آرشیو پنج‌شنبه ۱ خرداد ۱۳۹۳، شماره ۵۶۵۲
اجتماعی
۴
نگاه

شفاف سازی تقاضا؛ پیش نیاز تطبیق عرضه و تقاضای فناوری

دکتر سید سپهر قاضی نوری

شفاف سازی تقاضا، از جمله موضوع های مهم حوزه علم و فناوری کشور است. یکی از شکایت های همیشگی دستگاه های اجرایی آن است که خروجی های پژوهشی و فناورانه دانشگاه ها و نیز کالاهای تولیدی شرکت های دانش بنیان با نیاز آنان تطابق ندارد. اما زمانی که از این دستگاه ها پرسیده می شود که آیا قبلا نیازهای خود را به آنان اعلام کرده بودید و از آن مهم تر، اصولا این نیازها را برای خودتان، بطور شفاف تبیین کرده اید پاسخ منفی است.

تجربه های سال های اخیر نشان داده است که در بسیاری از موارد، توسعه فناوری و تجاری سازی و نوآوری و همه این مفاهیم مشابه، می تواند بدون هیچ سرمایه گذاری و حمایت دولتی اتفاق بیفتد تنها به این شرط که دستگاه های اجرایی، نیازهای مهم و ضروری فناورانه خود را به شکل شفاف اطلاع رسانی کرده و استانداردها و حدود قیمتی مورد نظر خود را نیز مشخص نمایند. این حجم بازار، به خودی خود آن قدر وسوسه انگیز است که شرکت های داخلی می توانند بدون هیچ گونه حمایت خاص، وارد عرصه تولید کالاهای مزبور شوند. حداکثر آن است که نیاز به وام بانکی دارند که فرایندی روزمره و وظیفه عادی بانک ها است.

اینکه چرا شفاف سازی تقاضا انجام نمی شود دلایلی ساده ولی نه چندان آسان دارد. شاید دیوان سالاری (بوروکراسی) و روزمرگی مهم ترین دلیل باشد و اینجاست که مکلف کردن قانونی دستگاه ها می تواند نقش موثر خود را ایفا نماید. اما تکالیف این چنینی در قالب قانون حمایت از ساخت داخل (مصوب 1375) و اصلاحات آن (مصوب 1391) نیز با شکست روبه رو شد. لذا پژوهشگران حوزه سیاست علم و فناوری باید علل این شکست را در هر یک از حوزه های صنعتی مورد تحقیق و بررسی قرار داده، سازوکارهایی مناسب برای حل این مشکل بیابند.

*معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری