فهرست مطالب
نشریه نقد ادب معاصر عربی
پیاپی 4 (بهار و تابستان 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/09/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1احمد شوقی (1868–1932م) ملقب به امیرالشعرا، از برجسته ترین شاعران پیشگام در ادبیات معاصر عربی است که آثار شاعرانه عظیمی از خود به یادگار گذاشته است. وی در شعر خود توجه و اهتمام زیادی به مسائل ملی، میهنی، اصلاح و تمجید اسلام دارد. شاعر در این زمینه دست به تجدید و نوگرایی زده و قصه شعری به زبان جانوران مختلف از جمله پرندگان یا همان فابل را سروده است. او با پرداختن به این فن شعری، تصویری زنده را از پرنده ای معین به عنوان رمز و نماد زندگی مردم ارائه می دهد تا معانی تربیتی، اجتماعی و سیاسی را در جامعه خویش گسترش دهد. در این مقاله بعد از طرح مباحث مقدماتی، پرندگانی که بیشترین کاربرد را در قصه های شعری شوقی دارند یعنی کبوتر، کلاغ و خروس از جنبه نمادین مورد بررسی واقع شده است. آنگاه قصه های مربوط به هر پرنده به منظور شناسایی مسائل تربیتی، اجتماعی و سیاسی تجزیه و تحلیل شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شوقی، پرندگان مورد بحث را در نمادهای متعددی به کار برده است که اغلب با نماد های مختلف این پرندگان در فرهنگ و ادبیات منطبق است. از سوی دیگر، تربیت کودکان، خرد ورزی، نکوهش خیانت، نیکوکاری، بی توجهی به ادعاهای اصلاح طلبانه استعمارگران، بیداری ملی، استقلال و آزادی از جمله مسائل تربیتی، اجتماعی و سیاسی مورد توجه احمد شوقی از طریق داستان پرندگان است.
کلیدواژگان: احمد شوقی، داستان پرندگان، فابل، نماد -
صفحه 25شاعر متعهد فلسطینی، محمود درویش از پیشگامان شعر مقاومت فلسطین است که شعرش را یکسره وقف آرمان فلسطین نموده و به شرح دردها و آرزوهای هموطنان خویش پرداخته است، اوضاع تاسف بار آوارگان فلسطینی در اردوگاه ها و کشورهای عربی یکی از مضامین اصلی شعر او به شمار می رود که بخش وسیعی از دفترهای شعری شاعر را به خود اختصاص داده است. اشعار درویش در یک نگاه کلی آیینه ای تمام نما از احساسات مردم آواره و ستمدیده ای است که تمام حقوق انسانیشان پایمال شده و اینک او در مقام یک شاعر در پیشگاه افکار و وجدان عمومی بشر از این درد سخن می گوید. درویش برای رساندن فریاد مظلومیت ملت آواره فلسطین به گوش مخاطبان تلاش نموده از تمام ظرفیت های شعر عربی، به ویژه میراث بهره گیرد. او عاشق وطن و دردمند از آه و ناله ی ستمدیدگان و آوارگان فلسطینی است، اما شخصیتی سوداوی مزاج و متشائم نیست و رنج و اندوه تنها بر صلابت و پایداری و مبارزه طلبی او افزوده است. با توجه به اینکه شعر درویش پژواک دردها و آرزوهای مردم زمانه ی خویش و نبض تپنده ی ادبیات مقاومت فلسطین است، در این مقاله سعی بر آن است تا بر مبنای روش توصیفی– تحلیلی، بازتاب رنج و اندوه آوارگان فلسطینی در شعر وی مورد بررسی قرار گیرد.
کلیدواژگان: شعر معاصر عربی، محمود درویش، آورگان فلسطینی، رنج و اندوه -
صفحه 57مضمون شعر با توجه به خواص ذاتی و ماهیتی آن همچون عاطفه و خیال که نقشی محوری را در شکل گیری و اثرگذاری شعر ایفا می کنند و نیز با درنظرگرفتن فرآیند نیمه خودآگاه آفرینش شعر، از جنس و شکل خاصی برخوردار است که از بدو پیدایش شعر در متن اشعار مشهود بوده، امری ثابت و غیرقابل تغییر می باشد. طی بعضی ادوار فکری که شکل گیری مکاتب ادبی خاصی را در پی داشته، معانی و مضامین متعددی بر مختصات شعر تحمیل شده که اقتضای مسائل و قضایای اجتماعی بوده و البته هیچ گونه تناسبی با فضای شعر نداشته و قابل هضم در بافت آن نبوده است. از دیگر سو، نحوه و میزان ارتباط شعر با افراد اجتماع که از محدودیت و اقلیت خاصی برخوردار است در تعریف کارکرد شعر موثر بوده، مانع از آن می گردد که شاعر را به رعایت بایدها و نبایدهای از پیش تعیین شده و نامتلائم با ساختار و طبع شعر وادار سازیم. شعر اهداف وجودی خاص خود را داراست و نمی توان آن را به عنوان یک ابزار در جهت تامین مقاصد و منافع ناسازگار با محیط شعر تلقی نمود. عدم توجه به طبیعت و ماهیت حقیقی شعر و درک و دریافت ناصحیح از آن موجب تدوین متونی منظوم می شود که از خواص و آثار شعر تهی بوده، به ابزاری در جهت ارائه گزاره های گوناگون تبدیل می گردد.
کلیدواژگان: پیام، ناخودآگاه، ارتباط، تاثیر، ابهام -
صفحه 95مقاله حاضر تلاش دارد تا به بحث پیرامون شاعرانی بپردازد که با سروده های خود درباره وحدت اسلامی سعی نموده اند تا به تحکیم آن در میان مسلمانان مبادرت ورزند.
در طول سال های اخیر با برگزاری همایش های وحدت اسلامی در نقاط مختلف جهان اسلام، که به بررسی و آسیب شناسی، موانع و راه کارهای تحقق وحدت اسلامی پرداخته اند، شاعران وادبای عرب نیز پا به پای علما و دیگر مسلمانان سعی نموده اند با اشاره به اهداف و برنامه های استعمارگران، مردم را نسبت به تلاش آن ها برای ایجاد اختلاف بین مسلمانان و ایجاد فتنه بیدار نموده و آنان را به وحدت اسلامی دعوت نمایند.
از آنجا که شاعران معاصر عرب در اشعار خود بیشتر به وحدت قومی– عربی پرداخته اند و چندان به موضوع وحدت اسلامی عنایت نداشته اند، لذا تعداد شاعرانی که در زمینه وحدت اسلامی سروده هایی داند بسیار محدود می باشد. این شاعران پیرامون مضامینی همچون پرهیز از تفرقه و اختلاف، توجه به قرآن و مبانی اسلامی، کنار گذاشتن قومیت به عنوان اصول وحدت آفرین شعر سروده اند.
کلیدواژگان: وحدت اسلامی، شاعران معاصر، شعر عربی -
صفحه 123از گریزگاه های ادبا در بیان دیدگاه های سیاسی، اجتماعی و اخلاقی، خلق داستان هایی با شخصیت های حیوانی است که هر کدام از آن حیوانات نماینده و نماد قشر خاصی از جامعه و دارای خصوصیات اخلاقی و رفتاری هستند که به شاعر در شخصیت پردازی داستان ها و رسیدن به اهدافش کمک می کنند. این داستان ها که در ادبیات فارسی افسانه ی تمثیلی نامیده می شود، در اشعار احمد مطر شاعر منتقد معاصر جهان عرب حضور گسترده ای دارد و شاعر توانسته است با کمک این داستان ها و با هنرمندی خاصی مفاهیم سیاسی و اجتماعی خود را به مردم جامعه انتقال دهد و در آگاهی مردم نقش بسزایی داشته باشد. این پژوهش با بررسی و تحلیل داستان ها و کارکردهای هرکدام به تاویل نمادها و شخصیت ها و کارکردهای سیاسی و اجتماعی آنها می پردازد و سپس به جنبه های هنری هر روایت و شیوه های متعدد آن اشاره می کند و نشان می دهد که شاعر با این شیوه ی شخصیت پردازی، سطح فکری، احساسات و نگرش های شخصیت های اصلی را به خوبی نشان داده است. در شیوه ی روایت، از آنجایی که داستان ها بسیار موجز و کوتاه هستند بیشتر از شیوه ی روایت مستقیم (توصیف) استفاده می کند و گفتگو نیز در حقیقت مانندی داستان ها جایگاه ویژه ای دارد. از لحاظ هنری شاعر در این داستان ها از انواع هنجارگریزی، ناسازواری، آشنایی زدایی و... استفاده کرده و از شیوه های مختلف شخصیت پردازی سود جسته است.
کلیدواژگان: احمد مطر، افسانه ی تمثیلی، روایت، شخصیت پردازی، شعر معاصر عرب -
صفحه 147این مقاله سعی دارد تا بر اساس نظریه «سوزان فرگسن»در خصوص ویژگی های ادبیات داستانی امپرسیونیستی، یکی از موفق ترین رمان های غسان کنفانی، نویسنده نامدار فلسطین، را به نام «ما تبقی لکم» در ترازوی نقد، بررسی و تحلیل قرار دهد و جنبه های امپرسیونیسنی آن را برجسته کند. بنابراین در ابتدا مقدمه ای در خصوص مکتب امپرسیونیسم و تبلور آن در ادبیات داستانی بر اساس نظریه سوزان فرگسن بیان می شود و در قسمت دوم با کاربست جنبه های امپرسیونیسم در رمان مورد بحث و بر اساس روش نقدی توصیفی-تحلیلی اثبات خواهد کرد که رمان ماتبقی لکم در ادبیات عربی نمونه موفقی است از ادبیات داستانی موسوم به امپرسیونیسم که توانسته است بر اساس مدل سوزان فرگسن و با کاربست ویژگی هایی امپرسیونیستی مانند: پیرنگ حذفی، پیرنگ استعاری، گسستگی زمان و نامتوالی بودن روایت داستان، درست مانند یک نقاش امپرسیونیسم، برداشت های آنی و لحظه ای شخصیت های داستان یا نویسنده از واقعیت را به تصویر کشدکلیدواژگان: غسان کنفانی، رمان ماتبقی لکم، امپرسیونیسم، پیرنگ، روایت، زمان
-
صفحه 171نشانه شناسی علمی است که به بررسی نشانه های زبانی می پردازد، این نشانه ها در حقیقت ترکیبی از دو بخش صوت آوایی(دال) و معنا (مدلول) می باشد؛ سطح نخستین، جانب بیرونی زبان را شکل می دهد و سطح دیگر، القاگر معنا و اندیشه ای است که زبان در بر دارد. جستار حاضر می کوشد تا سروده (کلمات سبارتاکوس الاخیره) امل دنقل شاعر معاصر مصر(1940- 1983) را بر اساس اصول نشانه شناسی در دو محور افقی و عمودی نقد و تحلیل نماید.
چنین استنباط می شود که شاعر از رهگذر نقاب شخصیت اسپارتاکوس، انسان هایی را که زیر یوغ ستمگران مورد ظلم واقع شده اند به شورش و انقلاب و پایداری فرا می خواند. دیگر اینکه تضادی در تمام بخش های سروده جریان دارد؛ تناقضی بین آنچه که به تصویر می کشد و آنچه که در واقعیت مشاهده می نماید. گذشته از آن، متن شعری یاد شده از نظرگاه نشانه شناسی سرشار از دلالت ها و معانی گوناگونی است که می توان خوانش ها و تاویل های متعددی برای آن ارائه داد.
کلیدواژگان: نشانه شناسی، امل دنقل، اسپارتاکوس، دلالت
-
Page 1Ahmad sawqi [1868-1932] called to amiro al- shohara, is most famous poets on contemporary Arabic literature that he is tasked great poetic effects from own. He has great pay and effort to national, home problems, correction and veneration of Islam in your poem. Poetry has modernism about this and he is sing poem story with birdes language or fable. He with pay to this poem technical displaied living picture from given birds presents as live symbol to develop educational, social and political meanings on his society.Therefore, in this article after introduction, the birds that most application in sawqi poem story such as pigeon, crow, rooster are studying from side of symbolic. then, stories related to each bird are analyzing in order to identifying educational, social, political problems.The finding of this research revealed that sawqi has benefited mentioned birds in numerous symbols often conformed various symbols in culture and literature. On the side of training of youngsters, wisdom, scolding of treason, magnanimity, inattention reformist claims of colonialism, national awakening, independence, freedom are the most important of educational, social and political problems in sawqi poem.Keywords: Ahmad Sawqi, birds story, fable, symbol
-
Page 25The committed poet, Mahmood Darwish is one of the pioneers in Palestine resistance poetry whose poems were dedicated to Palestinian dreams and the explanation of pains and wishes of his fellow citizens. The unfortunate status of Palestinian wanderers in camps and Arab countries is one of the concepts used in his poetry. His verses reflect the feelings of wandering people whose rights are neglected. He, as a poet, in front of the thoughts of people speaks about these neglected rights.To get this shout to the readers, Darwish used all the capacities in Arabic poetry, especially the heritage. He is the lover of his country and painful of the moans of deprived and wandering people. But, he is not pessimistic and black in his verses and pain and grief are just giving power to his resistance and challenge. Since Darwish poetry reflects the pains and wishes of his contemporary citizens and the pulse of Palestine resistance literature, we tried to survey, in this study, the reflects of the Palestine Wanderer's pains and wishes in terms of descriptive method.Keywords: Contemporary Poetry, Mahmood Darwish, Palestinian Wanderers, Pains, Wishes
-
Page 57Considering the theme of poetry and nature of its intrinsic properties such as emotion and imagination play a key role in the formation and impact of poetry and plays are considering the creation process unconscious poetry, type and shape of particular importance since the emergence of the poems in the text explicit lyrics was impossible to change something is fixed. During some periods the intellectual formation of certain literary schools have followed, many meanings and themes of a poem coordinates the demands imposed by social problems and theorems of proportion and of course no space and no poetry in the context of its digestibility was not. The other hand, how and poetry of relationship with people and minority communities, which limits certain functions in the definition of poetry has been effective, it is prevented that poetry should and to observe the pre-and inappropriate rules structure and nature Poetry forced build. Poetry has its own objectives and existence can not be it as a tool for security purposes and interests incompatible with the environment can be considered poetry. Lack of attention to nature and the true nature of poetry and received because of a wrong understanding of the verse texts will lead to the formulation of empty properties and works of poetry, to provide a tool for conversion are different propositions.Keywords: unconsciousness, message, communication, impasct, ambiguity
-
Page 95This paper aims to review the Poets who tries to discuss his poems about Islamic unity among Muslims and try to attempt to consolidate its.During recent years, the Islamic Unity Conference held in different parts of the Islamic world, which examines the pathology, barriers and solutions have Islamic unity, poets, scholars and other Arab Muslims have tried to keep up with the objectives and programs of the colonizers, the people in their efforts to build up sedition between Muslims and establish Islamic unity and to invite them.Since the Arab poets in their poems to the ethnic unity - the unity of the subject of much attention and Arabic have had so many poets who have written in Islamic Unity knows to be very restrictive. These poets around a theme, such as avoiding division and disagreement, the Quran and Islam, ethnicity aside as a unifying principles have written poetryKeywords: Islamic unity, contemporary Arab poets, consolidate
-
Page 123Allegory is a comprehensive notion in rhetoric and is mainly reflected in didactic literary fame work to raise consciousness about ethical, social, mystics and political notions. An important and widespread type of Allegory is stories about animals which are called fable. Each of those animals and symbols that represent certain segments of society who are moral and behavioral characteristics of the poet's character telling the story. Fable is one of the most regular elements in Ahmad Matar’s poetry who is a poet and critic of contemporary recognized in the Arab world. The poet with the help of the story and a particular skill was able to transport his social and political implications to public and has an important impact on public awareness.This study analyzes the interpretation of symbols and characters in each story and social and political functions, then they will manifests the artistic aspects of the story and its numerous approaches and points that the poet with the processing of the thoughts, feelings and attitudes of the main character is well shown. In the narrative approach, since the story is very concise and short mostly positive (descriptive) approach is used and converse like the story has a special place. Of artistic aspect, the poet in these stories has benefited of all types of norms, deviation, irony, and defamiliarization and makes use of different character style processing.Keywords: Ahmad Matar, fable, narrative, characterizations, contemporary Arab poems
-
Page 147This study is an attempt to analyse one of Qassan Kanafani,s most promination novels”Ma Tabaqa Lakom” based on Susan Fergusson,s idea regarding impressionistic features of fiction.first, an introduction is given on Impressionism os a literary school and its appearance in fiction based on Fergusson,s idea. Then the impressionistic features of the novel are discussed from a descriptive analytical approach.it is argued that as an imrossionistic work of art with Sussan as plot,non-plot,metaphoric plot, disjointed tim and fragmented narrative, the writer has portrayed the charecters, instant impressionis of reality not unlike an impressionistic painter.Keywords: Qassan Kanafani, Ma Tabaqa Lakom, impressionism, plot, narrative, time
-
Page 171Semiology is a knowledge which deals with linguistic signs. Every linguistic sign is composed of two parts: phoneme (signifier) and meaning (signified). In other word it includes phonemic form and intellectual form which called: signifier and signified. In this inquiry we try to analyze “The last words of Spartacus” poetry (Amal Donghol, contemporary Egyptian poet, 1940-1983) and deal with criticizing this kind of poetry from horizontal and vertical aspects. It is inferred that the poet, hiding himself in guise of Spartacus, stimulate all who being oppressed to riot, revolution and stability. moreover, an obvious contradiction is flowed all over the poem. Actually an inconsistency exists between what is presented and what is in real life. The mentioned poetry is full of various indications and meanings which can be paraphrased in different ways.Keywords: Semiology, Amal Donghol, Spartacus, signification