعارضات اجتماعی منفی پرداخته است. تعارضات اجتماعی منفی که ماهیتی مخرب و فرساینده دارند، معمولا درغالب مسائلی بروز میکنند که نظم و وحدت جامعه را به خطر می اندازند. از دیدگاه نهج البلاغه عوامل مختلفی زمینه ساز بروز اینگونه تعارضات می باشند که میتواند ناشی از عوامل فردی، میان گروهی، اجتماعی، مدیریتی و یا تلفیقی از آن ها باشد. سبک مدیریت تعارض حضرت علی(ع) در مقابله با تعارضات منفی اجتماعی دارای سه شیوه ی کلی میباشد که شامل مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض و مدیریت سخت تعارض است و هرکدام در جایگاه خود و در مقابله با تعارضات یاد شده دارای نقشی بسیار موثر، قابل اهمیت و ارزشمند می باشند.
    واژه های کلیدی: تعارض، مدیریت تعارض، تعارضات اجتماعی، فتنه و کارشکنی، مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض، مدیریت سخت تعارض.
    تربیت کریمانه در انسان شناسی اسلامیمحمد نجفی: عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهانزهره متقی: دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهانچکیدهتربیت کریمانه که شیوه ی خاص ارتباطی بین مربی و متربی در انسان شناسی اسلامی بوده و از مهم ترین عوامل موثر در نظام های حقوقی و اخلاقی قلمداد می گردد، مورد توجه این مقاله است. ضرورت توجه به روابط بین مربی و متربی بر اساس اهداف تعلیم و تربیت از یک سو و تمایل ذاتی و فطری به کسب کرامت و حفظ عزت نفس و احساس ارزشمندی ازسوی دیگر، تعلیم و تربیت را به این روش تربیتی خاص سوق می دهد تا این احساس را در متربی بیدار و استمرار آن را تضمین کند. این روش با محور قراردادن کرامت وپیامدها و کاربرد آن، میتواند درتحکیم و توسعه ی شخصیت متربی از طریق بزرگ مداری و تقویت عزت نفس، موثربوده و خود مبنایی بر تربیت و اهداف آن در زندگی فردی و اجتماعی باشد. در همین راستا و با هدف آشنایی با تربیت کریمانه، این مقاله ضمن بررسی مفهوم کرامت و جایگاه و ضرورت آن در انسان شناسی اسلامی، ابتدا به تبیین پیامدها کرامت نفس به عنوان یک روش تربیتی پرداخته و سپس به شیوه های ظهور و تقویت آن در نظام تربیتی می پردازد. این روش تربیتی می تواند در زندگی فردی و اجتماعی متربی تاثیر گذار باشد.
    واژه های کلیدی: تربیت کریمانه، کرامت نفس، تعلیم و تربیت سیری اجمالی بر مبانی نظری «انسان دوستی» از منظر آیات و روایات و استنتاج دلالتهای تربیتی آنمحمد حسین حیدری: عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهانستاره موسوی: دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی دانشگاه اصفهانچکیدهاز آنجا که در حوزه های مختلف علمی، فلسفی و دینی، تعابیر و تفاسیر متفاوتی در مورد تعریف، ماهیت و ابعاد انسان دوستی ارائه شده است، لازم است تا در راستای بازشناسی و تدوین مبانی نظری حس انسان دوستی از منظر دین اسلام، اقدامات بیشتر و عمیق تری صورت گیرد. به منظور گام نهادن در این راه، در مقاله حاضر تلاش شده است که به طور اجمالی و در حد توان و با بهره گیری از روش تحلیلی، دیدگاه اسلام پیرامون موضوعاتی چون خاستگاه محبت در انسان، حدود و ثغور انسان دوستی در اسلام و انگیزه های حقیقی و غیر حقیقی انسان دوستی از منظر اسلام، با استناد به برخی آیات قرآن و روایات شیعی، روشن گردد تا بر اساس آن بتوان الگوی انسان دوستی اسلامی را تا حدی مشخص نمود.
    واژه های کلیدی: محبت، انسان دوستی، اسلام فرجام اندیشی و پیامد های تربیتی آنمحمد نجفی: عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهانمهرنوش امینی: دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهانچکیدههدف مقاله حاضر، پرداختن به اهمیت یاد مرگ با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین و استنباط کارکردهای تربیتی آن در زندگی انسان است که با روش اسنادی- تحلیلی صورت می گیرد. با توجه به مضامین قران و روایات می توان گفت: از نعمت های بزرگ الهی که خداوند آن را به انسان ارزانی داشته است، یاد مرگ و تفکر درباره ی آن است که موجب بیداری انسان از خواب غفلت و توجه او به مسئولیتش در پیشگاه آفریدگار می گردد. یاد مرگ در گشایش و سختی، موجبات تعادل روحی و اخلاقی انسان را فراهم می کند و با یاد آوری فانی بودن زندگی دنیوی، غرور و تکبر را از او می زداید و تحمل سختی ها و مصائب را بر او آسان می گرداند؛ چنین انسانی در انجام کارهای نیک و حسنات بر دیگران پیشی می گیرد و با دیدی واقع بینانه به زندگی دنیا می نگرد. او از ظلم وستم روی می گرداند و در برخورد با دیگران رعایت حد اعتدال را می نماید و از توجه به محرومان نیز باز نخواهد ماند. نتیجه چنین تربیتی علاوه بر بیداری دل و نزدیکی به خداوند، جهان بینی و واقع نگری است که رهایی انسان از محدودیت و ایجاد یک حکومت عادلانه را تضمین می نماید. واژه های کلیدی: یاد مرگ، مرگ، انسان، دنیا
  • بابک شمشیری، اعظم دوستداری صفحه 13
    هدف کلی این مقاله بیان دیدگاه های اخلاقی شهید مطهری و استنتاج دلالتهای تربیتی آن میباشد. به این منظور با استفاده از رویکرد توصیفیتفسیری، ابتدا دیدگاه های اخلاقی شهید مطهری در ارتباط با کلیات اخلاقی، فضایل و رذایل اخلاقی و عوامل به وجودآورنده ی آنها بیان شده و سپس دلالتهای تربیت اخلاقی که شامل مفهوم، اهداف، معلم، متعلم و ارزشیابی تربیت اخلاقی است، استخراج گردیده است. بیان دلالتهای تربیت اخلاقی به نوبه ی خود خواهد توانست دستاندرکاران سطوح مختلف نظام تعلیم و تربیت کنونی را بر نقاط قوت و ضعف خود آگاه نموده و مسیر اصلاح و پیشرفت در نظام آموزشی را هموار سازد.
    کلیدواژگان: تربیت اخلاقی، دلالت های تربیتی، شهید مطهری، فضایل اخلاقی، رذایل اخلاقی
  • مهدی نجفیان، سید حمیدرضا علوی صفحه 45
    با توجه به خلائی که در جوامع اسلامی نسبت به بهره گیری ازمطالب، اصول و رهنمودهای مدیریتی نهج البلاغه، بالاخص در زمینه مدیریت تعارض وجود دارد؛ مقاله، به بررسی عوامل زمینه ساز و سبک مدیریت تعارض در سیره ی عملی حضرت علی(ع)، در رویارویی با فتنه ها و کارشکنی ها و یا بطور کلی تعارضات اجتماعی منفی پرداخته است. تعارضات اجتماعی منفی که ماهیتی مخرب و فرساینده دارند، معمولا درغالب مسائلی بروز میکنند که نظم و وحدت جامعه را به خطر می اندازند. از دیدگاه نهج البلاغه عوامل مختلفی زمینه ساز بروز اینگونه تعارضات می باشند که میتواند ناشی از عوامل فردی، میان گروهی، اجتماعی، مدیریتی و یا تلفیقی از آن ها باشد. سبک مدیریت تعارض حضرت علی(ع) در مقابله با تعارضات منفی اجتماعی دارای سه شیوه ی کلی میباشد که شامل مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض و مدیریت سخت تعارض است و هرکدام در جایگاه خود و در مقابله با تعارضات یاد شده دارای نقشی بسیار موثر، قابل اهمیت و ارزشمند می باشند.
    کلیدواژگان: تعارض، مدیریت تعارض، تعارضات اجتماعی، فتنه و کارشکنی، مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض، مدیریت سخت تعارض
  • محمد نجفی، زهره متقی صفحه 71
    تربیت کریمانه که شیوه ی خاص ارتباطی بین مربی و متربی در انسان شناسی اسلامی بوده و از مهم ترین عوامل موثر در نظام های حقوقی و اخلاقی قلمداد می گردد، مورد توجه این مقاله است. ضرورت توجه به روابط بین مربی و متربی بر اساس اهداف تعلیم و تربیت از یک سو و تمایل ذاتی و فطری به کسب کرامت و حفظ عزت نفس و احساس ارزشمندی ازسوی دیگر، تعلیم و تربیت را به این روش تربیتی خاص سوق می دهد تا این احساس را در متربی بیدار و استمرار آن را تضمین کند. این روش با محور قراردادن کرامت وپیامدها و کاربرد آن، میتواند درتحکیم و توسعه ی شخصیت متربی از طریق بزرگ مداری و تقویت عزت نفس، موثربوده و خود مبنایی بر تربیت و اهداف آن در زندگی فردی و اجتماعی باشد. در همین راستا و با هدف آشنایی با تربیت کریمانه، این مقاله ضمن بررسی مفهوم کرامت و جایگاه و ضرورت آن در انسان شناسی اسلامی، ابتدا به تبیین پیامدها کرامت نفس به عنوان یک روش تربیتی پرداخته و سپس به شیوه های ظهور و تقویت آن در نظام تربیتی می پردازد. این روش تربیتی می تواند در زندگی فردی و اجتماعی متربی تاثیر گذار باشد.
    کلیدواژگان: تربیت کریمانه، کرامت نفس، تعلیم و تربیت
  • محمدحسین حیدری، ستاره موسوی صفحه 99
    از آنجا که در حوزه های مختلف علمی، فلسفی و دینی، تعابیر و تفاسیر متفاوتی در مورد تعریف، ماهیت و ابعاد انسان دوستی ارائه شده است، لازم است تا در راستای بازشناسی و تدوین مبانی نظری حس انسان دوستی از منظر دین اسلام، اقدامات بیشتر و عمیق تری صورت گیرد. به منظور گام نهادن در این راه، در مقاله حاضر تلاش شده است که به طور اجمالی و در حد توان و با بهره گیری از روش تحلیلی، دیدگاه اسلام پیرامون موضوعاتی چون خاستگاه محبت در انسان، حدود و ثغور انسان دوستی در اسلام و انگیزه های حقیقی و غیر حقیقی انسان دوستی از منظر اسلام، با استناد به برخی آیات قرآن و روایات شیعی، روشن گردد تا بر اساس آن بتوان الگوی انسان دوستی اسلامی را تا حدی مشخص نمود.
    کلیدواژگان: محبت، انسان دوستی، اسلام
  • محمد نجفی، مهرنوش امینی صفحه 119
    هدف مقاله حاضر، پرداختن به اهمیت یاد مرگ با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین و استنباط کارکردهای تربیتی آن در زندگی انسان است که با روش اسنادی- تحلیلی صورت می گیرد. با توجه به مضامین قران و روایات می توان گفت: از نعمت های بزرگ الهی که خداوند آن را به انسان ارزانی داشته است، یاد مرگ و تفکر درباره ی آن است که موجب بیداری انسان از خواب غفلت و توجه او به مسئولیتش در پیشگاه آفریدگار می گردد. یاد مرگ در گشایش و سختی، موجبات تعادل روحی و اخلاقی انسان را فراهم می کند و با یاد آوری فانی بودن زندگی دنیوی، غرور و تکبر را از او می زداید و تحمل سختی ها و مصائب را بر او آسان می گرداند؛ چنین انسانی در انجام کارهای نیک و حسنات بر دیگران پیشی می گیرد و با دیدی واقع بینانه به زندگی دنیا می نگرد. او از ظلم وستم روی می گرداند و در برخورد با دیگران رعایت حد اعتدال را می نماید و از توجه به محرومان نیز باز نخواهد ماند. نتیجه چنین تربیتی علاوه بر بیداری دل و نزدیکی به خداوند، جهان بینی و واقع نگری است که رهایی انسان از محدودیت و ایجاد یک حکومت عادلانه را تضمین می نماید.
    کلیدواژگان: یاد مرگ، مرگ، انسان، دنیا
|
  • B. Shamshiri, A. Doostdari Page 13
    The main aim of this paper is to explain Motahari, s moral thoughts, in order to deduce their educational implications. Research approach of the present study is descriptiveinterpretive. It means that, in the first step, Motahri, s thoughts about roots and essence of morality and ethics, also, his perspectives of virtues have been described. So in the next step, educational implications of Motahari, s thought about morality have been deduced. In the present study, education, especially, moral education is included aims of education, concept and role of teacher and student and also evaluation in moral education. The results can help Iranian ministry of education and teachers fororganizing and directing moral education better and more effective than present situation.
  • M. Najafianh., Alavi Page 45
    Regarding the lack of consideration in management guidelines, principles and remarks of Nahj Al Balaghat in today's Islamic societies, the main aim of this study is to investigate the grounding factors and style of conflict management of Imam Ali in confrontingwith sedition and obstructionism or in the whole with negative social conflicts.The latter is in evince devastative and erosive and reveal itself in such a way that endanger the unity of the society. Factors which result in these conflicts could be individual, social, mid groups, manage mental or in some cases combination of them. The result of this study shows that Imam Ali has applied three kind of conflict management style against negative social conflict as:1) Mental conflict management 2) Soft conflict management 3) Hard conflict management. Each has considerable impact, value and importance.
  • M.Najafi, Z.Motaghi Page 71
    This article considers the generosity training with the particular method of communication between students and teachers in the Islamic anthropology and considers as major factors in legal and mortal systems. The need for attention to do relationship betweenstudents and teachers based on educational objectives and innate tendency for the intrinsic dignity and maintain high selfesteem in one hand and feel valuable in other band, lead education to this particular method in order to awake this feeling and to ensure it’s continuity. This method can strengthen and develop the learner’s character via strengthening selfesteem, and it can be also basis for education and it’s aims in individual and social life. This article in so doing and with the aim of familiarity with generosity training and investigating it’s concept, place, and necessity in Islamic anthropology, at the firststep explains. The out comes of selfesteem as a educational method and then discusses it’s emergent ways and it’s strengthening in educational system. This educational method can be affect the learner’s individual and social life.
  • M.H. Heydari, S. Mousavi Page 99
    Since there are various interpretation on definition, nature and dimensions of philanthropy in diverse scientific, philosophical and religious areas, in order to recognize and formulate the theoretical principles of “philanthropy” from the perspective of Islam, it isnecessary to have profound investigation. To set foot in this way it has been tried concisely in the present article, by using analytic method to explain the Islam view on issues such as the origin of kindness, borders, real and non real motives of philanthropy with reference tosome Quranic verses and Shiism traditions In order to determine theIslamic philanthropy pattern.
  • M.Najafi, M. Amini Page 119
    The purpose of the present paper is to consider the importance of the death remembrance according to Quran and Innocents’ traditions and deduction of it’s educational functions in human life that it was done by documentaryanalyticalmethod. With regards to Quran concepts and stories, it can be said that: one of the great blessing of God that is bestowed to human is death remembrance and think of it that causes human to awake from negligence and to attend to his/her responsibility in presence of God. Death memory in any condition, easy or difficult, causes balance in moral and spiritual aspects of human existence.By reminding the fact that mundane life is mortal, pride and prejudice will be removed and tolerance of difficulties and hardness will be easier for human.Such a man goes ahead of the others in good works and will have a realistic view toward life. He will reject injustice and cruelty. He will follow moderation in the social relations, le also will attempt to poor people.The result of such education is heart alertness and proximity of god, beside having realist view toward universe which undertakes human release from limitation and establishment of a fainess government.