در میان ابزارهای متنوعی که برای هدایت دانش آموزان در مسیر رشد فردی، تحصیلی و اجتماعی در سنین کودکی و نوجوانی تجربه شده، معمولا «تنبیه» در برابر - و شاید تا حدی، در کنار - «تشویق» قرار گرفته است. اگر این دو را به عنوان عوامل «بازدارنده» و «برانگیزنده» در تبیین ارزش ها و هنجارها و وظایف و تکالیف کودک یا نوجوان در نظر بگیریم، سطح اثر هر یک در صورتی مطلوب خواهد بود که در تعادل با دیگری و همین طور تناسب با مورد مربوط به آن باشد.