آرشیو پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۷، شماره ۱۶۷۷
اقتصاد
۴

جایگاه ایران در صندوق های ذخیره ارزی در دنیا

گروه اقتصادی: تعریف مجزایی از صندوق ثروت حاکمیتی وجود ندارد، اما می توان این صندوق ها را صندوق دولتی با هدف ویژه که دارایی های اقتصادی را برای اهداف درازمدت نگهداری و مدیریت می کند، تعریف کرد. صندوق هایی که در منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی وجود دارند عمدتا به ذخیره درآمدهای حاصل از هیدروکربن ها اختصاص دارند. صندوق بین المللی پول در گزارش ثبات مالی خود که در اکتبر 2007 منتشر شد صندوق ثروت حاکمیتی را بر مبنای اهداف اصلی شان تقسیم بندی کرده است:

1- صندوق های ثبات که برای تثبیت بودجه و اقتصاد در برابر تغییر قیمت کالاهای ناپایدار (معمولا نفت) طراحی شده اند.

2- صندوق های پس انداز برای سال های آینده که هدف آن تبدیل دارایی های غیرمالی تجدیدناپذیر به سبد دارایی های متنوع با نرخ برگشت بالااست.

3- صندوق های ذخیره سرمایه گذاری که برای افزایش بازگشت ذخایر بین المللی تاسیس شده اند.

4- صندوق های توسعه که تامین پروژه های اقتصادی، اجتماعی یا ارتقای سیاست های صنعتی که می تواند رشد بالقوه تولید کشور را بالاببرد برعهده دارد.

5- صندوق های کمکی که برای پوشش بدهی های کمکی که در ترازنامه دولت ثبت می شوند، تاسیس می شوند.

هر چند مدت های طولانی است که صندوق های ثروت حاکمیتی به وجود آمده اند (برای مثال صندوق ذخایر کویت برای نسل های آینده که از سال 1953 شروع به کار کرده است) اما تعداد آنها امروزه به دلیل افزایش قیمت نفت، جهانی شدن مالی و تداوم بی ثباتی در سیستم مالی جهانی افزایش یافته است. بنابر تخمین صندوق بین المللی پول، دارایی صندوق های ثروت حاکمیتی از 2 تا 3 هزار میلیارد دلار در پنج سال پیش به 6 تا 10 هزار میلیارد دلار رسیده است که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به تنهایی نیمی از این دارایی ها را دراختیار دارند.

این صندوق ها نقش تثبیتی را در بازارها ایفا می کنند. برای مثال به دنبال بحران مسکن در امریکا این صندوق از نوامبر 2007 تاکنون بیش از 40 میلیارد دلار به بانک های اروپایی و امریکایی تزریق کرده است. جدول وضعیت صندوق های ثروت حاکمیتی را نشان می دهد. نکته جالب توجه ارزش حساب ذخیره ارزی ایران است که در میان کشورهای صادرکننده نفت حوزه خلیج فارس پایین ترین مقدار را دارد