آرشیو سه‌شنبه ۲۵ مهر ۱۳۹۶، شماره ۶۶۲۰
صفحه آخر
۲۴
نگاه

هنوز <کاغذ اخبار> می خوانیم

دکتر مهدی محسنیان راد (جامعه شناس و استاد علوم ارتباطات)

امروز سالروز انتشار «کاغذ اخبار» نخستین نشریه منتشر شده در کشورمان است و بد نیست به همین بهانه نیم نگاهی به انتشار نخستین شماره اش داشته باشیم، روزنامه ای که سال ها از انتشار آن می گذرد اما همچنان می توان میان روزنامه های امروزمان با آن اشتراکاتی پیدا کرد. در شماره نخست نشریه میرزا صالح شیرازی پدیده جالبی قابل مشاهده است، «کاغذ اخبار» در کل دو صفحه دارد، در یک صفحه آن، در خبری 24 سطری می توان 14 لقب برای محمد شاه قاجار را دید. در صفحه دوم روزنامه که به اخبار ممالک دیگر اختصاص دارد خبری از استانبول نوشته شده که جعل است! در این خبر شاه عثمانی (در دوران محمد شاه قاجار) روزی در حال عبور از پلی بوده، مردی برای اعتراض به نوعی استبداد فریاد می زند و نیم ساعت بعد مردم جسد او را پیدا می کنند. در این خبر این طور درج شده که آن فرد به دلیل اعتراض به پادشاه از سوی خدا به مرگ دچار شده! یک صفحه مملو از لقب برای پادشاه و یک صفحه دیگر هم جعل خبر! این در حالی است که در همان زمان 222 سال از انتشار نخستین روزنامه جهان در کشور آلمان گذشته بود. اتفاقا با همکاری یک خانم پروفسور آلمانی به بررسی نخستین شماره آن نشریه هم پرداختیم.

جالب است که در انتشار آن روزنامه نه فردی همچون محمدشاه قاجار کمک کرده و نه اینکه در آن خبری از به اصطلاح خالی بندی های حکومتی است! انتشار نشریه از سوی فردی با تحصیلات دانشگاهی ولی برخوردار از خانواده ای متوسط که ثروتمند هم نبودند. با این حال جالب بوده که او بواسطه برخورداری از دانش کافی و وابسته نبودن به حکومت یا هیچ سازمانی تنها به برطرف کردن نیاز مخاطبان توجه داشته، او حتی در این راه دست به ابتکار هم زده تا خوانندگان را هرچه بیشتر به سوی خود جلب کند. اینها را گفتم که بدانید ما هم در فضایی که روزنامه اخبار منتشر شده متولد و تربیت شده ایم، بنابراین هنوز فاصله بسیاری تا شرایط مطلوب روزنامه نگاری در کشورمان در مقایسه با جهان داریم.