مجله راهور
پیاپی 11 (زمستان 1393)

حجم گسترده سوانح ترافیکی نیازمند سازوکار مدیریتی است تا با بکارگیری هدفمند منابع انسانی و مادی در کاهش زمان و شدت اثر سوانح و بهبود ایمنی کاربران تلاش نماید٬ شناسایی عوامل موثر بر مدیریت صحنه تصادف یکی از این سازوکارها است.
روش پژوهش: رویکرد مطالعه تحقیق کیفی و با روش گراندد تئوری با مشارکت 28 نفر با تحصیلات حداقل کارشناسی تا دکتری دارای سوابق مدیریتی و علمی در حوزه حمل و نقل و ترافیک انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند جمع آوری و مطالعه تا اشباع داده ها ادامه یافت. تجزیه و تحلیل داده ها بطور مستمر و همزمان با جمع آوری داده ها با استفاده از روش مقایسه مداوم صورت گرفته و برای اطمینان از صحت تجزیه و تحلیل داده ها دو جلسه مصاحبه گروهی متمرکز برگزار شد.
نقش پلیس در مدیریت صحنه سوانح ترافیکی٬ نقش دستگاه های امدادی درصحنه تصادفات٬ اثر بخش بودن مدیریت صحنه در سوانح ترافیکی٬ وجود ساختار اطفاء حریق٬ تعریف وظائف دستگاه ها در مدیریت سوانح ترافیکی٬ نرم زمانی حضور دستگاه های امدادی در صحنه تصادفات٬ تدوین شیوه نامه ها و نیز حمل اجساد از صحنه تصادف به عنوان عوامل موثر بر مدیریت صحنه تصادف شناسایی شدند.
با بکارگیری و اجرای راهکارهای مدیریت صحنه تصادف و با برطرف کردن موانع می توان باعث بهبود وضعیت و عملکرد مدیریت صحنه تصادف در کشور شد٬ که نقش بسزایی در کاهش تلفات انسانی٬ مادی و آسیب های سوانح ترافیکی خواهد داشت.

در مسئولیت مدنی همیشه یک علت باعث به وجود آمدن ضرر نمی شود. در ایجاد یک ضرر، همواره اسباب گوناگون با میزان تاثیرهای متفاوت دخالت دارند. آنچه باعث انتساب ضرر به فاعل می گردد، بی واسطه بودن ضرر و فعل فاعل است، به نوعی که عرف، ضرر را به فعل انجام شده نسبت دهد. در مسئولیت مدنی، هدف این است که زیان های نامشروع جبران شود و آثار کارهای ناشایسته از بین برود. در مسئولیت مدنی علی الاصول مقصر مسئول جبران است، مگر اینکه واسطه ای رابطه سببیت انتساب فعل زیان آور به مقصر را از بین ببرد. در مسئولیت مدنی ناشی از تصادفات رانندگی، سه عامل راننده، نقص راه یا وسیله نقلیه به عنوان عوامل سهیم در جبران خسارات مسئول هستند.

هدف اصلی که پژوهش حاضر دنبال می کند این است که چه عوامل جامعه شناختی در گرایش رانندگان به تخطی و تخلف از قوانین رانندگی تاثیر گذار است؟ این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. از جامعه آماری 1000 نفری رانندگان از طریق فرمول کوکران، 200 نفر انتخاب و پرسشنامه به طور تصادفی در بین آنها توزیع وروایی تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ تایید شده است. در این تحقیق از تئوری دورکیم، مرتن، هیرشی، چلپی،ایوانز،نیومن، آپادورای، برای تبیین گرایش به تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون نشان می دهد که بین متغیرهای کیفیت آموزش(43%-)، ناکامی(43%)، سرمایه اجتماعی پلیس(22%-)، بازداردنگی درونی(19%-)، رضایت اجتماعی(61%-)، بازدارندگی بیرونی(44%-)، سطح تحصیلات(38%-)، نگرش مذهبی(56%-)، سهل انگاری پلیس-(34%) با تخلف از قوانین و مقررات رانندگی معنادار و متغیرهای سن، ضعف مدیریتی و مدت زمان رانندگی با گرایش به تخلف از قوانین رانندگی رابطه معناداری نداشت. در نهایت ضریب همبستگی چندگانه بین متغیرها برابر با 39 % و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 41% می باشد. به این معنی که متغیرهای معنادار در مدل توانستند 41% از متغیر وابسته را تبیین کنند و 59% آن را متیغرهایی تبیین نمودند که خارج از مدل هستند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش برنامه رانندگی ایمن بر تخلفات سرعت رانندگان موتور سیکلت انجام شد. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه گواه و دوره ی پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه رانندگان موتورسیکلت شهرستان بابل بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 60 نفر انتخاب شدند که این تعداد به صورت تصادفی 30 نفردرگروه آزمایش و 30 نفر در گروه گواه قرارگرفتند. شرکت کنندگان پرسشنامه رفتار رانندگی راکبین موتورسوار را تکمیل کردند. برنامه آموزش رانندگی ایمن به مدت هشت هفته، 16 جلسه و 32 ساعت به گروه آزمایش آموزش داده شد و به گروه کنترل آموزش داده نشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد بین نمرات تخلفات سرعت رانندگان موتور سیکلت در پیش آزمون با پس آزمون و پیگری گروه آزمایش تفاوت معنادار وجود دارد (0001/0P)، این تفاوت در نمرات گروه کنترل مشاهده نشد. این نتایج نشان می دهد که برنامه آموزش رانندگی ایمن در کاهش تخلفات سرعت رانندگان موتور سیکلت موثر است.

در این تحقیق پیش بینی زمانی-مکانی تصادفات رانندگی بزرگراه کرج- قزوین با استفاده از مدل های رگرسیون لجستیک چند سطحی و پارامتر های صرفا زمانی انجام شده است. دقت مدل سازی با پارامتر های زمانی با استفاده از پارامتر های بهینگی مدل در مقابل دقت مدل با پارامتر های محیطی تست شده است که نشان می دهد مدل های زمانی دقت بیشتری نسبت به مدل های محیطی داشته است. با توجه به ضریب AUC مشخص شده است که دقت مدل با پارامتر محیطی برازش ضعیف دارد در حالی که مدل زمانی در سطح برازش مناسب قرار گرفته است. برای ایجاد مدل زمانی-مکانی از مدل رگرسیون لجستیک چند سطحی استفاده شده است. پارامتر های بهینگی مدل نشان می دهند مدل های رگرسیون لجستیک چند سطحی به مراتب دقت بیشتری نسبت به مدل های رگرسیون لجستیک معمولی دارند. شاخص AUC نشان می دهد که مدل های رگرسیون لجستیک چند سطحی دارای دقت خوب در پیش بینی تصادفات هستند. در نهایت صحت مدل در پیش بینی 200 نمونه تصادف که در مدل-سازی استفاده نشده بودند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که مدل رگرسیون لجستیک چند سطحی توانسته است 25 درصد تصادفات رانندگی را در 6 اولویت اول از 105 اولویت پیش بینی کند.

امروزه تصادفات جاده ای بخش قابل توجهی از هزینه های خارجی که تردد وسایل نقلیه موتوری به جوامع وارد می سازند، را تشکیل می دهند. در این بین موتورسواران، به این علت که در حین تصادف فاقد پوشش خارجی اند، در مقایسه با رانندگان و سرنشینان خودروها بیش تر در معرض آسیب قرار دارند. یافتن اثرگذارترین عوامل بر شدت جراحت ناشی از تصادفات موتورسواران می تواند زمینه ساز کاهش خسارات و تلفات ناشی از این تصادفات باشد. این تحقیق عوامل موثر بر جرحی یا فوتی بودن تصادفات موتورسواران در راه های برون شهری استان تهران طی سال های 1388 تا 1390با استفاده از مدل لوجیت دوتایی مورد تحلیل قرار گرفت.متغیرهای بررسی شده در این مدل شامل ویژگی هایی نظیر مشخصاتموتورسوار، زمان وقوع تصادف، وسیله نقلیه مواجه شونده با موتورسیکلت، مقصر بودن موتورسوار، فاصله از نزدیک ترین پاسگاه، علت تامه ثبت شده در صحنه تصادف، تعداد وسایل درگیر در تصادف و انحراف به چپ موتورسیکلت می شوند.نتایج نشان می دهند، ثبت انحراف به چپ به عنوان علت تامه، وقوع شب هنگام تصادف در منطقه البرز، وقوع تصادف بین دو موتورسیکلت و وزن خودرو مواجه شده با موتورسیکلت در سطح معناداری قابل قبولی (1/0>P-value) مهمترین عوامل تاثیرگذار بر شدت جراحت موتورسواران در راه های برون شهری اند. در انتها با توجه به سیاست پذیر بودن متغیرهای مورد بررسی در مدل ساخته شده، پیشنهاد هایی به منظور ارتقای ایمنی موتورسواران در راه های برون شهری استان تهران ارائه شد.