هخامنشیان، نخستین حکومت جهانی تاریخ با مردان و زنانی در سرزمین پهناور ایران بوده است که هر کدام به فراخور حالشان تاثیرگذار بودند.

آتوسا یا اتوسا که در زبان اوستایی هوتااوسا آمده است، ملکه و بانوی وانوان در دوره اولیه شاهنشاهی هخامنشی بوده است. او دخترکورش کبیر، همسر داریوش کبیر و مادر خشایارشای اول بود. آتوسا زنی کاردان و با قدرت بود که طی زندگی دراز خود منشاء اثرات سیاسی و فرهنگی بسیاری بود. مادر آتوسا ملکه کاساندان، دختر فره نسپس از بزرگان پارسی، همسر سوگلی کورش بود، به این جهت فرزندان وی بر دیگر فرزندان کورش از سایر همسرانش، برتری داشتند. آتوسا از همان اوان جوانی ذکاوت، استعداد و هوشمندی