نگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی به سیاست خارجی، واقع بینانه ترین سیاست خارجی جمهوری اسلامی در این سال ها بوده است. مصداق روشن آن همین است که اجازه نداد دشمنی ها با عربستان به قطع روابط بینجامد و در حوزه روابط با اروپا و آمریکا نیز با همین رویکرد عمل کرد. رویکرد واقع بینانه او در سیاست خارجی به مرور زمان واقع بینانه تر نیز شد و اگر اعمال می شد، حتما بسیاری از مشکلات کنونی را نداشتیم. او به هیچ وجه نگاه افراطی نداشت و بعد از دوران ریاست جمهوری خود که از کار اجرائی فاصله گرفت، رهنمودهایی در حوزه سیاست خارجی داد که بسیار سازنده بود.

فوت ایشان موجب ایجاد نگرانی هایی در عرصه سیاست ایران می شود؛ اما باید در نظر داشته باشیم که قرار نیست همه تا ابد زنده بمانند. قصد مقایسه و تشبیه ندارم؛ اما وقتی در یکی از جنگ های صدر اسلام شایعه شد که پیامبر خدا به شهادت رسیده اند، بلافاصله آیه ای نازل شد «و ما محمد إلا رسول قد خلت من قبله الرسل افإن مات او قتل انقلبتم علی اعقابکم» این یعنی محمد(ص) نیز پیامبری مثل بقیه پیامبران که آمدند و رفتند، آیا اگر پیامبر کشته شود، شما به عقب بازمی گردید؟ در عصر حاضر نیز مسئله مهم این است که ما از دستاوردهای افراد به درستی استفاده کنیم. یک نفر که می رود باید 10 نفر بهتر و توانمندتر جای او را بگیرند. برخی می گویند ممکن است بعد از آیت الله هاشمی رفسنجانی با چالش هایی مواجه باشیم. فراموش نکنید که ما همیشه چالش داشته ایم و خواهیم داشت، علت مواجه بودن با این چالش ها نیز این است که رویکرد منطقی نداریم. اگر با رویکرد منطقی آقای هاشمی عمل کنیم، با هیچ بحران و چالشی مواجه نمی شویم؛ اما به نظر نمی رسد که به این نقطه رسیده باشیم. مشکل کنونی ما این است که افراد تصور نمی کنند یک روز به سرنوشت ایشان دچار می شوند؛ چون اگر این تصور را داشتند، خیلی از کارها را نمی کردند.