آرشیو یکشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۶، شماره ۶۵۲۲
صفحه آخر
۲۴
یادبود

به بهانه هفتمین سال درگذشت «ژوزه ساراماگو»، نویسنده ای خود ساخته و متفاوت

اسدالله امرایی (مترجم)

«ژوزه ساراماگو»(José de Sousa Saramago) را می توان از جمله نویسندگانی دانست که حتی قبل از کسب نوبل هم مشهور شده بود. آنچنان که قبل از اختصاص جایزه نوبل ادبیات به وی، اغلب آثارش به زبان های مختلف ترجمه شده و در کشورهای مختلف منتشر شده بود. البته در ایران شرایط انتشار آثار این نویسنده قدری متفاوت بود چرا که در ایران اغلب زمانی به سراغ انتشار آثار یک نویسنده تازه می روند که موفق به کسب جایزه مطرحی شده باشد. ساراماگو، نگاهی سیاسی و انتقادی به جامعه داشت که بازتاب آن را می توان در آثارش هم دید، مساله ای که بی شک در دیده شدن کتاب هایش در سطح جهانی تاثیر بسزایی داشته است. از سوی دیگر او نویسنده ای خودساخته بود و شاید بتوان این مساله را یکی از مهم ترین عوامل در مطرح شدن وی و آثارش دانست. ساراماگو در خانواده ای تنگدست متولد شده بود و تمام چیزهایی که نوشته به نوعی زندگی کرده بود؛ طعم فقر را چشیده بود و حتی درس خواندن او هم همراه با سختی بود. این مسائل منجر به آن شده بود که داستان هایش برای مخاطبان باورپذیر شود و ارتباط بهتری با کتاب هایش برقرار کنند. شاید ساراماگو در ایران بواسطه نوبل مطرح شد اما نویسندگان بسیار دیگری هم بودند که آثار آنان بواسطه کسب جوایز بزرگ جهانی در کشورمان ترجمه شد اما تنها به یکی-دو اثر ختم شد و ادامه نیافت. اما در ارتباط با ساراماگو اینگونه نبود و ترجمه آثار وی به سبب استقبال مردم ادامه پیدا کرد. اغراق نیست که بگویم برخی از آثار او مانند کتاب «شازده کوچولو» اگزوپری با استقبال بسیاری از سوی مردم روبه رو و ماندگار شده است. رمان«کوری» ساراماگو در کشورمان نزدیک به 30 مرتبه ترجمه شده، تازه این ترجمه ها غیر از ترجمه های نخستینی است که مینومشیری، مهدی غبرایی و من از آن انجام دادیم. البته در میان ترجمه های متعددی که از آثار این نویسنده انجام شده تنها آنهایی با استقبال مخاطبان روبه رو شده اند که ترجمه های خوبی بوده اند وگرنه مخاطب ترجمه ای که با آن ارتباط برقرار نکند را کنار می گذارد.