فصلنامه فرهنگ ایمنی
پیاپی 5 (زمستان 1382)

رشد سریع و بی رویه جعیت، بیش از هر زمان شهرهای بزرگ ا با خطرات طبیعی مواجه ساخته است. خطرات طبیعی به همراه خطرات احتمالی ناشی از فعالیتهای انسانی همچنان تشدید می شوند و محیط زیست را تهدید می نمایند. تراکم بیش از حد جمعیت در شهرها، دارایی ها، تاسیسات زیربنایی و منابع تولیدی و خدماتی باعث آسیب پذیر شدن تعداد انبوهی از انسان ها گردیده است. در کشورهای در حال توسعه، حدود 12 تا 15 سال طول خواهد کشی تا جمعیت شهرهای بزرگ به دو برابر افزایش یابد، ولی در قسمت های فقیرتر این شهرها این افزایش تنها در مدت هفت سال انجام می گیرد. معیارهای ضعیف ساختمانی و استفاده از مصالح و مواد نامرغوب و نبود تاسیسات زیر بنایی در برخی مناطق شهری باعث تشدید آسیب پذیری آنها می گردد.

امروزه شهر و شهرنشینی، رشد و توسعه فزاینده ای یافته است و به مرور زمان شاهد افزایش تعداد شهرهای بزرگ در جهان و به خصوص در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران هستیم. توسعه شهرها، تمرکز جمعیت و افزایش بارگذاری های محیطی و اقتصادی از یک طرف و پذیرش نقش و عملکردهای متعدد از سوی دیگر باعث شده که توجه به شهرها بیشتر گردد. روند رو به رشد شهرها و افزایش شمار شهرهای کشور و توسعه فیزیکی سریع آنها و به تبع آن ایجاد تاسیسات و تجهیزات عظیم، مراکز تجاری، صنعتی، آموزشی و فرهنگی و غیره موجب شده است تا توجه برنامه ریزان شهری، بیش از پیش به اتخاذ تدابیر لازم برای ایمنی شهرها و اجرای پروژه های مربوطه معطوف در سال 1900 میلادی تنها 11 متروپل در جهان وجود داشت.

با توجه به اینکه همواره خطرات مختلفی از جمله آتش سوزی، زلزله و سیل جان و مال انسان ها را تهدید می کند، در این مقاله سعی شده تا در حد امکان جایگاه و اهمیت بیمه در پیشگیری از آتش سوزی، جبران خسارت وارده و گسترش فرهنگ ایمنی مورد بررسی قار گیرد. نظر به اهمیت بیمه به موانع موجود در توسعه بیمه های آتش سوزی و آماری مربوط به حق بیمه، خسارت و ضریب خسارت اشاره می شود. نهایتا با توجه به بررسی های آماری و نظری، نتایج مربوطه و پیشنهادات مرتبط با موارد فوق ارایه می گردد.

هر ساله در کشور های مختلف، تحقیق های بسیاری در مکان های تفریحی اتفاق می افتد که باعث وارد آمدن آسیب به افراد، خسارت به اموال، آلودگی هوا و بر هم خوردن اکولوژی طبیعت می شود. مکان های تفریحی مانند پارکها، بوستانها، گردشگاه ها، پارکهای ملی و از همه مهمتر جنگل ها جزء منابع مهم کشور محسوب می شوند. در این مقاله دلایل بروز حریق در مکان های تفریحی و اثرات ناشی از حریق بررسی می گردد و نحوه تدوین نامه پیشگیری از حریق بیان می گردد.

شاید بتوان کشف آتش توسط انسان های اولیه را مهمترین دستاورد انسان در کلیه اعصار قلمداد کرد. هر چند که دستیابی به آتش، سبب تحولات گسترده ای در زندگی روزمره و متعاقب آن پیشرفت فزاینده صنعت و تکنولوژی شده، ولی در پاره ای اوقات نیز استفاده ناایمن و خارج شدن آن از کنترل، سبب بروز حوادث ناگوار و مخربی گشته که همین امر اهمیت بکارگیری اصول ایمنی حریق را روشنتر می سازد. با وجود اینکه در تقسیم بندی ساختمان ها از دیدگاه ایمنی حریق، بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی جزو اماکن کم خطر طبقه بندی می شوند.

یکی از اهداف مهم حفاظت در برابر حریق در ساختمانها به ویژه ساختمانهای بلند، حفظ جان و ایمنی ساکنان ساختمان است و یکی از مهمترین ابزارها برای رسیدن به این هدف، تدارک راه های خروج مناسب در ساختمان می باشد. در سالهای اخیر با پیگیری و نظارت سازمان آتش نشانی تهران بر ساخت و سازهای بلندتر از شش طبقه و اهمیت دادن به مساله راه های خروج و فرار از حریق، خوشبختانه سازندگان بناها و همچنین مسوولین شهرداری ها همکاری های شایان توجهی نموده اند، به طوری که در حال حاضر می توان گفت، ساختمان های بلند مرتبه در رابطه با ایمنی جان و مال ساکنان ساختمان در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار دارند.

گسترش روز افزون صنعت برق و پیشرفت تکنولوژی و تاثیرات آن در ساخت و سازها چشمگیر بوده؛ به طوری که به تبع آن سیستم برق ساختمان ها تحت تاثیر قرار گرفته است. با توجه به اینکه یکی از موارد اساسی در ساختمان ها، شبکه برق است؛ چگونگی طراحی و اجرا و همچنین کیفیت اجزای بکار گرفته شده در شبکه بسیار حایز اهمیت می باشد. در مقاله حاضر رعایت استانداردهای ایمنی مد نظر قرار گرفته و راهکارهای مختلف ارایه می گردد.

اکثر مردم فکر می کنند که منازل مکان های امنی در مقایسه با جاده ها، اداره ها و یا کارخانه ها هستند، در صورتی که آمار تلفات، خلاف آنرا نشان می دهد. در اغلب کشورهای دنیا، منازل جاهای خطرناکی به شمار می روند و متاسفانه در کشور ما نیز چنین است. اگر چه در بعضی از کشورهای پیشرفته، آمار تلفات در منازل در حال کاهش است؛ اما کشور ما هنوز رو به رشد است. در منازل ایان، استفاده از وسایل خطر آفرین سیر صعودی خود را طی می نماید در صورتی که این وسایل سالیان گذشته در کشورهای غربی استفاده شده و اغلب مردم آن کشورها آموزش های لازم را برای استفاده درست آنها، آموخته اند.

فقدان یا نقص قوانین و مقررات ایمنی و اجرا نشدن دقیق و کامل آنها، عدم نظارت و کنترل مناسب و معضلات عدیده دیگر در طراحی، ساخت و بهره برداری از مدارس شرایط نامناسبی را فراهم آورده که می تواند موجب بروز خطر و تلفات جانی و خسارات مالی قابل توجه و هچنین آلودگی محیط زیست گردد. این موضوع در تجزیه و تحلیل بسیاری از حریق ها و حوادث که در شهرها رخ داده اند، به طور مشخص ثابت شده است. به عنوان مثال وقوع حریق در یک مدرسه در شهر رشت در سال 1373 منجر به کشته شدن 6 دانش آموز و مصدومیت و جراحت تعدادی دیگر شد.