متن تلگراف خبر ترور اتابک اعظم

از تهران به سایر شهرهای ایران

(سند مزبور: طهران به همدان)

تلگرافخانه های عموم ولایات به حکام و انجمن های ایالتی و ولایتی اطلاع بدهند دیروز بیست و یکم ماه [رجب سنه 1325] اتابک اعظم [(میرزا علی اصغر خان امین السلطان)] وزیر داخله برای معرفی وزرای جنگ و عدلیه حسب الرسم به مجلس مقدس شورای ملی حاضر شده بعد از انقضای مجلس دو ساعت از شب رفته در [...] بهارستان در موقع درشکه نشستن از طرف دو نفر شخص مجهول الحال به گلوله رولور مضروب و به فاصله چند دقیقه به رحمت ایزدی پیوست. قاتل با رفیق قاتل بلافاصله خود را کشته مجلس شورای ملی به اتفاق امنای دولت به جد تمام مشغول تحقیقات است که منشا این سوء قصد و مرتکبین آن را به دست آورد. فوت مرحوم اتابک اعظم طاب ثراه از ضایعات عظیمه و موجب تاسف و تحسر کلی است. امید است کشف منشا [...] و جزای قانونی مرتکب و شرکای او در سایه قدرت و سطوت مجلس شورای ملی به سهولت میسر و از برای عموم ملت ایران تشفی عادلانه حاصل گردد.

تذکر: رسم الخط متن فوق، برای خوانش بهتر، اصلاح شد.

انتخاب میرزا علی اصغر خان امین السلطان از سوی محمدعلی شاه قاجار به عنوان صدر اعظم را اهل تاریخ نشانه ای دال بر مخالفت این شاه با مشروطه می دانند. این انتصاب با مخالفت شدید مشروطه خواهان مواجه شد. البته این مخالفت ها تاثیری در رای ششمین شاه قاجار نگذاشت زیرا وی کسی را بهتر از امین السلطان برای اجرای مقاصد خود پیدا نکرده بود. اتابک اعظم سال ها صدر اعظم دو شاه قبلی قاجار بود و همگان بر طرفداری شدید او از روسیه و مخالفتش با آزادیخواهی مردم اذعان داشتند. این رفتار شاه باعث شد تا طرفداران مشروطه برنامه ای دیگر را برای حذف اتابک اعظم از صحنه سیاسی کشور و مطیع کردن شاه طرح ریزی کنند. برنامه ای که در روزی چون امروز از سال 1286خورشیدی توسط عباس آقا تبریزی و به تحریک سید حسن تقی زاده، اجرایی شد و بر اساس آن اتابک اعظم هنگام خروج از مجلس شورای ملی با شلیک گلوله به قتل رسید.