جنبش جنگل نماد یک نهضت پارادوکسیکال در تاریخ معاصر ایران است. ظهور این جنبش در شرایط بحرانی جنگ جهانی اول بود که کشور مورد تهاجم دول متخاصم قرار گرفته بود. در چنین وضعیتی، مبارزه با بیگانگان، احیای استقلال کشور و نظام مشروطه، به عنوان محورهای اصلی ایدئولوژی سیاسی جنبش مطرح شدند. اما در روند مبارزه جنبش، حوادثی روی داد که نه تنها جنبش را در موضع ضعیفی قرار داد، بلکه آن را از تحقق آرمان های یاد شده نیز مایوس کرد. چنین شرایطی جنبش را به سوی همکاری با بلشویک ها سوق داد که در واقع یک خطای استراتژیک بود. چنین تغییری به زیان پایگاه مردمی جنبش تمام شد و در نتیجه سرکوبی آن را نیز آسان تر کرد. شکل گیری