تقوا ضابطه ای است که سبب حیات جامعه و بقای حیات انسانیت می شود. بعضی گمان می کنند که تقوا محدودیت می آورد؛ ولی تقوا محدودیت نمی آورد، بلکه برای حیات بشر مصونیت ایجاد می کند؛ چون تقوا می گوید ظلم و خیانت نکن. اگر تقوا رعایت شود، اجتماع از همه پلیدی ها مصون می ماند. اگر حقوق اجتماع را رعایت نکنیم و آزاد به تمام معنا بشویم، دیگر حیات باقی نمی ماند و جامعه قدر ومنزلتی پیدا نمی کند. رعایت حقوق اجتماع، همان تقواست. پس تقوا مخالف آزادی نیست و مانند نماز، روزه و خمس از فروعات مذهب نیست، بلکه تقوا حالتی است که سبب بقای حیات اجتماع هم می شود. همان گونه که رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، ما را از تجاوز به حقوق دیگران باز می دارد و کسی نمی تواند بگوید پشت چراغ قرمز نمی ایستم، چون محدودیت می آورد، تقوای اجتماعی هم مانند ایستادن در پشت چراغ قرمز است. انسان کفش می پوشد تا پایش محفوظ و سالم و تمیز بماند. پا نمی تواند بگوید که چرا مرا محدود کردی؛ زیرا پوشاندن آن برای سلامت خودش و مصونیت از سرما و گرما و آلودگی هاست. شرع مقدس که این همه به تقوا سفارش کرده، می خواهد مصونیت اجتماعی ایجاد کند، نه اینکه درصدد محدودیت مذهبی باشد.

حضرت علی علیه السلام فرموده اند: «من ملک شهوته کان تقیا؛ هر کسی که جلوی شهوتش را بگیرد، متقی است». شهوت هم مراتبی دارد: شهوت خوراک، شهوت لباس، شهوت مقام، شهوت عنوان، شهوت ریاست و تقوا شامل همه اینها می شود. هر قدمی که بر می دارید، فقط باید برای خدا باشد و انیت و خودیت در آن نباشد.