گروه تاریخ و اقتصاد: سرمایه بیگانه در دوره قاجار توانست امتیازاتی در زمینه ایجاد بنگاه های مالی، تجاری، صنعتی و خدماتی از دولت ایران کسب کند که حضور این گونه سرمایه های بیگانه به صورتی گسترده و همه جانبه در شکل گیری هویت جمعی این گروه موثر بود. با این تعبیر خاص می توان اصطلاح «سرمایه داری ملی» را به گروهی از سرمایه داران ایرانی اطلاق کرد که در مقابل سرمایه بیگانه به هویتی جمعی دست یافتند. بر این اساس از دیرباز سرمایه داران ایرانی خواهان این مساله بودند که در مقابل بیگانگان و امکاناتی که آنها از طریق قدرت سیاسی و توان اقتصادی برتر می توانستند کسب کنند، به عنوان گروهی موثر و ارزشمند برای کشور دیده شوند. فارغ از اینکه سرمایه دار ایرانی چه جایگاهی برای خود قائل بود، چیزی که در دوره قاجار بیش از آن اهمیت می یافت ضرورت درک قدرت سیاسی از جایگاه و توان سرمایه داری ملی بود.

از آنجا که در ایران همواره عملکردهای اقتصادی تحت الشعاع سیاست قرار داشته درک دولتمردان از این گونه مسائل بسیار تاثیرگذار بوده است. در دوره قاجار، دولت فهمی از سرمایه داری ملی نداشت و در شکل گیری و حمایت از آن کوششی نکرد. برای سرمایه داران ایرانی گرفتن امتیاز از دولت، بستگی به یافتن روابط مشخص با عناصر قدرت یا صرف پرداخت هایی در قالب پیشکش و رشوه داشت پس فهم سرمایه داران ایرانی از خود به عنوان گروهی منسجم و آگاه از منافع جمعی به تنهایی کارگشا نبود. از این رو به رغم تلاش های گوناگونی که سرمایه داران ایرانی برای راهیابی های جدید در گسترش سرمایه شان به کار گرفتند، عدم درک درست سیاست مداران کشور از این موضوع مانعی در جهت ایفای نقش تاریخی سرمایه داری ملی محسوب می شد.