جرم، تابعی از شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه است. فشارهای مختلف ناشی از محرک ها که ارتباط نزدیکی با نیازهای طبیعی واقعی و در عین حال کاذب مردم یک جامعه دارد در این فرآیند بسیار موثر است. بررسی های آماری که نشان از افزایش جرائم جزمی و جرمی درباره جرائم خیابانی و یقه چرکین ها در چند ماه اخیر دارد نیز مصداق بارزی از این ادعا است.

افرادی که ممر آشنای آنها دچار نقصان کمبود و کسری می شود پس از مدتی با باورهای مختلف در مقابل فشارهای خرید مقاومت می کنند و بعد از مدتی در هم می شکنند. راه های مشروع بسته است. وصف کارهای کاذب کماکان مانع از برابری قدرت خرید کالامی شود. تنها راه باقی مانده کارهای غیراخلاقی است و فرد مجرم قبل از اینکه حریم بقیه افراد را بشکند حریم خود را می شکند ولی از طرفی نیز چاره یی جز پناه بردن به بزه ندارد.

جرائمی مانند جیب بری، خفت گیری، سرقت از منازل، سرقت لوازم یدکی و سایر انواع سرقت های کوچک در کشور را می توان در رده جرائم خرد قرار داد. در کنار این جرائم با افزایش جرائم جسمی نیز روبه رو هستیم که تحت تاثیر مقاومت و تحریک پذیری این عوامل صورت می گیرد.

در نتیجه با کوچک ترین توهین و تعارضی فرد کنترل خود را از دست داده و دست به بزه می زند. به ضرس قاطع می توان گفت شرایط اقتصادی شرایطی را ایجاد کرده که مردم ایران به صورت مداوم با باورهای اخلاقی خود در تضاد قرار می گیرند. وقتی مشکلات اقتصادی افزایش می یابد توان خرید افراد کم می شود و مقاومت خیلی از انسان ها پایین می آید. همانطور که می دانیم هر انسانی به صورت بالقوه یک بزهکار است و هر انسانی از ابتدا گرایش به سمت ضدارزش ها دارد چه بسا که بستری نیز (مانند مشکلات اقتصادی) برای فرد فراهم شود، همین کافی است تا استعداد جنایی ما بر استعداد ارزش پذیری مان غلبه کند. زیرا حقیقت موضوع آن است که همه ما آمادگی انحراف از ارزش ها و حرکت به سوی ضد ارزش ها را داریم و در شرایط خاص باید بیشتر مراقب باشیم تا دچار انحراف نشویم.

جرم شناس، وکیل دادگستری و مدرس دانشگاه