آرشیو پنجشنبه ۳ امرداد ۱۳۹۲، شماره ۵۴۲۳
چراغ راه
۱۴
معرفی کتاب

تاریخ آغازین فراماسونری در ایران جلد چهارم و پنجم

پدیده نیمه علنی و مخفی فراماسونری، دهه هاست مورد توجه پژوهشگران و مورخان قرار گرفته است. به یقین نمی توان پی برد که نخستین فراماسون در ایران چه کسی بوده است. چرا که آشنایی ایرانیان با این پدیده همزمان با آشنایی مان با دیگر مظاهر تمدن غرب رخ داد. اگرچه آغاز روابط دیپلماتیک بین ایران و کشورهای اروپایی به حدود دهه های نخستین سده 10ه.ق / 15م یعنی اندکی پیش از نخستین سال های تشکیل دولت صفوی، یعنی عهد اوزون حسن برمی گردد اما از تاریخ دقیق آشنایی ایرانیان با فراماسون ها، آگاهی دقیقی در دست نیست. گروهی بر این عقیده هستند که نخستین آشنایی ایرانیان با دستگاه فراماسونری از طریق شرق و از طریق کشور هندوستان که مستعمره انگلیس بود، به وجود آمد. انگلیسی ها در 1143 ه.ق/ 1730م نخستین لژ فراماسونری خود را در کلکته بنیاد نهادند. به عقیده کتیرایی، فراماسون های انگلیسی دستگاهی پهناور در کلکته و پس از آن در پاره ای از شهرهای هند گسترده بودند و گروه مردم کشورهای گوناگون را با خود یاری می کردند، پاره ای از ایرانیان به هند می رفتند و به دام تنیده انگلیسی گرفتار و در این لژها راه می یافتند و در بازگشت به ایران، بیشتر در فارس و اصفهان زمینه پخش و پراکندن اندیشه های ماسونی را در میان گروه معینی از مردم فراهم می کردند. مجموعه 5 جلدی تاریخ آغازین فراماسونری که در اینجا به معرفی دو جلد آخر آن خواهیم پرداخت به اسناد لژ بیداری ایران پرداخته است. 3جلد نخست مجموعه 5 جلدی حاضر توسط حمید رضا شاه آبادی به چاپ رسیده است و قسمتی از آن در سال 1373 که هدایت الله بهبودی دبیر گروه فرهنگی روزنامه ایران و شاه آبادی نیز به عنوان مسئول صفحه تاریخ این روزنامه فعالیت خود را آغاز کرد در صفحه تاریخ روزنامه ایران تحت عنوان «مجموعه اسناد منتشر نشده لژ بیداری ایران» منتشر شدند. جلد چهارم و پنجم این مجموعه توسط یحیی آریا بخشایش تالیف و تدوین گردیده است.