آرشیو شنبه ۱۸ خرداد ۱۳۹۲، شماره ۲۹۳۶
اندیشه اقتصادی
۲۸

از «ریزگردها» تا «ناامنی غذایی»

دکتر حسین آخانی ( استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران)

در هیچ کدام از چهار دولت اخیر، «محیط زیست» به عنوان یک اولویت مهم مطرح نبوده است.

در زمان جنگ، شاید طبیعی بود که محیط زیست از اولویت خارج شود، منتها پس از آن در دوران سازندگی هم به محیط زیست بی مهری شد. در دوران اصلاحات و زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی، فرصت های خوبی به وجود آمد که سازمان محیط زیست بتواند حرکت های جدی انجام دهد، اما از آنجا که در راس این سازمان فردی قرار داشت که از بدنه سازمان محیط زیست نبود و تحصیلاتی در این زمینه نداشت، فعالیت های محیط زیستی بیشتر جنبه تبلیغاتی به خود گرفت و ما شاهد اصلاح ساختاری نبودیم. البته نمی توان گفت که در آن دوران ما بازده مثبت نداشتیم، اما به نظر می رسد که از فرصت ها استفاده بهینه صورت نگرفت.

در دولت های نهم و دهم به ریاست آقای احمدی نژاد، به دلیل نگاه خاصی که داشتند و در آن اصولامحیط زیست جایگاه خاصی نداشت، تخریب بیشتری در عرصه محیط زیست صورت گرفت و مجوزهای زیادی برای استفاده مخرب از منابع طبیعی صادر شد. با این رویه ها طی سال های اخیر ما شاهد خشک شدن دریاچه ها و تالاب های زیادی در کشورمان بودیم که مهم ترین آنها دریاچه ارومیه، تالاب گاوخونی، بهارلو، بختگان و... هستند. این تالاب ها و دریاچه ها به دلیل رویکردهایی که «توسعه پایدار» را مدنظر قرار نمی دادند، لطمه های جدی خورده و برخی حتی حیات خود را از دست دادند.

نتیجه این امر، گسترش ریزگردها بود که برخلاف نظر برخی که آن را به عامل خارجی ربط می دهند، به واسطه فشار بسیاری است که ما به منابع داخلی وارد کردیم. فعالیت های بی ضابطه سدسازی یکی از عواملی است که موجب بروز این پدیده شده است. اما نتیجه نگاه توسعه ناپایدار ما، پس از تحریم های اخیر، بیشتر خود را نشان داد؛ زمانی که ما برای تهیه برخی از محصولات کشاورزی به کشورهای دیگر وابسته شدیم. این امر نشان می دهد که ما به توسعه کشاورزی بومی توجهی نشان نداده و نتوانسته ایم از پتانسیل این بخش بهره بگیریم، در نتیجه دچار «ناپایداری غذایی» شدیم.

نتیجه اینکه، به نظر بنده، دولت بعد باید نگاه توسعه پایدار را دنبال کند تا بتوانیم افراد کشورمان را منتفع کنیم، منابع محیط زیست حفظ شود و امنیت غذایی داشته باشیم.