پس از 120 سال استیلای قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، قیامی مردمی در باشتین و سبزوار خراسان علیه ظلم و تعدی حاکمان مغول و عاملان آنان به وقوع پیوست. این نهضت که با رهبری شیخ خلیفه به قیام سربداران شهرت یافته است، از لحاظ وسعت بزرگ ترین و از نظر تاریخی مهم ترین جنبش آزادیبخش خاورمیانه در قرن هشتم هجری بود. تلاش پیگیر رهبران آزاده این قیام منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم ترین ویژگی های این حکومت عبارت بود از: تنفر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیع. هنگامی که سربداران توانستند بر حاکم مغولی خراسان پیروز شوند حکومت مستقلی ترتیب دادند و سبزوار را مرکز خود ساختند. در پی این قیام و با نیرو گرفتن از پیروزی های آن بود که در نقاط دیگر نیز مردم روستاها سرکشی آغاز کردند. قیام سربداران، برگی زرین در تاریخ ایران زمین است. دولت سربداران در طول پنجاه سال حاکمیت خود در بخشی از خراسان بزرگ، شاخصه های نیکو و ماندگاری چون ضرب سکه و اجرای مساوات و برابری به جا گذاشت. نهضت سربداران که با تعالیم رهبر آن یعنی شیخ خلیفه مازندرانی آغاز و با به دار آویخته شدن وی توسط مغولان، این رهبری به دست شاگرد بزرگ وی شیخ حسن جوری استمرار یافت، در اندک زمانی ارکان حکومتی مغولان را در ایران زمین متزلزل ساخت. حضور رهبری در صفوف لشگر سربداران موجب شد لشگر دوازده هزار نفری سربداران، لشگر هفتادهزار نفری طغاتیمور را شکست دهد و نیشابور، طوس و... آزاد شود و لشگر به سوی هرات حرکت کند. با کشته شدن شیخ حسن و حذف رهبری ورق برگشت و جنگ پیروز سربداران به شکستی بزرگ مبدل شد و دولت سربداران فرو ریخت، اما از آن پس بر اثر قیام های دیگر مغولان نتوانستند آب خوش از گلو پایین دهند.