آرشیو دوشنبه ۲۱‌شهریور ۱۳۹۰، شماره ۳۲۲۴
دانش
۱۲

رازگشایی از چهره دوگانه ماه

مترجم: مهریار میرنیا
منبع: Discovery

این روزها فرضیه جدیدی در حوزه دانش سیاره ای مطرح شده که برای همدم افلاکی فعلی مان حرف درآورده است، ادعا می شود زمین روزگاری 2 ماه داشته که سرانجام با هم تصادم کرده اند و قمر فعلی را شکل داده اند. این انگاره جدید می تواند معمای دیرینه تفاوت های میان دو جانب نزدیک و دور سطح ماه را توضیح دهد.

در حالی که جانب نزدیک ماه به زمین نسبتا پست و هموار با گودال های بزرگ بازالتی سیاه است، اما جانب دور آن بلند و کوهستانی با پوسته های ضخیم تر است. دانشمندان علوم سیاره ای دانشگاه کالیفرنیا با اجرای پژوهشی مبتنی بر شبیه سازی های رایانه ای ادعا می کنند عوارض کوهستانی و ارتفاعات جانب دور ماه، بقایای سخت و جامد تصادم با یک ماه کوچک تر است.

این توضیح تازه برای 2 چهره متفاوت ماه، بر اساس مدل برخورد غول آسایی که عموما برای توجیه چگونگی پیدایش ماه استفاده می شود، برداشت شده است. در این مدل، سیاره ای در اندازه مریخ به نام تیا اوایل عمر منظومه شمسی با زمین آن دوران تصادم می کند. این برخورد موجب جدا شدن تکه هایی از زمین و تیا می گردد که در نهایت برای تشکیل ماه فعلی یکدست و یکپارچه می شوند.

دانشمندان معتقدند این برخورد غول آسا منجر به پیدایش جرم کوچک تر دیگری نیز شده است که به دور زمین می چرخید. اما گویا مدار آن با مدار قمر بزرگ تر تلاقی داشته است. سرانجام این دو با هم تصادم می کنند و ادغام می شوند. همین موضوع باعث می شود ماه فعلی دارای 2چهره متفاوت باشد.

موضوع جالبی که دانشمندان از نتایج شبیه سازی ها دریافتند، رابطه سرعت برخورد و عوارض ایجاد شده بود. اگر تصادم 2 جرم سماوی با سرعت کمی روی دهد یک گودال شهابی بزرگ ایجاد نخواهد شد، بلکه می توان انتظار داشت جرم کوچک تر مثل خمیر، بخشی از رخ جرم بزرگ تر را بپوشاند. همان اتفاقی که به نظر می رسد 2 قمر قدیمی زمین در برخورد آرام با هم شاهد آن بوده اند. برخورد آرام می تواند ناشی از هم شکل و اندازه بودن مدار آن دو قمر به دور زمین باشد به گونه ای که هنگام رسیدن به یکدیگر، سرعت نسبی بین 2 قمر بسیار ناچیز و بر اثر شتاب گرانشی 2 جرم کنار هم بوده است.