آرشیو پنجشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۴، شماره ۲۴۱۷
علم
۱۱

پژوهشگرانی که خلاصه مقاله ارسال می کنند، ولی ارائه نمی دهند

شگردی تازه برای ارتقای جایگاه علمی

رضا اسداللهی ( متخصص ژنتیک پزشکی دانشگاه زوریخ)

نتایج حاصل از پژوهش های بنیادی یا کاربردی وقتی به عمق و پختگی می رسند که در محافل علمی ارائه و به بحث و تبادل نظر گذاشته شوند. اصلافلسفه برگزاری کنگره های علمی هم ایجاد بستری برای گفت وگوی پژوهشگران درخصوص یافته های جدیدشان و حلاجی آنها و همین طور زمینه سازی برای همکاری های علمی است. اما در جلسه هیات علمی کنگره اخیر ژنتیک انسانی اروپا (که چندی پیش در گلاسکوی اسکاتلند برگزار شد)، از موارد مهم مطرح شده، عدم شرکت یا ارائه مقاله توسط برخی پژوهشگران و از جمله پژوهشگران کشورمان بود که خلاصه مقاله ارسالی شان پذیرفته شده است. البته این درک همیشه وجود دارد که بخشی از این مسئله ممکن است به مشکل در اخذ ویزا یا تامین هزینه ها مربوط باشد، ولی درصد عدم مشارکت و تکرار این رویه حاکی از آن است که برخی خلاصه مقاله شان را فقط برای چاپ در کتابچه کنگره ارسال می کنند تا از آن در رزومه یا ارتقای پژوهشی استفاده کنند. ناگفته پیداست که این رویه چقدر با اخلاق و هدف پژوهش ناسازگار است و ازاین رو بسیاری از انجمن های علمی اروپا هم به درستی تصمیم گرفته اند که از پذیرش خلاصه مقاله افرادی که این رویه را تکرار می کنند، خودداری کنند. اما توجه به این مسئله از دو منظر حائزاهمیت است. نخست آنکه این اقدام تنها متوجه اعتبار خود افراد نیست بلکه خودآگاه یا ناخودآگاه، دانشگاه و کشور متبوع آنها را نیز مورد داوری قرار داده و زیر سوال می برد. سوی دیگر مسئله هم آن است که اصل پژوهش چنین محققانی که تبدیل به ماشین چاپ مقاله یا خلاصه مقاله به هر قیمتی و تنها برای ارتقای رتبه دانشگاهی شده اند، مورد تردید خواهد بود و نه تنها نمی تواند دردی از دردهای جامعه را درمان کند بلکه به پویایی و نشاط علمی هم صدمه می زند. حقیقتا لازم است این رویه که تنها توسط برخی صورت گرفته، پایان یابد و پژوهشگرانی که به هر دلیلی نتوانند در کنگره ای بین المللی حضور یابند، عدم شرکت و ارائه مقاله خود را اطلاع دهند تا هزینه اضافی جهت تدارک محل ارائه بر کنگره تحمیل نشده و در برنامه ریزی هایشان لحاظ شود.