یکی از آثار مهم تاریخی و فرهنگی ایران، راهی کهن است که در متون کلاسیک یونانی از آن به عنوان راه شاهی هخامنشی یاد کرده اند.

بتازگی بخش هایی از این جاده های سنگفرش باستانی که به گفته کارشناسان یک شبکه خبررسانی شگفت انگیز و یکی از جنبه های بارز تشکیلات اداری حکومت هخامنشی به شمار می رفته کشف شده است که اداره امور این شاهنشاهی گسترده از هند تا مدیترانه از طریق آن انجام گرفته است. با وجود اهمیت این شاهراه کهن، بندرت پژوهش باستان شناسی درباره آن صورت گرفته است.

احسان یغمایی از باستان شناسانی است که در دو دهه گذشته به گردآوری برخی مدارک این راه و پژوهش درباره آن گام برداشته است. او که اکنون سرپرستی هیات پژوهش های باستان شناسی راه شاهی شوش تخت جمشید را به عهده دارد، از یافتن بقایای کالبدی این راه در محدوده شوش تا بهبهان می گوید. به گفته او، در این فصل از پژوهش های باستان شناسی، آنها ضمن بازنگری منطقه های بررسی شده پیشین موفق شدند برخی مناطق بررسی نشده را نیز مطالعه کنند: به شناسایی و بازبینی بیش از 160 اثر و محوطه پرداختیم و توانستیم با پیمایش مسیر دزفول، شوش، شوشتر، رامهرمز، امیدیه و بهبهان که به خط مستقیم حدود 300 کیلومتر است، نشانه های این راه را شناسایی کنیم.

به گفته یغمایی، در این مسیر افزون بر منزلگاه و دژ دیدبانی، قطعاتی از جاده های سنگفرش باستانی هم کشف شد. این باستان شناس همچنین از مشکلاتی می گوید که گاه به نابودی بخش هایی از بقایای این راه باستانی منجر شده است: شمار زیادی از محوطه های دشت شوشان به دلیل حاصلخیزی این منطقه کاملاتسطیح یا بشدت تخریب شده که از این نظر، شناسایی محوطه های هخامنشی را دشوار می کرد. متاسفانه با شتاب توسعه و عمران در مناطق مختلف، آثار و نشانه های بیشتری از میان می رود.