ابودلف، سفرنامه مشهورش را در سال 341 ه.ق نوشته است. یعنی چند دهه پیش از زلزله ویرانگری که شهر «عظیم و شکوهمند» حلوان را با خاک یکسان کرده است. ابودلف از «ذهاب» تا «مرج القلعه» یعنی مجموعه قلعه یزدگرد را «حلوان» نامیده است. مورخانی مانند ابن حوقل، مقدسی و اصطخری از حلوان به عنوان شهر متمدن نام برده اند. در دوران معاصر نیز فئودور مینورسکی و ایگور دیاکونوف بر وجود این شهر تاریخی تاکید کرده اند.

«در حلوان آثاری شبیه به بناهای قصر شیرین موجود است. از آنجا به تاق حجام (تاق گرا) و آن تاقی سنگی است بر سر راه، واقع در تنگه ای میان دو کوه، دارای سقف بلند و شگفت آور است. از آنجا به مازورستان که محلی است و ایوان عظیمی دارد و از آنجا به «مرج القلعه» و آن مرغزار وسیعی است که در آن آثار شگفت انگیز و قلعه ای از زمان عاد وجود دارد. مانند انار حلوان را در هیچ شهری ندیده ام...»