آرشیو چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۳، شماره ۲۰۱۰
موسیقی ایران
۸

مروری بر آثار کمتر شنیده «شیدای تار»

شنیدن ساز «لطفی» با حزن و اندوه

علی شادکام

آلبوم «بسته نگار» حاصل همکاری محمدرضا لطفی، مجید کیانی و ناصر فرهنگ فر که در سال های دور منتشر شد، یکی از آثار کمتر شناخته شده محمدرضا لطفی است. مجید کیانی که از لطفی به عنوان قدیمی ترین دوست خود یاد کرده، در جایی درباره این آلبوم گفته است: سال 1363 به تازگی کنسرتم در انجمن فرهنگی ایران و ایتالیا را برگزار کرده بودم. سنتورم هنوز همان کوک بیات اصفهان را داشت که با آقای لطفی و آقای فرهنگفر بسته نگار را اجرا کردیم. ضبط این کار با یک واکمن کوچک صورت گرفت...»1. «بسته نگار» یک نمونه از کارهای مشترک کیانی و لطفی بود اما این کار یعنی بداهه نوازی های این دو هنرمند، به «بسته نگار» ختم نمی شود. سه، چهارسال قبل نسخه الکترونیکی کتاب «هفت دستگاه موسیقی ایران» نوشته مجید کیانی همراه با نمونه های صوتی آن منتشر شد. در یکی از این نمونه های صوتی پیش درآمد ابوعطای درویش خان آمده است که با کمانچه لطفی، سنتور کیانی و برومند و ضرب ناصر فرهنگ فر ضبط شده است؛ یادگار روزهای استعفای این هنرمندان از مرکز حفظ و اشاعه و روزهای شاگردی در منزل استاد نورعلی برومند. حدود یک سال پیش هم موسسه فرهنگی سروستاه -که موسس و مدیر آن مجید کیانی است- کنسرت مشهور «کارگاه نمایش» (بهمن1354) را منتشر کرد که در آن کیانی، لطفی و فرهنگ فر ماهور نواخته بودند؛ کنسرتی که با حضور بزرگان فرهنگی و هنری آن زمان برپا شد و طنین موسیقی دستگاهی ایران را از پس سال ها سکوت و انزوا دوباره در ایران به صدا درآورد. ضبط این کنسرت که سال ها به صورت غیررسمی و خصوصی بین هنرجویان و علاقه مندان دست به دست می شد بالاخره از طریق سروستاه انتشار یافت. به تازگی هم آلبومی تحت عنوان «کرشمه» توسط سروستاه منتشر شده است که در آن لطفی و کیانی اجرایی بداهه در دستگاه شور را با محوریت وزن کرشمه ارایه داده اند. این اجرا نیز در سال 1354 صورت گرفته است. درگذشت محمدرضا لطفی بهانه ای شد که با حزن و اندوه در این یادداشت کوتاه به «کمتر شنیده شده هایش» اشاره کنم و یاد او و استادش نورعلی برومند و همدرسش ناصر فرهنگ فر را گرامی بدارم. روانشان شاد.

1. بخشی از گفت وگوی منتشرنشده یاشار مهاجری با مجید کیانی به مناسبت انتشار «کارگاه نمایش». (1392)