برخی از شخصیت های سیاسی که در دورانی طولانی در میدان سیاست نقش ایفا می کنند، در شناسنامه یک ملت جایی ماندگار پیدا می کنند و نامشان به دوره ای از حیات یک ملت گره می خورد. نام هاشمی رفسنجانی به زندگی مردم ایران در دوران جمهوری اسلامی گره خورده است.

زندگی هاشمی و بخصوص مسیر تحول اندیشه و کنش های وی، نشانه تحولات تاریخ ایران در این دوره خاص است. رفتار هاشمی رفسنجانی از هنگام نگارش کتاب «امیرکبیر»، تا آخرین سخنرانی های وی در ماه های اخیر، نشانه و شاخص تحولات بزرگ و تدریجی در فرهنگ ایرانی است. هاشمی با اینکه از ابتدا در لباس روحانیت کار خود را آغاز کرد، اما فراتر از یک روحانی متعارف می اندیشید و عمل می کرد.