به اعتراف بسیاری از متفکران، وضعیت کنونی جهان اسلام را از بابت نسبت میان مسلمانان با یک دیگر، باید وضعیتی نامطلوب تصویر نمود، تفرقه میان برادران، افول اخلاق و رشد منطق تکفیرگرایی، بارزترین و مهم ترین نمودهای این وضعیت است. در چنین شرایطی نقاط امید جهان اسلام یعنی کانون های مهم تمدنی باید با احساس مسئولیت به میدان بیایند و چاره ای برای التیام این دردها بیابند.

می توان و بایستی به این دغدغه ها و نیازها در پرتو فرهنگ و اندیشه دینی نگریست و راه حل آن ها را پیدا کرد. خوشبختانه آن نوع بینش بنیادی در فرهنگ اسلامی با رویکرد ترقی خواه، حقیقت جو، صلح طلب و عدالت محور، بهترین زمینه را برای فتح باب گفتگو در اختیار ما گذاشته و پیشینه داد و ستد فرهنگ و تمدن اسلامی با سایر تمدن ها، مبنای مطمئنی برای تعامل درون تمدنی در جهت اهداف حال و آینده است.