آرشیو یکشنبه ۵‌شهریور ۱۳۹۶، شماره ۶۵۷۹
صفحه آخر
۲۴
ایران نگاری

به بهانه بیست و هشتمین سالمرگ «علی سامی» نخستین ایرانی کاوشگر تخت جمشید

علی رنگچیان ( طراح و مجری «تجربه گردشگری شهری»)

مردی بلندبالا و استخوانی، لاغراندام، با چشمانی نافذ و صدایی آرام و ملایم. موقر، نجیب و با متانت بود و ظاهر و رفتارش، هر بیگانه ای را مجذوب می کرد و بی آنکه او را بشناسد می توانست بفهمد که او مردی از بزرگان این دیار است. علی سامی (1368-1289) نویسنده و استاد دانشگاه و رئیس موسسه باستان شناسی تخت جمشید بود. او فرزند آقا بزرگ از شاعران و نقاشان کازرونی است.

سامی، ابتدا آموزگار کلاس ششم ابتدایی در شیراز بود و سپس به تدریس تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی، در دبیرستان های شیراز پرداخت و مدتی نیز مدیر دانشسرای مقدماتی پسران بود. وی در سال 1315 و در زمان وزارت فرهنگ شادروان علی اصغر خان حکمت، به تصدی تعمیر بناهای تاریخی شیراز منصوب شد و در همین روزگار (1315 تا 1318) بود که آرامگاه حافظ، با مباشرت او و حمایت و تشویق مرحوم حکمت ساخته شد و موزه پارس و آرامگاه خواجوی کرمانی و مسجد جامع عتیق مرمت شدند و همین تجربه ها، سبب شد در سال 1318 او را به ریاست اداره باستان شناسی فارس و بنگاه علمی تخت جمشید و پاسارگاد بگمارند و سامی که در آغاز برای یک ماموریت کوتاه به تخت جمشید رفته بود، چنان شیفته و مجذوب آثار باستانی آنجا شد که از آن پس، به تحقیقات باستان شناسی روی آورد و با عشقی بی پایان به توفیقاتی فراوان دست یافت و با کار و مطالعات شبانه روزی به آن چنان تسلط و توان علمی و تخصصی در باستان شناسی ایران نائل آمد که از یگانه های این علم شد و دانش و مهارت او در این مورد، از بیان آثار فراوان او بخوبی پیداست. سامی یکی از معدود بازماندگان نسل اول باستان شناسان ایرانی بود که الحق در کار خود خوش درخشید و به جرات می توان او را از نظر کیفیت و کمیت کاوش ها و پژوهش های آثارش، یکی از پرکارترین محققان باستان شناس دانست که شانه به شانه باستان شناسان غیرایرانی گام برداشته و به شناسنامه شیراز و فارس تبدیل شده است.

سامی که تا آخرین ساعت حیاتش از مطالعه و تحقیق دست نکشید 22 مرداد سال 1368 درگذشت. از درگذشت علی سامی، 28 سال می گذرد، اما آثار وی همچنان دستمایه پژوهش و تحقیق تاریخ پژوهان و باستان شناسان است.