مجله راهور
پیاپی 4 (بهار 1392)

تصادف ترافیکی یکی از عوامل بسیار مهم مرگ ومیر و صدمات جانی و مالی بوده و آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن، جوامع بشری را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. درکشور ما نیز این مسئله به صورت یک معضل و مشکل درآمده است به گونه ای که ایران به لحاظ تصادف ها و سوانح جاده ای و ترافیکی به عنوان یکی از کشورهای دارای بیشترین موارد تصادف و مر گ ومیر ناشی از آن معرفی شده است؛ با توجه به این مسئله هدف این تحقیق شناسایی و تبیین عوامل موثر در افزایش تصادف های درون شهری در شهر زنجان است. روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی و جامعه آماری، تصادفات رخ داده طی سال 1390، در شهر زنجان است که داده های این پژوهش با مراجعه به سازمان حمل ونقل و ترافیک شهرداری زنجان گردآوری شده است. نتایج نشان می دهد از مجموع 1869 مورد تصادفات اتفاق افتاده در سال 1390 در شهر زنجان، در حدود 1680 مورد یعنی حدود 90 درصد تصادفات عوامل انسانی تاثی رگذار بوده و در مقابل، تنها در 72 مورد یعنی حدود 8. 3 درصد عوامل محیطی و در 117 مورد یعنی 6.2 درصد عوامل فنی و مدیریتی دخیل بوده اند. این تصادفات در مجموع باعث کشته شدن 6 نفر و مجروح شدن 2901 نفر شده است و 542 مورد نیز باعث وارد شدن خسارات سنگین شده است.

رسانه های جمعی از طریق آگاه سازی و اقدامات تبلیغاتی (ترویجی) می توانند در نگرش و تغییر فرهنگ ترافیک به سمت تقویت و اصلاح بسیار موثر باشند و با ارائه پیام های مختلف فرهنگی و اجتماعی در جهت اقناع و متقاعدسازی مخاطبان در رعایت رفتار ترافیکی الگوی مفیدی تلقی شوند. هدف از نگارش این مقاله، بررسی رابطه میان مصرف رسانه ای بر روی بهبود فرهنگ ترافیک در بین شهروندان اصفهانی است؛ روش تحقیق از نظر جمع آوری داده ها، توصیفی - تحلیلی از نوع روش پیمایشی است؛ این مطالعه در بین 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال اصفهانی از کلیه اقشار و گروه های اجتماعی در سال 1392 صورت گرفته و برای جمع آوری اطلاعات، از پرس شنامه استفاده شده است. روش نمونه گیری در مرحله نخست، نمونه گیری طبقه بندی شده و در مرحله دوم، نمونه گیری سهمیه ای بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که همبستگی های معناداری بین کمیت و کیفیت رسانه های جمعی با ابعاد فرهنگ ترافیک پاسخگویان وجود دارد؛ به عبارت دیگر پاسخگویان از حیث میزان استفاده، به ترتیب از رسانه های دیداری- شنیداری (تلویزیون داخلی)، رسانه های دیداری- شنیداری (تلویزیون ماهواره ای)، رسانه های چاپی- نوشتاری و رسانه های الکترونیک بیشتر استفاده می کنند.

طی سال های اخیر تعداد وسایل نقلیه به ویژه خودرو و موتورسیکلت در شهر تهران افزایش و متعاقب آن، آمار تخلفات و تصادفات نیز رشد فزایند های داشته است. براساس آمار اعلامی اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ، 18 درصد از کل تصادفات شهر تهران در سال 1390 مربوط به موتورسیکلت سواران بوده و سهم تصادفات فوتی و جرحی موتورسواران از کل تصادفات جرحی و فوتی شهر تهران 2/ 56 درصد بوده است که نشان دهنده حاد بودن این معضل بزرگ برای شهر تهران است. بنابراین هدف این پژوهش شناسایی و تبیین عوامل موثر بر انضباط ترافیکی (ساماندهی تردد موتورسیکلت ها) در شهر تهران می باشد. این تحقیق از نظر روش های گردآوری داده ها، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه موتورسواران شهر تهران و روسا و مدیران پلیس راه تهران بزرگ مناطق 22 گانه تشکیل می دهد که به روش نمونه گیری چند مرحله ای تعداد 384 مورد ارزیابی قرار گرفته اند. همچنین برای جمع آوری داده از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که ایجاد بانک جامع اطلاعاتی موتورسیکلت سواران در پلیس راهنمایی و رانندگی، هم ترازی موتورسیکلت با سایر وسایل نقلیه چهارچرخ به لحاظ اعمال قوانین و در نظر گرفتن تسهیلات و امکانات حمل و نقلی به طور جداگانه برای موتورسیکلت ها، می تواند در ایجاد یک بستر مناسب برای ساماندهی موتورسواران موثر باشد.

هدف این نوشتار تحلیل فضایی تصادفات داخل شهری و سعی در علت شناسی عوامل مکانی- فضایی موثر در بروز سوانح رانندگی شهر زنجان است و به منظور شناسایی و درک الگوهای مکانی- فضایی تصادفات از سامانه های اطلاعات جغرافیایی، تحلیل فضایی و پرسش نامه استفاده شده است. این پژوهش به لحاظ نوع، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، تمام نقاط حادثه خیز که در مقطع زمانی 1390 در شهر زنجان در آنها سوانح رانندگی رخ داده است می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مهم ترین عوامل موثر در تصادفات رانندگی خستگی و خواب آلودگی، تجربه رانندگان، عدم تشخیص سهم عبور سایرین، فرسوده بودن خودرو، عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، عرض کم معابر، بارش برف و باران و کیفیت معابر است. نتایج پژوهش نیز نشان می دهد که در بررسی و تحلیل عوامل موثر در بروز سوانح رانندگی در شهر زنجان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، بیشترین نقاط حادثه خیز در منطقه 3 (تقاطع تربیت) و منطقه 2 (میدان جهاد) قرار دارند که به دلیل تراکم کاربری های اداری، آموزشی و ورزشی- تفریحی و نظایر آن که در این مناطق بیشترین مساحت را به خود اختصاص داد هاند، باعث شده به عنوان مناطق جاذب سفر شناخته شوند؛ همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که در مولفه های اصلی عامل انسانی بیشترین تاثیر را در تصادفات رانندگی در سطح شهر با مقدار ویژه 5/ 6 درصد را دارا است.

هدف اصلی این تحقیق آن است که میزان تاثیر اقدامات و ملاحظات پدافند غیرعامل را بر عملیات و مدیریت ترافیک شناسایی کند. این تحقیق با هدف تبیین و تحلیل مفاهیم تهدید، بحران و پدافند غیرعامل و بررسی میزان تاثیر اقدامات پدافند غیرعامل در زمان مدیریت بحران شهر تهران با طرح یک سوال اصلی تحت عنوان «آیا اقدامات پدافند غیرعامل بر مدیریت ترافیک و عملیات تخلیه جمعیت در زمان بحران تاثیر دارد؟» تدوین شده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرس شنامه است؛ از نظر روش نیز رویکرد توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی ملاک عمل قرار گرفته است؛ جامعه مورد نظر، کلیه مدیرا ن، کارشناسان و افسران مجموعه راهور تهران بزرگ می باشند؛ حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران براساس روش نمونه گیری تصادفی ساده تعیین شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مقیاس بهینه استقرار جمعیت و فعالیت در فضا، پراکندگی در توزیع عملکردها متناسب با تهدیدها، مکان یابی استقرار عملکردها و مدیریت بحران دفاعی در صحنه ها بر عملیات تخلیه جمعیت در زمان وقوع بحران در کلان شهر تهران بزرگ و مدیریت ترافیک است.

وسایل نقلیه سنگین علی رغم سهم اندک آنها از مجموع وسایل نقلیه ای که در معابر درون شهری تهران در حال حرکت هستند، متاسفانه سهم قابل توجهی از مجروحان و همچنین متوفیان مربوط به تصادفاتی است که یک طرف آن وسایل نقلیه سنگین اعم از مقصر و غیرمقصر بوده است. در این تحقیق سعی شده ضمن شناسایی و تبیین عوامل موثر بر تصادفات ترافیکی وسایل نقلیه سنگین در شهر تهران، ادله اصلی بروز تصادفات و تلفات ناشی از آن شناسایی شده و راهکا رهایی برای جلوگیری و از بین بردن تاثیر عامل انسانی، وسیله نقلیه، عامل راه و شرایط محیطی در وقوع تصادفات وسایل نقلیه سنگین ارایه می شود. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش های گر دآوری داده ها، توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است و در این پژوهش از روش تحلیل سلسله مراتبی با نظر سنجی از کارشناسان، متخصصان حوزه تصادف و ترافیک نیز استفاده شد. ابزارگر دآوری این پژوهش، پرسش نامه است و جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارشناسان، متخصصان حوزه تصادف و ترافیک شهر تهران بزرگ تشکیل می دهند که به دلیل محدود بودن آن به صورت تمام شمار کلیه اعضای جامعه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که در نظرکارشناسان حوزه تصادف و ترافیک، عوامل انسانی با 5/ 37 درصد بیشترین تاثیر را در بروز تصادفات ترافیکی وسایل نقلیه سنگین داشت و عوامل راه و محیطی با 12 درصد و عوامل وسیله نقلیه با 5/5 درصد در اولویت بعدی قرارگرفتند. اولویت بندی شاخص های عوامل سه گانه مذکور نیز نشان داد که عجله و شتاب ب یمورد با وزن نسبی 832 / 0 در اولویت اول، و خستگی و خواب آلودگی با وزن نسبی 0/822 در الویت دوم، محدودیت تردد ساعتی با وزن نسبی 691 / 0 و طرح های هندسی غیراستاندارد با وزن نسبی 960 / 0 به ترتیب در اولویت های بعدی قرار دارند.