در مکتب حسینی، مقوله معنویت و عقلانیت، همراه و مکمل هم هستند. تلالو و درخشندگی معنویت و عرفان بخصوص در عرصه عاشورا به توضیح نیازی ندارد. اباعبدالله در آخرین لحظات حیات و زیر تیغ دژخیم هم می گوید: «الهی رضا برضائک و تسلیما لامرک، لامعبود سواک» و این از حیرت انگیزترین جلوه های عرفان توحیدی و عرفان علوی است و خواهر سرافراز حسین(ع)، زینب(ع) دختر رشید علی نیز در برابر یزید و فرزند زیاد که با تکبر بر پیروزی ظاهری اشاره می کنند، پاسخ می دهد: «ما رایت الاجمیلا» ما جز زیبایی ندیده ایم؟! آن گاه اضافه می کند: «هرچه می خواهی حیله کن و کوشش های پست خود را به کار بند. سوگند به خدا که یاد ما از دل ها و زبان ها فرو نمی افتد.... ایام تو چند صباح بیشتر نیست و جمع تو جز پریشانی حاصلی از ستم ها و نامردمی ها نخواهد دید.... »1