همه جزییات سال 97 قابل پیش بینی نیست اما به نظر می رسد که تنگناهای اقتصادی کشور در این سال ادامه دار خواهد بود. با توجه به اینکه نشانه ای از انضباط مالی در بخش های مختلفی که از بودجه ارتزاق می کنند، دیده نمی شود، تصویر خیلی روشنی از گشایش اقتصادی در سال بعد نمی توان دید. البته جای امید است که بتوانیم با ارایه راه حل هایی در حوزه اقتصادی از مشکلات کشور بکاهیم. با این حال با وجود مسائلی از قبیل مشکلات سیستم بانکی و موسسات مالی و اعتباری و تاخیر در پرداخت ها به بازنشستگان و فرهنگیان افق روشنی برای فایق آمدن بر چالش ها به دست نمی دهد. اگر دولت عزم خود را جزم کند، شاید بتوان از بخشی از این مشکلات کاست. در جریان اعتراضات دی ماه جناح های مختلف اتفاق نظر بر سر به رسمیت شناختن اعتراض از سوی مردم پیدا کردند و راه حل هایی پیش بینی شد اما در عمل برای پاسخگویی به مطالبات کاستی هایی به وجود آمد و به خصوص تلاش هایی که برای گفت وگوی ملی صورت گرفت، واکنش مناسبی نگرفت. بنابراین در حوزه سیاست داخلی تحول مثبت قابل ذکری را نمی توان پیش بینی کرد. برخی چالش هایی که از گذشته باقی مانده بود، از جمله در مورد چالش های انتخابات سال 88 و مساله حصر جای امیدواری ایجاد شد که گشایش هایی به وجود بیاید اما با نزدیک شدن به پایان سال، روند، آنگونه که مورد انتظار بود پیش نرفت. بنابراین با ادامه همین رویکرد نمی توان به این عرصه خوش بین بود. از این رو در دو حزوه اقتصادی و سیاست داخلی خیلی خوش بین به تحولات سال 97 نیستم. در عرصه بین المللی 2 پیش بینی متصور است. در مورد برجام یک پیش بینی بدبینانه این است که اگر تحلیل هایی که ترامپ برای خروج از آن یا نقض کلی آن ارایه کرده است، رخ دهد با چالش های بزرگی رو به رو می شویم. پیش بینی دیگر این است که با اتفاق نظری که در بین شرکای اروپایی و چین در خصوص برجام وجود دارد، می توان امیدوار بود که تمایلات ترامپ عملیاتی نشود. راه حل مقابله با چالش ها بازنگری در روش های سیاست داخلی و سیاست خارجی است. تنش ها بین بخش های مختلف حاکمیت باید کاهش یابد. اگر برای وحدت و همراهی تلاش شود، می توان تصویر امید بخشی از آینده به دست داد.