آرشیو یکشنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۷، شماره ۲۱۸۹۳
معارف
۶
جرعه های معرفت

شرح حدیث معصومین (ع) در کلام رهبر انقلاب

حرص نزدن به حلال دنیا مطلوب است

فی الکافی، عن الباقر... قال رسول الله(صلی الله علیه و آله): طوبی لمن تواضع لله تعالی، و زهد فی ما احل الله تعالی، و زهد فی ما احل الله تعالی له من غیر رغبه عن سیرتی، و رفض زهره الدنیا من غیر تحول عن سنتی.[1]

[خوشا به حال کسی که برای خداوند تواضع و فروتنی کند و در آنچه خداوند بر او حلال کرده بدون آنکه از روش من منحرف شود زهد ورزد و بی رغبت باشد و از تازگی و زیبایی های دنیا بی آنکه تغییری از سنت من پیدا کند دوری گزیند]

این حدیث، دنبالۀ همان مواعظ پیامبر مکرم(ص) است. گویا یکی از نشانه های تواضع لله این است که انسان در دنیا زهد بورزد، بی رغبتی نشان بدهد. نه فقط نسبت به آنچه بر او حرام شده، حتی نسبت به آن چیزهایی که برای او حلال است، در مورد اینها هم انسان بی رغبتی نشان بدهد. سپس در ادامه می فرمایند: لکن این زهدی که در دنیا نسبت به امر حلال می ورزد، به گونه ای نباشد که از سیرۀ پیغمبر خارج بشود؛ سیرۀ پیغمبر یعنی آنچه خود آن بزرگوار عمل می کردند و به یاران و اصحابشان هم آن را بیان می کردند و امر می کردند؛ یعنی ترک دنیا مطلوب نیست، حرص نزدن به آنچه حلال است، مطلوب است. یک وقت انسان همۀ آنچه را که بر او حلال است، ترک می کند! حیوانی نمی خورد، گوشت نمی خورد، خواب نمی کند، ازدواج نمی کند و... اینها بر خلاف سنت پیغمبر است، سنت پیغمبر این نیست.

از این مرتبه، نباید فورا به نقطۀ مقابلش منتقل شد که: بنابراین، حال که ما بایستی ترک دنیا نکنیم، معنایش این است که همۀ آن چیزهایی که در دنیا مایۀ بهجت و سرور و جالب توجه ماست، به همۀ آنها رو بیاوریم. نه، هر چه انسان هوس می کند بخورد، حلال هم هست، هر چه انسان هوس می کند بپوشد، هر نوع تجملی که انسان در زندگی دوست می دارد آن را انجام بدهد، نه، اینها همه اش ممکن است حلال هم باشد، حرام هم نباشد، اسراف هم نباشد، اما زهد در اینها مطلوب است، در آنچه حلال است هم بی رغبتی مطلوب است. سیرۀ پیغمبر این است که دنیا را ترک نکند اما چسبیدن به مشتهیات نفس در دنیا ولو آن مشتهیات حلال هم باشد، این هم مطلوب نیست.

در ادامه می فرماید: چشم بپوشد از زیبایی های دنیا! زهرة الدنیا یعنی زیبایی ها و طراوت ها و جاذبه های دنیا. در اینجا نیز این قید وجود دارد که از سنت پیغمبر نبایستی روی برگرداند. ترک دنیا مطلوب نیست، اما چسبیدن به دنیا و همۀ مشتهیات را بجا آوردن و اشباع نفس از مشتهیات، این هم نامطلوب است.

* شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 2/8/91 به نقل از مشرق
[1] - الشافی، ص 821